Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail 
Prawosławny sobór żeńskiego monasteru w Turkowicach w latach 1906–1929
Streszczenie w języku polskim
W artykule zostały opisane dzieje prawosławnego soboru w żeńskim monasterze w Turkowicach w latach 1906–1929. Za pomocą metody studium przypadku omówiono przyczyny powstania i budowę cerkwi w 1906 r. oraz jej rozbiórkę w 1929 r. Podstawą tekstu są źródła z archiwów w Lublinie i we Lwowie. Klasztor w Turkowicach odgrywał ważną rolę w życiu prawosławnych mieszkańców Królestwa Polskiego na początku XX w. Okresy przed I wojną światową i Wielką Wojną oraz lata 1918–1929 umożliwiają analizę polityki wyznaniowej Rosji i Polski wobec społeczności prawosławnej w rejonie Hrubieszowa. Analiza wpisuje się w dalszą perspektywę badawczą związaną z losami prawosławia, głównie z nierozpoznanym dostatecznie w polskiej nauce wątkiem życia monastycznego w Turkowicach na początku XX w.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła
Archiwum Państwowe w Lublinie:
– Chełmski Konsystorz Greckokatolicki (1596–1875), sygn. 110,
– Chełmski Konsystorz Prawosławny (1905–1918): sygn. 84, 165, 1734, 4393, 4399, 4407, 4408, 4411, 4416,
– Chełmskie Bractwo Prawosławne (1879–1914), sygn. 30,
– Chełmsko-Warszawski Duchowny Konsystorz Prawosławny (1875–1905), sygn. 1045,
– „Klirovyye Vedomosti” (1876–1915): sygn. 513, 524,
– Komenda Powiatowa Policji w Hrubieszowie (1919–1939): sygn. 10, 30,
– Starostwo Powiatowe Hrubieszowskie (1918–1939): sygn. 39, 423, 429, 487, 495, 497, 498, 500, 503, 706,
– Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Budowlany (1919–1939), sygn. 844,
– Urząd Wojewódzki Lubelski, Wydział Społeczno-Polityczny (1919–1939): sygn. 645, 669, 671.
Tsentral’nyy Derzhavnyy Istorychnyy Arkhiv Ukrayiny, m. L’viv, Kholms’ka Dukhovna Konsystoriya, m. Kholm (1782–1944), op. 1: d. 113, d. 730.
Czasopisma
„Kholmskaya Rus’” 1914.
„Kholmskaya Tserkovnaya Zhizn’” 1906, 1907, 1908, 1909, 1910, 1911, 1912.
„Tserkovnyya VѢedomosti” 1912.
„Ziemia Lubelska” 1919.
Literatura
Błachnio J., Kraśnik 1914, Warszawa 2018.
Bobryk W., Duchowieństwo unickiej diecezji chełmskiej w XVIII wieku, Lublin 2005.
Dmitruk S., Dom bazylianów i parafia unicka w Radecznicy (1869–1875), „Res Historica” 2015, t. 39.
Dmitruk S., Prawosławna diecezja chełmska w latach 1915–1918 na łamach „Gazety Ludowej. Tygodnika Ilustrowanego”, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” 2017, t. 52, z. 2.
Dmitruk S., Skład osobowy prawosławnego domu zakonnego pw. św. Antoniego Pieczerskiego w Radecznicy w latach 1881–1889, „Elpis. Czasopismo Teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku” 2014, t. 16.
Dmitruk S., Wspomnienia Zofii (Klimczuk) – siostry prawosławnego monasteru w Radecznicy, „Res Historica” 2017, t. 43.
Dmitruk S., Żeńskie monastery na terenie Królestwa Polskiego na przełomie XIX i XX wieku, „Teka Komisji Historycznej. Oddział Lubelski Polskiej Akademii Nauk” 2099, t. 6.
Doroszewski J., Oświata i życie kulturalne społeczności ukraińskiej na Lubelszczyźnie w latach 1918–1939, Lublin 2000.
Gałecka M., Wielka Wojna na Lubelszczyźnie. Zniszczenia historyczne miast i losy zabytków, „Ochrona Zabytków” 2015, nr 1.
Gil A., Chełmska diecezja unicka 1596–1810. Dzieje i organizacja, Lublin 2005.
Górak A., Kozłowski J., Latawiec K., Słownik biograficzny gubernatorów i wicegubernatorów w Królestwie Polskim (1867–1918), Lublin 2014.
Grzesiak K., Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939, Lublin 2010.
Hornyj M., Makar J., Makar W., Saluk A., Od deportacji do deportacji. Ukraińskie życie społeczno-polityczne na Chełmszczyźnie i Podlasiu (1915–1947). Badania – wspomnienia – dokumenty. W trzech tomach, t. 1: Badania, Czerniowce 2011.
Izdebski E., Bitwa pod Komarowem. 26 sierpnia – 2 września 1914, Warszawa 1931.
Izdebski E., Bitwa pod Zamościem. 26–27 sierpnia 1914, Warszawa 1931.
Ihnatowicz I., Biernat A., Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku, Warszawa 2003.
Kozyra W., Wojewodowie lubelscy wobec życia społeczno-politycznego na Lubelszczyźnie w latach 1926–1939, „Annales UMCS. Sectio F” 2003, t. 58.
Latawiec K., W służbie imperium… Struktura społeczno-zawodowa ludności rosyjskiej na terenie guberni lubelskiej w latach 1864–1915, Lublin 2007.
Michaluk D., Ziemia mielnicka województwa podlaskiego w XVI–XVII wieku, Toruń 2002.
Mironowicz A., Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, Białystok 2005.
Mironowicz A., Rewindykacja i niszczenie prawosławnych obiektów sakralnych na terenie II Rzeczypospolitej, „Elpis. Czasopismo Teologiczne Katedry Teologii Prawosławnej Uniwersytetu w Białymstoku” 2006, t. 8, nr 13–14.
Mironowicz A., Rewindykacja prawosławnych obiektów sakralnych w II Rzeczypospolitej, „Białoruskie Zeszyty Historyczne” 2004, z. 21.
Niedźwiedź E., Niedźwiedź J., Siudak J., Dzieje miejscowości gminy Werbkowice – powiat hrubieszowski, Werbkowice–Zamość 2009.
Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a rzeczywistością. Państwo wobec prawosławia 1918–1939, Warszawa 1989.
Papierzyńska-Turek M., Uwarunkowania i skutki polityczne masowego burzenia cerkwi prawosławnych u schyłku II Rzeczypospolitej, [w:] Akcja burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i południowym Podlasiu w 1938 roku – uwarunkowania, przebieg, konsekwencje, red. G. Kuprianowicz, Chełm 2009.
Pawluczuk U.A., Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej, Białystok 2007.
Pelica G.J., Kościół prawosławny w województwie lubelskim (1918–1939), Lublin 2007.
Pękała K.P., Migracje ludności guberni chełmskiej w latach „Wielkiej Wojny” (1914–1915), Lublin 2012 (rozprawa doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr. hab. Jana Lewandowskiego, Biblioteka Główna UMCS w Lublinie).
Polnyy pravoslavnyy bogoslovskiy entsiklopedicheskiy slovar’, t. 2, Sankt-Peterburg 1913.
Rolf M., Rządy imperialne w Kraju Nadwiślańskim. Królestwo Polskie i cesarstwo rosyjskie (1864–1915), przeł. W. Włoskowicz, Warszawa 2016.
Sula D., Powrót ludności polskiej z byłego Imperium Rosyjskiego w latach 1918–1937, Warszawa 2013.
Szabaciuk A., „Rosyjski Ulster”. Kwestia chełmska w polityce imperialnej Rosji w latach 1863–1915, Lublin 2013.
Tarasiuk D., Wisznice. Dzieje miasteczka i okolic do 1918 roku, Lublin 2010.
Warchoł S., W sprawie nazw: „Ziemia Chełmska, Chełmskie, Chełmszczyzna”, „Rocznik Chełmski” 1995, t. 1.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/f.2019.74.213-234
Data publikacji: 2019-12-30 00:00:00
Data złożenia artykułu: 2019-11-26 06:15:28
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Stefan Dmitruk
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.