Wyślij tekst przez e-mail Z rodziną dobrze nie tylko na zdjęciu? O polskim stosunku do rodziny w opinii ankietowanych Polaków i Słoweńców
Streszczenie w języku polskim
Niniejszy artykuł dotyczy stosunku do rodziny – jednej z wyodrębnionych przez nas kategorii semantycznych językowo-kulturowego stereotypu Polaka, odtwarzanego na podstawie danych ankietowych. W analizie wykorzystano metodologię językowego obrazu świata, w tym stereotypu. Materiał podzielono na działy: 1) typ relacji; 2) założenie rodziny, jej wielkość i członkowie; 3) inne. Rekonstruowany model potwierdza bardzo pozytywne wartościowanie rodziny przez Polaków, zarówno z perspektywy własnej, jak i obcej (słoweńskiej). Polacy nawiązują bliskie relacje, dlatego w zgromadzonym materiale językowym poświadczone jest silne przywiązanie do tradycji i rodziny.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
LITERATURA
Adamski, F. (2002). Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Aronson, E., Wilson, T.D., Akert, R.M. (2012). Psychologia społeczna. Przeł. J. Gilewicz. Poznań: Zysk i S-ka.
Bańko, M. (red.). (2000). Inny słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński, J. (2006a). Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bartmiński, J. (2007). Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bartmiński, J. (red.). (1999). Językowy obraz świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bartmiński, J. (red.). (2006b). Język – wartości – polityka. Zmiany rozumienia nazw wartości w okresie transformacji ustrojowej w Polsce. Raport z badań empirycznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Bartmiński, J., Bielińska-Gardziel, I. (2012). Polski językowo-kulturowy obraz domu (cz. I). W: M. Abramowicz, J. Bartmiński, I. Bielińska-Gardziel (red.), Wartości w językowo-kulturowym obrazie świata Słowian i ich sąsiadów (T. 1; s. 9–45). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Będkowska-Kopczyk, A. (2018). Słowa klucze kultury na przykładzie wyrażeń matka Polka oraz cankarjanska mati i Cankarjeva mati. W: M. Wtorkowska, M. Wacławek, L. Rezoničnik (red.), Sedemdeset let poučevanja poljskega jezika v Ljubljani, posvečeno Nikolaju Ježu (s. 247–257). Ljubljana: Znanstvena založba Filozofske fakultete Univerze v Ljubljani.
Bielińska-Gardziel, I. (2009). Stereotyp rodziny we współczesnej polszczyźnie. Warszawa: SOW, Instytut Slawistyki PAN.
Bujak-Lechowicz, J. (red.). (2010). Rodzina w języku i kulturze. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Burkacka, I. (2017). Monoparentalność, wielorodzina i rodzina zrekonstruowana. Współczesne nazwy modeli życia rodzinnego. Artes Humanae, t. 2, 61–94, DOI: https://doi.org/10.17951/arte.2017.2.61.
Dąbrowska, A., Anusiewicz, J. (red.). (2000). Językowy obraz świata i kultura. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dyczewski, L. (2009). Wyobrażenia młodzieży o małżeństwie i rodzinie. Pomiędzy tradycją a nowoczesnością. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Dyczewski, L. (red.). (2005). Rodzina, dziecko, media. Lublin: Wydawnictwo Gaudium.
Giza-Poleszczuk, A. (2005). Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Howorus-Czajka, M., Kaczor, K., Wierucka, A. (red.). (2011). Rodzina w świecie współczesnym. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Idzikowska, M. (2010). Językowy obraz rodziny w prasie dla rodziców. W: W. Muszyński (red.), Wartości kulturowe w rodzinie. Założenia, realia i egzemplifikacje (s. 164–176). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Kochmańska, W. (2009). Językowy obraz rodziny (na motywach wypowiedzi dzieci szkolnych). W: L. Rożek (red.), Ku antropologii rodziny (s. 127–140). Częstochowa: Akademia im. Jana Długosza.
Kwak, A. (2014). Współczesne związki heteroseksualne: małżeństwa (dobrowolnie bezdzietne), kohabitacje, LAT. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Magda-Czekaj, M. (2012). Historyczne a współczesne nazwy relacji rodzinnych. Język Polski, z. 3, 212–218.
Mariak, L. (red.). (2018). Współczesny i dawny obraz rodziny w literaturze, kulturze i sztuce. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Marzec, H., Ruszkiewicz, D. (red.). (2014). Współczesna rodzina polska w sytuacji kryzysu. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
Palus, K. (2006). Rola rodziny w kształtowaniu ról i stereotypów płciowych. Roczniki Socjologii Rodziny, t. 17, 187–202.
Skoczylas-Krotla, E. (2010). Obraz rodziny w przysłowiach różnych narodów. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Językoznawstwo, z. 7, 154–163.
Szlendak, T. (2011). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szymczak, M. (1966). Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tomczak, L. (1991). Formy adresatywne we współczesnej rodzinie. W: J. Puzynina, J. Bartmiński (red.), Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne (s. 71–80). Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Wacławek, M. (2015). Czas na stereotyp chłopaka i jego modyfikacje (na przykładzie wypowiedzi młodzieży). W: A. Guzy, D. Jagodzińska, M. Wacławek, A. Zok-Smoła, Czas na… Język i dydaktyka w badaniach młodych naukowców (s. 185–325). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2017a). „Słowiański Austriak” – o charakterze Słoweńców słów kilka. Jezikoslovni zapiski, nr 23(1), 193–210, DOI: https://doi.org/10.3986/JZ.23.1.6873.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2017b). „Słowiański góral spod Alp” – z badań nad auto- i heterostereotypem Słoweńca. W: M. Vojteková (red.), Jazyk v kultúre, kultúra v jazyku III. Język w kulturze, kultura w języku III (s. 176–188). Prešov: Filozofická fakulta Prešovskej univerzity.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2017c). Słoweńców spędzanie wolnego czasu – w kręgu badań językowo-kulturowych stereotypów. W: A. Kołodziej (red.), T. Piasecki (współpr.), Słowiańszczyzna dawniej i dziś – język, literatura, kultura. Monografia ze studiów slawistycznych III (s. 277–290). Červený Kostelec: Nakladatelství Pavel Mervart.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2018a). Człowiek człowiekowi lustrem – konceptualizacje Polki i Polaka w oczach polskich i słoweńskich respondentów. W: M. Wtorkowska, M. Wacławek, L. Rezoničnik (red.), Sedemdeset let poučevanja poljskega jezika v Ljubljani, posvečeno Nikolaju Ježu (s. 259–273). Ljubljana: Znanstvena založba Filozofske fakultete Univerze v Ljubljani.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2018b). „Jak ich widzą, tak ich piszą” – rzecz o wyglądzie Słoweńców. W: J. Tambor (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy, koncepcje, perspektywy. T. 4: Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka (s. 271–289). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2018c). Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, t. 25, 55–68, DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.25.05.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2019a). Czas wolny Polaków – w kręgu językowo-kulturowych stereotypów. W: D. Lech-Kirstein, M. Makuchowska (red.), Bariery i pomosty w glottodydaktyce polonistycznej (s. 159–171). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2019b). „Nasz wygląd zależy od tego, w jakim lustrze się przejrzymy” – z badań nad stereotypem Polaka. W: N. Pintarić, I. Čagalj, I. Vidović Bolt (red.), Komparativnoslavističke lingvokulturalne teme (s. 389–398). Zagreb: Srednja Europa.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2019c). Przez jedzenie do języka… polskiego – o kulinariach oczami Polaków i Słoweńców. W: D. Lech-Kirstein, M. Makuchowska (red.), Bariery i pomosty w glottodydaktyce polonistycznej (s. 173–186). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2019d). Polaków stosunek do edukacji – w kręgu językowo-kulturowych stereotypów. Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego, t. 28, 105–126, DOI: https://doi.org/10.31261/TPDJP.2019.28.07.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2019e). Słoweniec jako wieczny student i nie tylko – wycinek z polsko-słoweńskich badań ankietowych. Postscriptum Polonistyczne, nr 2(24), 289–306, DOI: https://doi.org/10.31261/PS_P.2019.24.18.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2019f). Smaki Słowenii – kulinaria w ujęciu autostereotypowym. W: B. Mitrenga (red.), Język w (kon)tekście… Szkice historyczno-językowe, porównawcze i współczesne (s. 93–109). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Wacławek, M., Wtorkowska, M. (2020). Pomen izbire anketirancev pri jezikoslovnih raziskavah: v krogu slovensko-poljskih stereotipov. W: J. Vogel (red.), Slovenščina – diskurzi, zvrsti in jeziki med identiteto in funkcijo. 39. simpozij Obdobja (s. 129–138). Ljubljana: Znanstvena založba Filozofske fakultete.
NETOGRAFIA
Boguszewski, R. (oprac.). (2019). Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. CBOS. Komunikat z badań, nr 22, 1–9. Pobrane z: https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_022_19.PDF [dostęp: 10.06.2021].
Bożewicz, M. (oprac.). (2019a). Alternatywne modele życia rodzinnego w ocenie społecznej. CBOS. Komunikat z badań, nr 42, 1–13. Pobrane z: https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_042_19.PDF [dostęp: 10.06.2021].
Bożewicz, M. (oprac.). (2019b). Preferowane i realizowane modele życia rodzinnego. CBOS. Komunikat z badań, nr 46, 1–8. Pobrane z: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_046_19.PDF [dostęp: 10.06.2021].
Feliksiak, M. (oprac.). (2019). Więzi rodzinne. CBOS. Komunikat z badań, nr 61, 1–8. Pobrane z: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_061_19.PDF [dostęp: 10.06.2021].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2021.6.447-466
Data publikacji: 2021-09-22 09:55:56
Data złożenia artykułu: 2020-05-29 12:56:32
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.