Oswoić starość

Dorota Aydoğdu

Streszczenie w języku polskim


Ludzkość stoi w obliczu sytuacji bez precedensu. Ze współczesnych opracowań naukowych wynika, że już wkrótce będziemy mieć znacznie więcej osób w wieku starczym niż przedstawicieli młodego pokolenia. Zdecydowanie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej świat będzie zmuszony rozliczyć się z konsekwencjami wzrostu populacji osób w podeszłym wieku. W artykule opisano różne teorie starzenia się w oparciu o opracowania medyczne, neurobiologiczne i demograficzne. Podjęto próbę odpowiedzi na pytania, które rodzą się w związku ze wzrostem długości życia społeczeństwa: Czy starzeniu się społeczeństwa może towarzyszyć długoterminowe, dobre zdrowie fizyczne, zadowalający poziom kondycji intelektualnej oraz trwałe poczucie dobrobrostanu? Czy możemy szacować, w jaki sposób starzenie się wpłynie na społeczną jakość życia, kondycję gospodarczą kraju, poziom opieki zdrowotnej? Czy współczesność posiada narzędzia, aby zwiększyć jakość starzenia się oraz doskonalić samopoczucie człowieka w starszym wieku? Z opracowania wynika, że ludzie mogą starzeć się bardziej satysfakcjonująco. Współcześnie wiemy, że „wybór” jest możliwy. Prawdą jest, że nie możemy przestać się starzeć, ale przy pewnych modyfikacjach stylu życia w wymiarze prewencyjnym populacja ludzka będzie mogła starzeć się bardziej optymalnie oraz bardziej świadomie. Kluczem do optymalizacji tego procesu są trzy punkty: zdrowy umysł, zdrowe ciało i zdrowy duch.

Słowa kluczowe


starość; osoby w wieku starczym; teorie starzenia się; jakość życia

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ahmed, M.S., Ikram, S., Bibi, N., Mir, A. (2017). Hutchinson–Gilford Progeria Syndrome: A Premature Aging Disease. Molecular Neurobiology, vol. 55, 4417–4427, DOI: https://doi.org/10.1007/s12035-017-0610-7.

Al-Regaiey, K.A. (2016). The Effects of Calorie Restriction on Aging: A Brief Review. European Review for Medical and Pharmacological Sciences, vol. 20, 2468–2473.

Auden, W.H. (2013). El arte de leer. Ensayos literarios. Malaga: AG Library.

Bartke, A. (2015). What are we learning from mutant mice that live very long and healthy lives? Phi Kappa Phi Forum. National Forum: Phi Kappa Phi Journal.

Bartne, A. (2019). Growth Hormone and Aging: Updated Review. The World Journal of Men’s Health, vol. 37(1), 19–30, DOI: https://doi.org/10.5534/wjmh.180018.

Beckman, K.B., Ames, B.N. (1998). The Free Radical Theory of Aging Matures. Physiological Reviews, vol. 78, no. 2, 547–581, DOI: https://doi.org/10.1152/physrev.1998.78.2.547.

Bidzan, L. (2011). Depresyjne zaburzenia nastroju u osób w wieku podeszłym. Medycyna Wieku Podeszłego, nr 1, 31–41.

Błędowski, P. (2012). Starzenie się jako problem społeczny. Perspektywy demograficzne starzenia się ludności Polski do roku 2003. W: M. Mossakowska, A. Węcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce (s. 11–26). Poznań: Termedia Wydawnictwa Medyczne.

Bourke, A.F.G. (2007). Kin Selection and the Evolutionary Theory of Aging. The Annual Review of Ecology. Evolution and Systematics, 103–128, DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.ecolsys.38.091206.095528.

Cao, G., Verdon, C.P., Wu, A.H.B., Wang, H., Prior, R.L. (1995). Automated Assay of Oxygen Radical Absorbance Capacity with the COBAS FARA II. Clinical Chemistry, vol. 41(12), 1738–1744, DOI: https://doi.org/10.1093/clinchem/41.12.1738.

Comijs, H.C., Bosmans, J.E., Margrain, T.H., Nispen, R.M.A. van (2013). Stepped Care to Prevent Depression and Anxiety in Visually İmpaired Older Adults – Design of a Randomised Controlled Trial. BMC Psychiatry, 1–9, DOI: 1 https://doi.org/10.1136/bmj.h6127.

Dean, W. (1993). The Neuroendocrine Theory of Aging and Degenerative Diseases, review by David Hall. Journal of Gerontology, vol. 39, no. 5, 304.

Deluty, J.A., Atzmon, G., Crandall, J., Barzilai, N., Milman, S. (2015). The Influence of Gender on Inheritance of Exceptional Longevity. Aging, vol. 7(6), 412–418, DOI: https://doi.org/10.18632/aging.100763.

Dembowski, E. (1986). Heglizm i socjalizm. Warszawa: Książka i Wiedza.

Ding, A.-J., Zheng, S.-Q., Huang, B.-X., Xing, T.-K., Wu, G.-S., … Luo, H.-R. (2017). Current Perspective in the Discovery of Anti-aging Agents from Natural Products. Natural Products and Bioprospecting, 7(5), 1–70, DOI: https://doi.org/10.1007/s13659-017-0135-9.

Erickson, K.I., Gildengers, A.G., Butters, M.A. (2013). Physical Activity and Brain Plasticity in Late Adulthood. Dialogues in Clinical Neuroscience, vol. 15(1), 99–108, DOI: https://doi.org/10.31887/DCNS.2013.15.1/kerickson.

Fernando, C.M., Rodriguez, M. (2012). Brain Plasticity and Habit in William James: An Antecedent for Social Neuroscience. Psychologia Latina, vol. 3(1), DOI: https://doi.org/10.5209/rev_PSLA.2012.v3.n1.38737.

Fletcher, S.W., Colditz, G.A. (2002). Failure of Estrogen Plus Progestin Therapy for Prevention. JAMA, vol. 288(3), 366–368, DOI: https://doi.org/10.1001/jama.288.3.366.

Giannakouris, K. (2008). Ageing Characterizes the Demographic Perspectives of European Societies. Pobrane z: https://ec.europa.eu/eurostat/documents/3433488/5583040/KS-SF-08-072-EN.PDF/1c8f668a-d1d9-42cb-80b1-eaf3dfc1b7df [dostęp: 10.03.2022].

Golgi, C. (1898). Intorno alla struttura delle cellule nervosa. Bollettino della Società medico-chirurgica, vol. 1, 651–665.

Grużewski, B. (2015). Starość – najszczęśliwszy okres życia. Czy to możliwe? Pobrane z: https://www.youtube.com/watch?v=emdMmSB3MWs [dostęp: 21.02.2021].

Gudelj, I., Lauc, G., Pezer, M. (2018). Immunoglobulin G Glycosylation in Aging and Diseases. Cellular Immunology, vol. 333, 65–79, DOI: https://doi.org/10.1016/j.cellimm.2018.07.009.

Główny Urząd Statytyczny (GUS). (2007). Prognoza ludności Polski na lata 2008–2035. Warszawa.

Główny Urząd Statytyczny (GUS). (2010, 2011). Rocznik demograficzny. Warszawa: Zakład Wydawnictw Statystycznych.

Harris, L., Rigo, P., Stiehl, T., Gaber, Z., Austin, S.H.L., … Guillemot, F. (2020). Progressive Changes in Hippocampal Stem Cell Properties Ensure Lifelong Neurogenesis. bioRxiv, 1–81, DOI: https://doi.org/10.1101/2020.03.12.987107.

Hayflick, L. (1985). Review Article Theories of Biological Aging. Experimental Gerontology, vol. 20(3–4), 145–159, DOI: https://doi.org/10.1016/0531-5565(85)90032-4.

Jasper, K. (2000). Autorytety: Sokrates, Budda, Konfucjusz, Jezus. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Joseph, J.A., Shukitt-Hale, B., Denisova, N.A., Bielinski, D., Martin, A., … Bickford, P.C. (1999). Reversals of Age-Related Declines in Neuronal Signal Transduction, Cognitive, and Motor Behavioral Deficits with Blueberry, Spinach, or Strawberry Dietary Supplementation. Journal of Neuroscience, vol. 19(18), 8114–8121, DOI: https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.19-18-08114.1999.

Kijak, J.R. Szarota, Z. (2013). Starość. Między diagnozą a działaniem. Warszawa: Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.

Komeński, J.A. (1973). Pampaedia. Wrocław: Ossolineum.

Lesthaeghe, R., Neels, K. (2002). From the First to the Second Demographic Transition: An Interpretation of the Spatial Continuity of Demographic Innovation in France, Belgium and Switzerland. European Journal of Population / Revue européenne de Démographie, vol. 18, 325–360, DOI: https://doi.org/10.1023/A:1021125800070.

Łyczkowska, K. (2010). Epos o Gilgameszu. Sandomierz: Agade.

Nowak, P. (2020). Kronos. TVP Kultura, odc. 21.

O’Brien, J.T., Burns, A. (2011). Clinical Practice with Anti-dementia Drugs: A Revised (Second) Consensus Statement from the British Association for Psychopharmacology. Journal of Psychopharmacology, vol. 25(8), 997–1019, DOI: https://doi.org/10.1177/0269881110387547.

Osamaras, N., Papadopoulou, M.-A., Samaras, D., Ongaro, F. (2014). Off-label Use of Hormones as an Antiaging Strategy: A Review. Clinical Interventions in Aging, vol. 9, 1175–1186, DOI: https://doi.org/10.2147/CIA.S48918.

Purandare, N., Ballard, C., Burns, A. (2005). Prevention of Alzheimer’s disease. W: A. Burns, J. O’Brien, D. Ames (Eds.), Dementia (s. 1–52). London: Edward Arnold.

Rattan, S.I.S. (2006). Theories of Biological Aging: Genes, Proteins, and Free Radicals. Free Radical Research, vol. 40(12), 1230–1238, DOI: https://doi.org/10.1080/10715760600911303.

Rinaldi, A. (2004). Hormone Therapy for the Ageing: Despite the Negative Results of Recent Trials, Hormone Replacement Therapy Retains Enticing Promises for the Elderly. EMBO Reports, vol. 5(10), 938–941, DOI: https://doi.org/10.1038/sj.embor.7400269.

Shrestha, L.B. (2000). Population Aging in Developing Countries. The Aging Male, vol. 3(3), 157, DOI: https://doi.org/10.1080/13685530008500327.

Vetulani, J. (2014a). Mózg. Fascynacje, problemy, tajemnice. Kraków: Homini.

Vetulani, J. (2014b). Piękno neurobiologii. Kraków: Homini.

Vitiello, M.V., Moe, K.E., Merriam, G.R., Mazzoni, G., Buchner, D.H., Schwartz, R.S. (2006). Growth Hormone Releasing Hormone İmproves the Cognition of Healthy Older Adults. Neurobiology of Aging, vol. 27(2), 318–323, DOI: https://doi.org/10.1016/j.neurobiolaging.2005.01.010.

Weindruch, R., Walford, R.L., Fligiel, S., Guthrie, A. (2011). The Retardation of Aging in Mice by Dietary Restriction: Longevity, Cancer, Immunity and Lifetime Energy Intake. The Journal of Nutrition, vol. 116(4), 641–654, DOI: https://doi.org/10.1093/jn/116.4.641.

Writing Group for the Women’s Health Initiative Investigators. (2002). Risks and Benefits of Estrogen Plus Progestin in Healthy Postmenopausal Women: Principal Results from the Women’s Health Initiative Randomized Controlled Trial. JAMA, vol. 288(3), 321–333, DOI: https://doi.org/10.1001/jama.288.3.321.

Yuste, R., Bonhoeffer, T. (2001). Morphological Changes in Dendritic Spines Associated with Long-Term Synaptic Plasticity. Annual Review of Neuroscience, vol. 24, 1071–1089, DOI: https://doi.org/10.1146/annurev.neuro.24.1.1071.

Yusuf, S., Dagenais, G., Pogue, J., Bosch, J., Sleight, P. (2000). Vitamin E Supplementation and Cardiovascular Events in High-Risk Patients. The New England Journal of Medicine, vol. 342, 154–160, DOI: https://doi.org/10.1056/NEJM200001203420302.

Zs.-Nagy, I. (2014). Aging of Cell Membranes: Facts and Theories. Interdisciplinary Topics in Gerontology, vol. 39, 62–85, DOI: https://doi.org/10.1159/000358900.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2022.7.57-75
Data publikacji: 2022-12-28 15:43:53
Data złożenia artykułu: 2021-03-01 08:33:29


Statystyki


Widoczność abstraktów - 739
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.