Kobiety, koty, księżyc. O prozie Leo Lipskiego

Résumé

Celem artykułu jest przedstawienie wizerunków kobiet w nowoczesnej prozie emigracyjnej Leo Lipskiego (w utworach Niespokojni, Piotruś). Reprezentacje te analizowane są w kontekście wzorców dystrybuowanych przez kulturę patriarchalną (femmes fatales), ze szczególnym uwzględnieniem konwencji estetycznych wytworzonych we wczesnej nowoczesności. Lipski odwołuje się do konwencjonalnych wyobrażeń, jakie przyświecały zabarwionemu mizoginią dyskursowi męskocentrycznemu, koduje różnice płciowe przy użyciu stereotypowych atrybutów i skojarzeń, takich jak topika lunarna i animalistyczna. Z drugiej jednak strony w powieściach tych dochodzi do wyraźnej erozji schematycznych wyobrażeń, wytworzonych na gruncie dyskursu mizoginistycznego; pisarz przechwytuje i przenicowuje modernistyczne klisze, tworząc z nich skomplikowaną strukturę symboliczną, której specyfika pod wieloma względami odbiega od tej, jaka dominowała w literaturze wczesnego modernizmu. Analizy zmierzają do wniosku, że Lipski nie tyle próbuje w swojej prozie restytuować płaszczyzny porozumienia męsko-kobiecego, ile stawia je pod znakiem zapytania, a zamiast nich proponuje jako formę (auto)terapeutyczną możliwość paradoksalnego spełnienia miłosnego przez problematyzujące i odsłaniające przyczyny fiaska uczuć opowiadanie, które wskazuje także na szczeliny autentyzmu otwierające się w rzeczywistości literackiej gry, gdzie istotnym elementem jest świat erotyki.