Hide
Show all
Email this article The role of names in the reconstruction of the linguacultural worldview of mushrooms
Abstract
The article shows the role of names in the reconstruction of the linguacultural view of mushrooms. The large number of the names of mushrooms testifies to the practical importance of mushrooms for country people. Many of the names are polysemic and synonymic. In the analysis, the onomasiological basis of mushroom names plays a crucial role. Those names can be based on the appearance of mushrooms (e.g. lejek ‘funnel’, czerwieniak ‘the red one’), their properties (twardziok ‘the hard one’, słodzianka ‘the sweet one’), including their (in)edibility and poisonous properties (grzyb godzący ‘the edible mushroom’, truciciel ‘poisoner’, grzyb jadowity ‘the poisionous mushroom’), as well as the time and place where they grow (wrześniak ‘September mushroom’, dębowiec ‘oak mushroom’).
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Badyda Ewa, 2013, Jak pachną grzyby? O językowych środkach określania jakości zapachu, [w:] Język - tradycja - tożsamość, red. Ewa Rogowska-Cybulska, Małgorzata MilewskaStawiany, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 142–150.
Bartmiński Jerzy, 2001, Operatory „typowy” i „prawdziwy” w strukturze semantycznej tekstu, „Prace Filologiczne”, t. XLVI, s. 41–47.
Bartmiński Jerzy, 2006, O pojęciu językowego obrazu świata, [w:] Językowe podstawy obrazu świata, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 11–21.
Bartmiński Jerzy, 2013, Rola etymologii w rekonstrukcji językowego obrazu świata, „LingVaria”, r. VIII, nr 2(16), s. 233–245.
Bartmiński Jerzy, 2015, Perspektywa semazjologiczna i onomazjologiczna w badaniach językowego obrazu świata, „Poradnik Językowy”, z. 1, s. 14–29.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2009, Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2013, Czy grzyb jest rośliną, czyli co znajdzie się w polu „Rośliny” w II tomie Słownika stereotypów i symboli ludowych, [w:] Sapientia ars vivendi. Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesor Annie Dąbrowskiej, red. Anna Burzyńska-Kamieniecka, Agnieszka Libura, Wrocław: Oficyna Wydawnicza „Atut” – Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe, s. 41–64.
Bartmiński Jerzy, Niebrzegowska-Bartmińska Stanisława, 2015, Nie ma (prawdziwej) wolności bez odpowiedzialności. O kontrowersjach wokół pojęcia wolności, [w:] Odkrywanie słowa – historia i współczesność, red. Urszula Sokólska, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 13–38.
Bartnicka-Dąbkowska Barbara, 1964, Polskie ludowe nazwy grzybów, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN.
Chlebicki Andrzej, 2010, Zawiłości etymologiczne i znaczeniowe nazw „huba” i „hubka”, „Wiadomości Botaniczne”, nr 1/2 (54), s. 35–39.
Brzozowska Małgorzata, 2009, Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Dąbrowska Anna, 1998, Język polski, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Grzywnowicz Krzysztof, 2002, Grzyby i ludzie czyli od etnomykologii do mykotechnologii, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2016, Oficjalne ukraińskie i polskie nazwy grzybów jadalnych. Klasyfikacja znaczeniowa, „Roczniki Humanistyczne”, t. 64, z. 7, s. 201–217. DOI: 10.18290/rh.2016.64.7-13.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2017a, Słownictwo mykologiczne w języku ukraińskim i polskim – zarys problematyki, struktura terminów, „Studia Ukrainica Posnaniensia”, z. 5, s. 81–89. DOI: 10.14746/sup.2017.5.09.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2017b, Z problematyki nazewnictwa grzybów wielkoowocnikowych w języku ukraińskim i polskim – przegląd źródeł, „Slavica Wratislaviensia” CLXV, s. 169–178. DOI: 10.19195/0137-1150.165.15.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2018, Entoloma nifoide czy Veselka zvyčaïna? – łacina i greka jako źródło ukraińskich nazw grzybów wielkoowocnikowych, [w:] Teka Komisji Polsko-Ukraińskich Związków Kulturowych PAN Oddział Lublin, vol. XIII, s. 175–190.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2019, O pewnych procesach słowotwórczych w obrębie ukraińskich oficjalnych nazw grzybów makroskopijnych, „Studia Ukrainica Posnaniensia”, z. 7, s. 119–128. DOI: 10.19195/0137-1150.165.15.
Jóźwikiewicz Przemysław, 2020, Zapożyczenia w ukraińskiej terminologii mykologicznej, „Slavica Wratislaviensia” CLXXI, s. 77–89. DOI: 10.19195/0137-1150.171.7.
Kopczyński Kazimierz, Ławrynowicz Maria, 2000, Polskie regionalne nazwy grzybów, [w:] Monitoring grzybów, red. Maria Lisiewska, Maria Ławrynowicz, Poznań-Łódź: Polskie Towarzystwo Botaniczne. Sekcja Mikologiczna, s. 133–142.
Kotowski Marcin Andrzej, 2019, Etnomykologiczna charakterystyka użytkowania grzybów na Mazowszu, [praca doktorska napisana na UR pod kierunkiem dr. hab. Łukasza Łuczaja, prof. UR], https://repozytorium.ur.edu.pl/bitstream/handle/item/5236/Praca20doktorska2020Marcin20Kotowski.pdf?sequence=1&isAllowed=y [data dostępu: 04.04.2020].
Kurek Halina, 2001, Przemiany językowe wsi (na przykładzie wybranych nazw roślin z okolic Dukli), [w:] Język a Kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Irena Kamińska-Szmaj, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 117–122.
Kurek Halina, 2003, Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu, Kraków: Universitas.
Kurek Halina, 2004a, Językowo-kulturowy obraz wsi podkarpackiej wpisany w nazwy roślin, [w:] Studia linguistica Danutae Wesołowska oblata, red. Halina Kurek, Janina Labocha, Kraków: Universitas, s. 129–156.
Kurek Halina, 2004b, Językowy obraz świata wiejskiego obszaru językowo-kulturowego, [w:] W kręgu wiernej mowy, red. Maria Wojtak, Małgorzata Rzeszutko, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 147–162.
Kuźmiuk Jerzy, 1989, Nazwy grzybów w języku potocznym okolic Bielska Podlaskiego, „Białostocczyzna”, nr 4/4 (16), s. 34–36.
Kuźmiuk Jerzy, 1991, Regionalne nazwy grzybów jadalnych między Biebrzą a Narwią na Białostocczyźnie, „Białostocczyzna”, nr 6/2 (22), s. 30–32.
Kuźmiuk Jerzy, 1993, Etymologia nazw grzybów znanych na Białostocczyźnie, „Białostocczyzna”, nr 8/2 (30), s. 79–85.
Kuźmiuk Jerzy, 1995, Nazwy niektórych grzybów w gwarach między Bugiem a Narwią na Białostocczyźnie, [w:] Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim, red. Michał Kondratiuk, Białystok: Uniwersytet Warszawski Filia w Białymstoku. Zakład Filologii Wschodniosłowiańskich, s. 133–141.
Marczyk Mirosław, 2003, Grzyby w kulturze ludowej, Wrocław: „Atla 2”.
Pawłowski Eugeniusz, 1974, Polskie nazwy roślin. Próba klasyfikacji semantycznej, [w:] Studia indoeuropejskie, red. Jerzy Kuryłowicz, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo PAN, s. 163–169.
Pelcowa Halina, 2001a, Interferencje leksykalne w gwarach Lubelszczyzny, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Pelcowa Halina, 2001b, Nazwy roślin w świadomości językowej ludności wiejskiej, [w:] Język a Kultura, t. 16: Świat roślin w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Irena Kamińska-Szmaj, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 99–116.
Pelcowa Halina, 2002, Językowy obraz roślin w gwarach Lubelszczyzny, [w:] Język polski. Współczesność. Historia, red. Władysława Książek-Bryłowa, Henryk Duda, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 127–144.
Prorok Katarzyna, 2019, Polisemia i synonimia w rekonstrukcji językowego obrazu ostu w polskiej tradycji ludowej, „LingVaria”, r. XIV, nr 2(28), s. 181–193. DOI: 10.12797/LV.14.2019.28.12.
Referowska-Chodak Ewa, 2015, Ludowe nazwy grzybów w Polsce, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Rogowie”, s. 218–238.
Rogowska Ewa, 2000, Synonimia i polisemia w kaszubskich nazwach przebiśniegu i śnieżycy wiosennej, „Gdańskie Studia Językoznawcze”, t. VII, s. 123–136.
Rogowska-Cybulska Ewa, 2005, Gwarowy obraz roślin w świetle aktywności nominacyjnej ich nazw (na przykładzie gwary wsi Wagi w powiecie łomżyńskim), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Stec Wanda, 2016, Metafora w nazewnictwie roślinnym: polskie i rosyjskie nazwy roślin leczniczych motywowane nazwami ze świata zwierząt, „Acta Polono-Ruthenica”, t. XXI, s. 99-115.
Tokarski Ryszard, 1993, Słownictwo jako interpretacja świata, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2. Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław: Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze”, s. 335–362 [wyd. 2 jako Współczesny język polski, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2001].
Tokarski Ryszard, 2004, Językowy obraz świata w metaforach potocznych, [w:] Językowy obraz świata, red. Jerzy Bartmiński, wyd. 2 poprawione, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 65-81 [wyd. 1, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 1999].
Waniakowa Jadwiga, 2012, Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim. Zagadnienia ogólne, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Waniakowa Jadwiga, 2014, Gwarowe nazwy roślin dziko rosnących jako przykład słownictwa ginącego – próba analizy zjawiska, „Socjolingwistyka” 28, s. 215–224.
Waniakowa Jadwiga, 2016, Niedosłowność w nazwach roślin, [w:] Niedosłowność w języku, red. Marcin Odelski, Aleksandra Knapik, Piotr Chruszczewski, Władysław Chłopicki, Kraków: Tertium, s. 413–425.
Waniakowa Jadwiga, 2018, Współczesne badania etymologiczne – nowe możliwości i perspektywy, „Rocznik Slawistyczny”, t. LXVII, s. 129–142. DOI: 10.24425/rslaw.2018.124596.
Waniakowa Jadwiga, 2020, Polskie słownictwo gwarowe w kontekście etymologicznym (na przykładzie nazw roślin), „Gwary Dziś”, t. 12, s. 247–255. DOI: 10.14746/gd.2020.12.18.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2021.33.151
Date of publication: 2021-10-12 17:01:58
Date of submission: 2021-01-21 15:21:13
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2021 Agata Bielak
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.