The concept of soul (душа) in Belorusian linguaculture

Alla Kozhinowa

Abstract


The article investigates the concept of soul (душа) as part of the Belarusian linguistic worldview based on the data extracted from the dictionaries of the literary language, as well as from dialectal dictionaries. The study aims to discover differences and similarities between how the soul is viewed in contemporary Belarusian society and its perception in folk worldview, which is characterized by extreme ambivalence in this regard. The paper addresses the following questions: (i) What is the soul? and (ii) Who gave the soul to humans? Having arrived at the conclusion that in the Belarusian folk consciousness the soul is viewed within an essentially pagan framework, the author seeks to establish whether this understanding underwent any changes in contemporary society, whose members went through the propagation of atheism in the 20th century, but also experience present-day Neo-Christian ideas.

Keywords


Belarusian language; dictionaries; linguistic worldview; soul

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Baradulin Rygor, 2013, Vušacki slovazbor Rygora Baradulina, Minsk: Knigazbor.

Belova Olga V., Uzeneva Elena S., 2004, Ogon', [w:] Slavjanskie drevnosti: ètnolingvističeskij slovar': v 5 t., t. 3, red. Nikita I. Tolstoj, Moskva: Meždunarodnye otnošenija, c. 513–519.

Bogdanovič Adam, 1895, Perežitki drevnego mirosozercanija u bielorusov, Grodno: Gubernskaja tipografija.

BP – Belaruskaja Palička – belaruskaja èlektronnaja biblijatèka, [režym dostupu] knihi.com, [data dostupu 21.10.2023].

BRS – Atrahovič Kandrat K. (red.), 1988, Belaruska-ruski słounik, vyd. 2, t. 1. Minsk: Vydavectva „Belaruskaja saveckaja èncyklapedyja” imja Petrusja Brouki.

ESBM – Cyhun Genadz' A. (red.), 2005, Ètymalagičny slounik belaruskaj movy, t. 10, Minsk: Vydavecki dom „Belaruskaja navuka”.

ESSIA – Trubačev Oleg N. (red.), 1995, Ètimologičeskij slovar' slavjanskih jazykov. Praslavjanskij leksičeskij fond, t. 1–39, Moskwa: Nauka.

Federowski Michał, 1897, Lud białoruski na Rusi Litewskiej, t. 1, Kraków, Akademia Umiejętności.

Federowski Michał, 1935, Lud białoruski na Rusi Litewskiej, t. 4, Warszawa, Towarzystwo Naukowe Warszawskie.

Fjadosik Anatol’ S. (red.), 1976, Prykazki i prymauki u dzvjuh knigah, kn. 2, Minsk: Navuka i tèhnika.

Gančarova Ninèl’ A., 1993, Proverbia et dicta: šascimouny slounik prykazak, prymavak i krylatyh slou, Minsk, Universitèckae.

Gauroš Nina, Njamkovič Nina, 2016, Kancèpt duša u belaruskih mastackih dyskursah, „Rodnae slova”, 6, s. 22-25.

Grabčykau Scjapan, 1994, Slounik paronimau belaruskaj movy, Mensk: Narodnaja asveta, [režym dostupu] slounik.org, [data dostępu: 03.03.2023].

Grynblat Majsej Ja., 1979, Vysloui, Minsk: Navuka i tèhnika.

GSBM 1 – Žurauski Arkadz' I. (red.), 1989, Gistaryčny slounik belaruskaj movy, vyp. 9, Minsk: Navuka i tèhnika.

GSBM 2 – Bulyka Aljaksandr M. (red.), 2000, Gistaryčny slounik belaruskaj movy, vyp. 19, Minsk: Belaruskaja navuka.

Jakubowicz Mariola, 2012, Badania etnoligwistyczne a etymologia, „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury” 24, s. 173-183.

Jurewicz Joanna, Masłowska Ewa, Pazio-Wlazłowska Dorota (red.), 2018, Antropologicznojęzykowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej. Aksjosfera duszy – dusza w aksjosferze, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.

Kapełuś Magadalena, Masłowska Ewa, Pazio-Wlazłowska Dorota (red.), 2016, Antropologicznojęzykowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, t. 2, Świat oczyma duszy, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.

Karskij Efim F., 2006, Beorusy, t. 3, Očerki slovesnosti belorusskogo plemeni, 1, Minsk: BielÈn.

Kozhinowa Alla, 2019, Duša w belorusskoj narodnoj kul’ture, „Przegląd Wschodnioeuropejski” X/1, s. 305–315.

Kozhinowa Аlla, 2016, Triada «duh» – «duša» – «dyhanie» v cerkovno-slavjanskih perevodah i tvorenijah Kirilla Turovskogo, [w:] Antropologicznojęzykowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, t. 2: Świat oczyma duszy, red. Magdalena Kapełuś, Ewa Masłowska, Dorota PazioWlazłowska, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, s. 147–159.

Kozhinowa Аlla, 2022, Duša v belorusskoj pis’mennoj kul’ture, [w:] Antropologicznojęzykowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej. Aksjosfera duszy – dusza w aksjosferze, red. Ewa Masłowska, Dorota Pazio-Wlazłowska, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, s. 315–327.

Mackevič Juzefa F. (red.), 1980, Slounik belaruskih gavorak paunočna-zahodnjaj Belarusi i jae pagraničča, t. 2, Minsk: Navuka i tèhnika.

Masłowska Ewa, Pazio-Wlazłowska Dorota (red.), 2016, Antropologicznojęzykowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, t. 1, Dusza w oczach świata, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.

Masłowska Ewa, Pazio-Wlazłowska Dorota (red.), 2022, Antropologicznojęzykowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej, t. 4, Dusza w doczesności – dusza w nieskończoności, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.

Mjacelskaja Eudakija S. (red.), 1990, Slounik gavorak central’nyh rajonau Belarusi, t. 1, Minsk: Universitèckae.

Prakonina Vera U., 2009, Kancèpty duša i sèrca й belaruskaj i ruskaj frazealogii, „Pracy kafedry sučasnaj belaruskaj movy”, nr 8, s. 126–130.

RBS – Kolas Jakub (red.), 2002, Russko-belorusskij slovar': v 3 t., 8-e izd, t. 1, Minsk: BelÈn.

Rudenka Alena, 2018, Predstavlenija o duše v belaruskih i ukrainskih hronikah i dnevnikah XVI–XVIII vekov, [w:] Antropologiczno-językowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej. Aksjosfera duszy – dusza w aksjosferze, red. Joanna Jurewicz, Ewa Masłowska, Dorota PazioWlazłowska, Warszawa: Instytut Slawistyki PAN, s. 95–107.

Sabuc’ Alina E., 2020, „Dušu trymae Duh…”: Kancèpt duša u publicystyčnym myslenni Rygora Baradulina, „Rodnae slova”, 2, c. 9–11.

San’ko Z’micer, 1991, Maly ruska-belaruski slounik prykazak, prymavak i frazem, Mensk: Navuka i tèhnika.

SBNP – Valodzina Taccjana V., Salavej Lija M., 2011, Slounik belaruskih narodnyh paraunannjau, Minsk: Belaruskaja navuka.

SEBM – Gauroš Nina 1998, Slounik èpitètau belaruskaj movy, Mensk: Vyšejšaja škola, [režym dostupu] slounik.org, [data dostupu: 21.10.2023].

Šejn Pavel V., 1893, Materialy dla izučenija byta i jazyka russkogo naselenija SeveroZapadnogo kraja, t. 2, Sankt-Peterburg: Tipografija Imperatorskoj Akademii nauk.

Šejn Pavel V., 1902, Materialy dla izučenija byta i jazyka russkogo naselenija SeveroZapadnogo kraja, t. 3, Sankt-Peterburg: Tipografija Imperatorskoj Akademii nauk.

Škraba Iryna, 1994, Samabytnae slova: Slounik belaruskaj bezèkvivalentnaj leksiki (u ruskamounym dačynenni), Mensk: Belaruskaja Èncyklapedyja, [režym dostupu] slounik.org, [data dostupu: 03.03.2023].

Tolstaja Svetlana M., 1999, Duša, [w:] Slavjanskie drevnosti: ètnolingvističeskij slovar': v 5 t., t. 2, red. Nikita I. Tolstoj, Moskva: Meždunarodnye otnošenija, s. 162–167.

TSBLM – Kapylou Igar L. (red.), 2016, Tlumačalny slounik belaruskaj litaraturnaj movy, Minsk: Belaruskaja Èncyklapedyja.

TSBM 1 – Atrahovič Kandrat K. (Kandrat Krapiva) (red.), 1977, Tlumačalny slounik belaruskaj movy, t. 1, Minsk: Galounaja rèdakcyja belaruskaj èncyklapedyi.

TSBM 2 – Atrahovič Kandrat K. (Kandrat Krapiva) (red.), 1978, Tlumačalny slounik belaruskaj movy, t. 1, Minsk: Galounaja rèdakcyja belaruskaj èncyklapedyi.

Varlyga Adam, 1966, Prykazki Lagojščyny, N’ju-Jork, Mjunhen: BINIM, Fundacyja P. Krečeuskaga.

Varlyga Adam, 1970, Krajovy slounik Lagojščyny, New York: Zaranka.

Vinogradova Ludmila N., 1999, Materialnye i bestelesnye formy suščestvovanija dušy, [w:] Slavjanskie ètjudy: sbornik k jubileju S.M. Tolstoj, red. Tatjana Agapkina i dr., Moskva: Indrik, s. 141–160.

Zlobin Leanid I. (red.), 2012, Règijanalny slounik Vicebščyny, t. 1, Vicebsk: UA”VDU imja P. M. Mašèrava.

Žydovič Maryja A. (red.), 1974, Matèryjaly dla slounika minska-maladzečanskih gavorak, Minsk: Vydavectva BDU.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2023.35.283
Date of publication: 2023-08-31 13:19:55
Date of submission: 2023-03-06 10:27:27


Statistics


Total abstract view - 178
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 67

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2023 Alla Kozhinowa

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.