Uczyć czy nie uczyć? – Przemiany miejsca i roli gramatyki w świetle metod nauczania języków obcych

Dominika Izdebska-Długosz

Streszczenie w języku polskim


Artykuł przedstawia przemiany miejsca i roli nauczania gramatyki w dydaktyce języków obcych, prezentując konwencjonalne metody nauczania, a także podejście komunikacyjne oraz miejsce gramatyki we współczesnej orientacji postkomunikacyjnej. Rozważania koncentrują się wokół głównej osi sporów, toczących się w glottodydaktyce od niemal wieku: czy uczyć gramatyki języka obcego, czy uczynić ją centrum programu nauczania, czy znajomość reguł gramatycznych wystarcza, by mówić o znajomości języka obcego. Przemiany paradygmatu nauczania gramatyki w glottodydaktyce mają układ sinusoidalny: metody stawiające kod językowy i reguły systemowe w centrum (metody pośrednie) przeplatały się w czasie z metodami dającymi prymat „żywej” komunikacji, nie prezentującymi reguł gramatycznych do świadomego opanowania przez ucznia (metody bezpośrednie). Teoria natywistyczna, podkreślająca rolę podświadomości w uczeniu się języków obcych, wykorzystywana przez metody bezpośrednie ścierała się z teorią racjonalistyczną akcentującą rolę czynnika świadomości (czynnik kognitywny) w procesie uczenia się. Do metod bezpośrednich zalicza się więc metodę naturalną i metodę audiolingwalną, do metod pośrednich: metodę gramatyczno-tłumaczeniową i metodę kognitywną. Podejście komunikacyjne ma więcej cech metod bezpośrednich, ale pojawia się w nim także czynnik kognitywny – refleksyjna gramatyka, co uznać należy za budowanie pomostu pomiędzy metodami bezpośrednimi i pośrednimi. Współczesna postkomunikacyjna orientacja jest wysoce eklektyczna i polega na łączeniu elementów wszystkich znanych metod i technik nauczania, aby umożliwić osiągnięcie celu nauczania dla konkretnej grupy w określonych warunkach edukacji. Za jej podstawę można więc uznać całkowitą podmiotowość ucznia. 


Słowa kluczowe


gramatyka języka obcego; dydaktyka gramatyki; metody nauczania języków obcych; kształtowanie kompetencji lingwistycznej

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Dakowska M., O rozwoju dydaktyki języków obcych jako dyscypliny naukowej, Warszawa 2014.

ESOKJ – Europejski System Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, przeł. W. Martyniuk, Warszawa 2003.

Gębal P.E., Interkomprehensja, strategie mediacyjne i nauczanie języków obcych, [w:] Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym. Monografia zbiorowa, red. E. Lipińska. A. Seretny, Kraków 2016, s. 77–93.

Grochowski L., Metodyka nauczania języka rosyjskiego, wyd. 3, Warszawa 1978.

Grochowski M., Słownik i gramatyka – centrum języka i językoznawstwa (wprowadzenie do problematyki), [w:] Horyzonty humanistyki, red. S. Gajda, Opole 2012, s. 85–104.

Janowska I., Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków 2011.

Janowska I., Refleksyjne nauczanie gramatyki, „Języki Obce w Szkole” 2004, nr 6, s. 40–48.

Komorowska H., Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja, Warszawa 1975.

Komorowska H., Metodyka nauczania języków obcych, Warszawa 2011.

Miodunka W., Lingwistyczne podstawy nauczania języka polskiego jako obcego, [w:] Poradnik metodyczny dla nauczycieli polonijnych, red. K. Krakowiak, J. Mańdziuk, Lublin 1980, s. 57–89.

Pfeiffer W., Nauka języków obcych. Od praktyki do praktyki, Poznań 2001.

Rusiecki J., Gramatyka generatywna, psycholingwistyka a nauczanie języków obcych, [w:] Nauczanie języka rosyjskiego a językoznawstwo i psychologia, red. S. Siatkowski, Warszawa 1976, s. 28–38.

Scheffler P., Gramatyka oraz podejście zadaniowe w nauczaniu dorosłych, „Języki Obce w Szkole” 2007, nr 2, s. 43–48.

Seretny A., Metody nauczania języków obcych a nauczanie języka polskiego – zarys, [w:] Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego. Praca zbiorowa, red. E. Lipińska, A. Seretny, Kraków 2006, s. 131–154.

Szulc A., Podręczny słownik językoznawstwa stosowanego. Dydaktyka języków obcych, Warszawa 1984.

Woźniewicz W., Metodyka lekcji języka rosyjskiego, Warszawa 1987.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ah.2016.7.93
Data publikacji: 2017-06-30 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2016-07-22 18:20:28


Statystyki


Widoczność abstraktów - 3359
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1409

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2017 Dominika Izdebska-Długosz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.