Wyślij tekst przez e-mail Kreacje kobiecych bohaterek w „Nauczycielu” i „Przy niedzieli” Wacława Berenta
Streszczenie w języku polskim
Autorka analizuje kobiece bohaterki z dwóch wczesnych utworów Wacława Berenta: Nauczyciel oraz Przy niedzieli. Zosia i Józka zawierają w swoim charakterze, a także sposobie bycia, całą gamę sprzeczności – są jednocześnie nieśmiałe i pewne siebie, skromne i uwodzicielskie, przede wszystkim jednak organizują swoim mężom całą rzeczywistość. Mężczyźni z kolei, choć silni fizycznie, zdają się być zupełnie bezbronni, jeśli idzie o sferę uczuć i miłosnych relacji ze swoimi partnerkami. W rysach Zosi i Józki pisarz zaklął cechy i wizerunek kobiet, które pojawiły się na kartach jego kolejnych utworów: Fachowca, Próchna i Oziminy.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Badowska, K. (2011). Młodopolska literatura „pornograficzna”. W: „Godzina cudu”. Miłość i erotyzm w twórczości Stanisława Przybyszewskiego (s. 19–26). Łódź: Wydawnictwo UŁ. DOI: 10.18778/7525-597-3
Bajda, J. (2023). Błękitny fin de siècle. Kolor niebieski w kulturze i literaturze Młodej Polski (Gabriela Zapolska – Kazimierz Przerwa-Tetmajer – Stanisław Wyspiański). Wrocław: Wydawnictwo UWr.
Berent, W. (1974). Ozimina. Wrocław: Ossolineum.
Berent, W. (1979). Próchno. Wrocław: Ossolineum.
Berent, W. (1992a). Idea w ruchu rewolucyjnym. W: Pisma rozproszone. Listy (s. 156–181). Kraków: Wydawnictwo Literacki.
Berent, W. (1992b). Nauczyciel. W: Pisma rozproszone. Listy (s. 40–72). Kraków: Wydawnictwo Literacki.
Berent, W. (1992c). Przy niedzieli. W: Pisma rozproszone. Listy (s. 73–76). Kraków: Wydawnictwo Literacki.
Berent, W. (2018). Fachowiec. Wrocław: Ossolineum.
Campbell, J. (2013). Bohater o tysiącu twarzy. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.
Carr-Gomm, S. (2005). Słownik symboli w sztuce. Warszawa: Wydawnictwo RM.
Dobkowska, J., Wasilewska, K. (2016). W cieniu koronkowej parasolki. O modzie i obyczajach w XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Arkady.
Dziurzyński, D. (2002). Strategie mizoginistyczne Stanisława Przybyszewskiego na podstawie „Synagogi Szatana”. W: J. Zacharska, M. Kochanowski (red.), Wiek kobiet w literaturze (s. 189–201). Białystok: Trans Humana.
Eliade, M. (1994). Mity, sny, misteria. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Filipkowska, H. (1988). Koncepcja mitu i jego związków z literaturą w krytyce Młodej Polski. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Geremek, B. (2003). Ludzie marginesu w średniowiecznym Paryżu XIV–XV wiek. Poznań: Wydawnictwo PTPN.
Głowiński, M. (1977). Maska Dionizosa. W: M. Podraza-Kwiatkowska (red.), Młodopolski świat wyobraźni. Studia i eseje (s. 353–406). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Gutowski, W. (1989). Miłość śmierci i energia rozkładu. O młodopolskiej wyobraźni nekrofilskiej. Pamiętnik Literacki, 80(1), 37–71.
Gutowski, W. (1997). Nagie dusze i maski. O młodopolskich mitach miłości. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Gutowski, W. (1999a). Egzotyzm młodopolskiej erotyki. Próba typo- i topologii. W: Mit, Eros, sacrum. Sytuacje młodopolskie (s. 29–51). Bydgoszcz: Homini.
Gutowski, W. (1999b). Erotyczne bestiarium Młodej Polski. W: Mit, Eros, sacrum. Sytuacje młodopolskie (s. 53–69). Bydgoszcz: Homini.
Gutowski, W. (1999c). Mit w czasoprzestrzeni powieści młodopolskiej. W: Mit, Eros, sacrum. Sytuacje młodopolskie (s. 9–27). Bydgoszcz: Homini.
Jamroszówna, B. (1936). Technika postaci u Berenta. Ruch Literacki, (4), 122–116.
Jeske-Choiński, T. (1914). Seksualizm w powieści polskiej. Warszawa: Księgarnia Kroniki Rodzinnej.
Kopaliński, W. (1990). Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Kowalski, P. (2007). Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa: PWN.
Kuryłowicz, B. (2012). Semantyka nazw kwiatów w poezji Młodej Polski. Białystok: Wydawnictwo UwB.
Landau-Czajka, A. (2004). Przygotowanie do małżeństwa według wybranych poradników z XIX i XX wieku, [w:] A. Żarnowska, A. Szwarc (red.), Kobieta i małżeństwo. Społeczno-kulturowe aspekty seksualności. Wiek XIX i XX (s. 3–23). Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Legutko, G. (2010). Młodopolski mit „świętej grzesznicy”. Literackie wizerunki Marii Magdaleny. W: G. Borkowska, L. Wiśniewska (red.), Beatrycze i inne. Mity kobiet w literaturze i kulturze (s. 125–138). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Linde, B.S. (1951). Słownik języka polskiego. T. 3: R–T. Warszawa: PIW.
Lisak, A. (2009). Miłość, kobieta i małżeństwo w XIX wieku. Warszawa: Larix.
Ławski, J. (2008). Bo na tym świecie Śmierć. Studia o czarnym romantyzmie. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Madeja, A. (2010). Skąd pochodzą polskie nazwy kolorów. Postscriptum Polonistyczne, (2), 197–217.
Makowiecki, A.Z. (1985). Ten wyuzdany fin de siècle. W: Wokół modernizmu (s. 167–181). Warszawa: PIW.
Mazanowski, A. (1916). Problem miłości i małżeństwa w najnowszej naszej powieści. Przegląd Powszechny, (394).
Podraza-Kwiatkowska, M. (1969). Salome i Androgyne. Mizoginizm a emancypacja. W: Młodopolskie harmonie i dysonanse (s. 223–245). Warszawa: PIW.
Podraza-Kwiatkowska, M. (1985). Schopenhauer i chuć. W: Somnambulicy, dekadenci, herosi. Studia i eseje o literaturze Młodej Polski (s. 162–172). Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Podraza-Kwiatkowska, M. (1993). Młodopolska Femina. Teksty Drugie, (4–6), 36–53.
Quignard, P. (2002). Seks i trwoga. Warszawa: Czytelnik.
Rusek, I.E. (2013a). „Chodź, dam ci list…”. O listach w „Próchnie” Wacława Berenta. LiteRacje, (4), 57–62.
Rusek, I.E. (2013b). Filozofia Artura Schopenhauera, czyli rzecz o pragnieniu. W: Pragnienie, symbol, mit. Studium o „Próchnie” Wacława Berenta (s. 28–49). Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Rusek, I.E. (2017). Życia lampy niewygasłe. Studium o „Oziminie” Wacława Berenta. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Sadowska, I. (2010). Mit kobiety egzotycznej w literaturze Młodej Polski. Inspiracje azjatyckie i dalekowschodnie. W: G. Borkowska, L. Wiśniewska (red.), Beatrycze i inne. Mity kobiet w literaturze i kulturze (s. 139–148). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Schopenhauer, A. (1904). Poczwórne źródło twierdzenia o podstawie dostatecznej. Warszawa 1904.
Schopenhauer, A. (1994). Świat jako wola i przedstawienie. T. 1. Warszawa: PWN.
Schopenhauer, A. (1995). Świat jako wola i przedstawienie. T. 2. Warszawa: PWN.
Sikora, I. (1987). Symbolika kwiatów w poezji Młodej Polski. Szczecin: Wydawnictwa Naukowe US.
Trześniowski, D. (2004). Modernistyczny portret grzesznic Nowego Testamentu. W: D. Mazurek (red.), Kobieta w literaturze i kulturze (s. 118–139). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Tuczyński, J. (1987). Schopenhauer a Młoda Polska. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie.
Wieruch-Jankowska, E. (2015). Gorsety warszawianek XIX wieku i moda europejska. W: E. Letkiewicz (red.), Ciało, strój i biżuteria w kontekście przemian kulturowych, społecznych i politycznych XIX wieku (T. 1; s. 133–147). Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Artystyczny.
Wróblewska, V. (2012). Magia słowa i magia milczenia w polskiej bajce ludowej. Poznańskie Studia Slawistyczne, (3), 215–228. DOI: 10.14746/pss.2012.3.14
Zacharska, J. (2000). Prostytutka – kobieta upadła czy wyzwolona? W: O kobiecie i literaturze przełomu XIX i XX wieku (s. 139–159). Białystok: Wydawnictwo UwB.
Zalewska, A. (2002). Kobieta w prozie Wacława Berenta. W: J. Zacharska, M. Kochanowski (red.), Wiek kobiet w literaturze (s. 225–236). Białystok: Wydawnictwo UwB.
Zawisławska, M. (2001). Funkcje oka w „Oziminie” Wacława Berenta. W: A. Pajdzińska, R. Tokarski (red.), Semantyka tekstu artystycznego (s. 347–356). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/en.2024.9.307-332
Data publikacji: 2024-10-24 23:38:05
Data złożenia artykułu: 2023-11-05 19:32:06
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.