“Cross it out or I won't print it”. Autograph of a Fragment of "Pan Graba" as a Document of the Writing Methods of Young Eliza Orzeszkowa and the Author's Relationship with the Editors in the Light of Her Correspondence with Józef Sikorski

Agata Grabowska-Kuniczuk, Agnieszka Bąbel

Abstract


The preserved manuscript of the end of chapter 5 of the first part of Eliza Orzeszkowa’s novel Pan Graba (1868–1869) reflects the work on the crystallization of the text and the improvement of the style. The corrections made on the brochures in the light of Orzeszkowa’s letters to Józef Sikorski, an editor of “Gazeta Polska” (1867–1873) reveal the editor's influence on the final form of the work: changes in the text of the manuscript, as well as imposing his own worldview and aesthetic tastes on the young writer, who begins to increasingly defend her creative independence. 


Keywords


scientific editing; autograph; Eliza Orzeszkowa; Polish novel of the 19th century; Pan Graba [Mr. Graba]; correspondence with publishers; Józef Sikorski

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Borkowska, Grażyna. (1996). Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo.

Chojnacki, Antoni. (2009). Orzeszkowa i wydawcy. Literaturoznawstwo, 1, s. 109–121. [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Literaturoznawstwo_historia_teoria_metodologia_krytyka/Literaturoznawstwo_historia_teoria_metodologia_krytyka-r2009-t1_(3)/Literaturoznawstwo_historia_teoria_metodologia_krytyka-r2009-t1_(3)-s109-121/Literaturoznawstwo_historia_teoria_metodologia_krytyka-r2009-t1_(3)-s109-121.pdf (dostęp: 31.03.2021).]

Klemensiewiczowa, Janina. (1961). Przebojem ku wiedzy. Wspomnienia jednej z pierwszych studentek krakowskich z XIX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo.

Kreft, Magdalena. (2013). [Dziwacy]. Fragment nieukończonej powieści Elizy Orzeszkowej. Oprac. Magdalena Kreft. Wiek XIX, VI (XLVIII), s. 437–499. DOI: 10.18318/WiekXIX2013.24.

Orzeszkowa, Eliza. (1954). Listy zebrane. Tom I. Do redaktorów i wydawców: Józefa Sikorskiego, Gebethnera i Wolffa, Franciszka Salezego Lewentala, Wacława Makowskiego, Erazma Piltza, Stanisława Posnera. Do druku przygotował i komentarzem opatrzył Edmund Jankowski. Seria: Listy zebrane pod redakcją Jana Baculewskiego. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Orzeszkowa, Eliza. (1868–1869). Pan Graba [rękopis fragmentu autografu powieści]. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN: Archiwum Elizy Orzeszkowej. Rkps 14.

Orzeszkowa, Eliza. (2020). Publicystyka społeczna. Tom I: Myślenie obywatelskie, Żydzi, kwestia kobieca. Wybór i wprowadzenie Grażyna Borkowska. Opracowanie edytorskie Iwona Wiśniewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Przerwa-Tetmajer, Kazimierz. (1907). Eliza Orzeszkowa. Tygodnik Ilustrowany, 23, s. 466–469.

Sienkiewicz, Henryk. (1951). „Pan Graba”. Powieść p. Elizy Orzeszkowej. Wieniec, 85–87, z 22–29 X 1872. W: Henryk Sienkiewicz, Dzieła. Wydanie zbiorowe pod red. Juliana Krzyżanowskiego. T. 45. Szkice literackie (s. 175–192). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Skorupa, Ewa. (2019). Orzeszkowa prywatnie. Droga ku suwerenności na podstawie korespondencji z wydawcami. Sztuka Edycji, 1, s. 131–138. DOI: 10.12775/SE.2019.0013.

Święćkowska, Teresa. (2018). Kochani krwiopijce. Własność literacka i prawo autorskie w XIX-wiecznej Polsce. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS.

Wiśniewska, Iwona. (2014). Kalendarium życia i twórczości Elizy Orzeszkowej. Tom I: 1841–1896. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo.

Zdanowicz, Aleksander, Szyszka, Michał Bohusz, Filipowicz, January. (1861). Słownik języka polskiego. T. 1–2. Wilno: Wydany staraniem i kosztem Maurycego Orgelbranda [tzw. Słownik wileński: https://eswil.ijp.pan.pl/index.php].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2021.39.1.83-95
Date of publication: 2021-12-18 09:04:10
Date of submission: 2021-03-01 18:06:34


Statistics


Total abstract view - 704
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 352

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2021 Agata Grabowska-Kuniczuk, Agnieszka Bąbel

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.