Braterstwo dusz w obliczu tragedii (w dyskursie memowym wywołanym rosyjską inwazją na Ukrainę)

Ewa Masłowska

Streszczenie w języku polskim


Artykuł poświęcony jest fenomenowi polsko-ukraińskiego braterstwa dusz, jaki powstał wskutek rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Autorka poddała analizie dyskurs memowy, w którym internauci wyrażali swoje poparcie dla ofiar wojny i walczących żołnierzy. Multimodalność i intertekstowość komunikatów cyfrowych sprzyjają twórczej ekspresji, natomiast możliwość ich rozpowszechniania, powielania i modyfikowania pozwala każdemu internaucie uczestniczyć w multigłosowym dyskursie. Analiza memów wyrażających poparcie dla Ukrainy wykazała, że ich struktury powstały w wyniku integracji pojęciowej: braterstwa duszy w kontekście wojny, tworząc amalgamat pojęciowy. Konceptualizacja braterstwa w sytuacji dramatu wojennego przebiega zatem według wzoru: wydarzenie oceniane jako złe (atak Rosji na Ukrainę) wywołuje reaktywne emocje podmiotu obserwującego (gniew, złość, strach), pociągając za sobą konkretne działania na rzecz ofiary: pozytywne (organizowanie pomocy i wsparcia) oraz negatywne (działania na szkodę agresora), które jednak zyskują wartość pozytywną ze względu na motywację działań. Godząc w sprawcę zła, odnoszą się tym samym do moralnego prawa ukarania winnego w imię obrony wolności, sprawiedliwości i dobra.


Słowa kluczowe


braterstwo dusz; solidarność z Ukrainą; dyskurs memowy; amalgmat pojęciowy; integracja pojęciowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ažinjuk Bogdan M. (red), 2024, Mova i vijna: dinamika movnoj sistemy i movna polityka, Kyjiw: Vidavničij dim Dimitra Burago. DOI: 10.61913/burago-publishing-house-23.6.

Burkacka Iwona, 2016, Intertekstualność współczesnej komunikacji. Memy a teksty kultury. „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 32, s. 75–91, https://doi.org/10.14746/psj.2016.32.6.

Cwalina Maria, Downarowicz Paweł i in., 2023, Prywatne przyjmowanie i wspieranie osób uciekających przed wojną w Ukrainie. Raport Badawczy, CMRWorkingPapers 136/194, Ośrodek Badań nad Migrantami, Warszawa, https://www.migracje.uw.edu.pl/publikacje/prywatne-przyjmowanie-i-wspieranie-osob-uciekajacych-przed-wojna-w-ukrainie-raport-badawczy/ (dostęp: 03.06.2004).

Fauconnier Gilles, Turner Mark, 2002, The Way We Think. Conceptual Blending and the Mind's Hidden Complexities, New York: Basic Books.

Grzybowski Przemysław Paweł, 2025, Śmiech życia i śmierci. Od osobistych historii po edukację pamięci o okupacji, gettach i obozach koncentracyjnych, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Jaworska Galina, 2024, Diskurs Vijny (kilka metodologicznych pitan), [w:] B.M. Azhinjuk (red.), Mova i vijna. Dinamika movnoj sistemy – i movna politika, Kyjiw: Vidavničij dim Dimitra Burago.

Kamińska Maria, 2011, Niecne memy. Dwanaście wykładów o kulturze Internetu, Poznań: Galeria Miejska „Arsenał”.

Kołowiecki Wiktor, 2012, Memy internetowe jako nowy język internetu, „Kultura i Historia”, http://www.kulturaihistoria.umcs.lublin.pl/pl/archives/3637.

Kułaga Wojciech, Czepiec-Veltzé Karina, 2022, Obraz pierwszego miesiąca wojny w Ukrainie w memach internetowych. „Media i Społeczeństwo” 17, 2, s. 82–100, https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.3048.

Langacker Ronald, 2009, Gramatyka kognitywna, Kraków: TAiWPN Universitas.

Libura Agnieszka, 2010, Teoria przestrzeni mentalnych i integracji pojęciowej. Struktura modeli i jego funkcjonalność, Wrocław: Wydawnictwo UWr.

Libura Agnieszka, 2011, Rola emocji w tworzeniu amalgamatów kognitywnych, [w:] Przestrzenie kognitywnych poszukiwań, red. Alina Kwiatkowska, Łódź: Wydawnictwo UŁ, s. 77–95, https://doi.org/10.18778/7525-669-7.07.

Libura Agnieszka, 2021, Integracja pojęciowa w memach internetowych zawierających wyobrażenia gestów, [w:] Metafory ucieleśnione, red. Marek Hetmański, Andrzej Zykubek, Lublin: Wydawnictwo Academicon, s. 25–47, https://doi.org/10.52097/acapress.9788362475810.25-47.

Mikołajczuk Agnieszka, 1996, Kognitywny obraz gniewu we współczesnej polszczyźnie, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 8, s. 131–146.

Mikołajczuk Agnieszka, 2004, Uczucia w języku. Między naturą a kulturą, „Poradnik Językowy” 6, s. 33–46.

Wierzbicka Anna, 1999, Emocje. Język i skrypty kulturowe, tłum. Jolanta Szpyra, [w:] Język – umysł – kultura, red. Jerzy Bartmiński, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 163–188.

Wójcicka Marta, 2019, Mem internetowy jako multimodalny gatunek pamięci zbiorowej, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Zdunkiewicz-Jedynak Dorota, 2016, Intertekstualność współczesnej komunikacji internetowej. Intertekstualne odwołania wewnątrzgatunkowe w memach, „Poznańskie Spotkania Językoznawcze” 32, s. 57–73, https://doi.org/10.14746/psj.2016.32.5.

Zdunkiewicz-Jedynak Dorota, 2022, Ludobójstwo, zbrodnia, pogrom, rzeź, masakra, makabra… Jakie obrazy kognitywne są zakodowane w semantycznej strukturze synonimów określających okrucieństwa wobec grup etnicznych? (uwagi na marginesie tekstów informacyjnych i publicystycznych dotyczących wojny na Ukrainie), „Stylistyka” XXXI, s. 69–91, https://doi.org/10.25167/Stylistyka31.2022.4.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2025.37.181
Data publikacji: 2025-08-05 23:15:20
Data złożenia artykułu: 2024-08-02 23:39:52


Statystyki


Widoczność abstraktów - 0
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2025 Ewa Jadwiga Masłowska

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.