Rzutowanie semiotyczne, czyli językowe oswajanie obcości w kulturze. Szkic lingwistyczno-antropologiczny

Maciej Czerwiński

Streszczenie w języku polskim


Artykuł poświęcony jest zjawisku rzutowania semiotycznego (semantycznej projekcji znaczenia), które ujawniło się w trakcie badań tekstów traktujących o przeszłości, choć nie ogranicza się ono wyłącznie do tekstów historycznych. Jest ono doniosłe dla języka, jak również dla świadomości i mechanizmów poznawczych człowieka. Każda kultura, konfrontując się obcością (dotyczącą innej kultury lub czasów minionych), musi ową obcość oswoić (przezwyciężyć), nadając jej formę bardziej dla siebie zrozumiałą. Inaczej mówiąc, musi ją wpisać we własny horyzont sensu, a wraz z tym – we własny system semantyczny. Zrozumienie przeszłości bądź odmiennej kultury to właśnie ich oswojenie. Analizie w artykule podlega oswajanie trzech zasadniczych domen: przeszłości, obcej kultury i świata zwierząt.

Słowa kluczowe


semantyka kulturowa; obcość w kulturze

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bachtin Michaił, 1982, Problemy literatury i estetyki, tłum. W. Grajewski, Warszawa.

Bartmiński Jerzy, 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.

Bartmiński Jerzy, 2007, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin.

Czerwiński Maciej, 2008, Kultura jako znakotwórcza przestrzeń spotkania języków, „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 43, s. 217--237.

Czerwiński Maciej, 2012, Semiotyka dyskursu historycznego. Znaki i kody w chorwackiej i serbskiej syntezie dziejów narodu, Kraków.

de Saussure Ferdynand, 1991, Kurs językoznawstwa ogólnego, wydanie drugie poprawione, tłum. K. Kasprzyk, wstęp i przypisy K. Polański, Warszawa.

Doroszewski Witold, 1970, Elementy leksykologii i semiotyki, Warszawa.

Eco Umberto, 2009, Teoria semiotyki, tłum. M. Czerwiński, Kraków.

Eco Umberto, 1999, Czytanie świata, tłum. M. Woźniak, Kraków.

Gadamer Hans-Georg, 2004, Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej, tłum. B. Baran, Warszawa.

Gajda Stanisław, 2004, Propozycja systematyki gatunków naukowych, [w:] Akty i gatunki mowy, Lublin, s. 217--224.

Geertz Clifford, 1973, The interpretation of Cultures, New York.

Goldstein Ivo, 2008, Hrvatska povijest, Zagreb.

Kant Immanuel, 1957, Krytyka czystego rozumu, tłum. R. Ingarden, Warszawa.

MacIntyre Alasdair, 1986, Relativism, Power, and Philosophy, [w:] After Philosophy End or Transformation?, ed. K. Baynes, J. Bohman, T. McCarthy, Cambridge: MA, s. 385--411.

McDowell John, 1994, Mind and World, Cambridge.

Pavličević Dragutin, 2000, Povijest Hrvatske, Zagreb.

Plessner Helmuth, 1988, Pytanie o conditio humana. Wybór pism, tłum. Z. Krasodąbski, Warszawa.

Rzetelska-Feleszko Ewa, 2001, Nazwy własne, [w:] Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 405--410.

Škiljan Dubravko, 1985, U pozadini znaka, Zagreb.

Skubalanka Teresa, 2001, Podstawy analizy stylistycznej. Rozważania o metodzie, Lublin.

Tymowski Michał, Kieniewicz Jan, Holzer Jerzy, 1991, Historia Polski, Warszawa.

Uspienski Boris, 1998, Historia i semiotyka, tłum. B. Żyłko, Gdańsk.

Wierzbicka Anna, 2007, Słowa klucze: różne języki – różne kultury, tłum. I. DurajNowosielska, Warszawa.

Wilson Andrew, 2002, Ukraińcy, tłum. M. Urbański, Warszawa.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2013.25.251
Data publikacji: 2013-01-06 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2015-09-07 00:44:01


Statystyki


Widoczność abstraktów - 580
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 159

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Maciej Czerwiński

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.