„To był mastodont” – Mieczysław Szczuka w poszukiwaniu piękna utylitarnego

Aleksandra Więcek-Gigla

Résumé


Artykuł jest próbą biografii Mieczysława Szczuki – polskiego artysty-grafika międzywojnia. Jego krótka działalność jest istotna z uwagi na fascynację radzieckim konstruktywizmem, pionierstwo w zakresie polskiego fotomontażu, działalność teoretyczną oraz zespolenie idei artystycznych
z komunistycznym dążeniem do przeprowadzenia rewolucji społeczno-politycznej. Szczuka współtworzył czasopisma artystyczno-literackie (Blok, Dźwignia) oraz angażował się w wydawniczą działalność awangardową. Przywoływane wypowiedzi programowe wpisywały się w artystyczne
i literackie dyskusje międzywojenne.

 


Mots-clés


Mieczysław Szczuka; konstruktywizm; rewolucja; Blok; Dźwignia

Texte intégral :

PDF (English)

Références


References

Baranowicz, Zofia. (1979). Polska awangarda artystyczna 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Berlewi, Henryk. (1965). Konstruktywista. In: Mieczysław Berman, Anatol Stern (eds.), Mieczysław Szczuka (pp. 138–140). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Berman, Mieczysław, Stern, Anatol (eds.). (1965). Mieczysław Szczuka. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Broniewski, Władysław. (2015). Mieczysław Szczuka. In: Maciej Tramer (eds.), Publicystyka (pp. 186–188). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Czekalski, Stanisław. (2000). Awangarda i mit racjonalizacji. Fotomontaż polski okresu dwudziestolecia międzywojennego. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Czekalski, Stanisław. (1998). Międzynarodówka salonów automobilowych i hagiografia rewolucji. Mieczysław Szczuka na rozdrożach nowej sztuki. Artium Quaestiones, IX, pp. 75–109.

Daranowska-Łukaszewska, Joanna. (2020). Mieczysław Szczuka. In: Polski słownik biograficzny, T. XLVII. Downloaded from: https://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/mieczyslaw-szczuka (access: 22.05.2020).

Fine, Bernard D., Moore, Burnes E. (eds.). (1996). Słownik psychoanalizy. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co. Wydawca.

Gentil-Tippenhauer, Wanda. (1965). Człowiek i artysta. In: Mieczysław Berman, Anatol Stern (eds.), Mieczysław Szczuka (pp. 128–138). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Golus, Jan. (1965). Szczuka jakiego pamiętam. In: Mieczysław Berman, Anatol Stern (eds.), Mieczysław Szczuka (pp. 120–128). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Graf, Paweł. (2019). Automobil w pędzie. Studia o futuryzmie i futurystach. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Janion, Maria. (1971). „Cześć i dynamit”. Literatura a rewolucja. In: Maria Janion (ed.), Literatura polska wobec rewolucji (pp. 5–40). Warszawa: PIW.

Jasieński, Bruno, Stern Anatol. (1987). Ziemia na lewo. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Kossowska, Irena. (2002). Mieczysław Szczuka. Downloaded from: https://culture.pl/pl/tworca/mieczyslaw-szczuka (access: 25.04.2020).

Krzywicka, Irena. (1965). Wspomnienie o Szczuce. In: Mieczysław Berman, Anatol Stern (eds.), Mieczysław Szczuka (pp. 140–145). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Kwiatkowski, Jerzy. (2000) Futuryści. In: Barbara Gomulicka, Janina Zondek (red.), Dwudziestolecie międzywojenne (pp. 86–92). Warszawa: PWN.

Minorski, Jan. (1965). Miejsce Mieczysława Szczuki w architekturze. In: Mieczysław Berman, Anatol Stern (eds.), Mieczysław Szczuka (pp. 57–67). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Misiak, Marian, Szydłowska, Agata. (2015). Paneuropa, Kometa, Hel. Szkice z projektowania liter w Polsce. Kraków: Karakter.

Monkiewicz, Dorota. (2018). Anarchiści, komuniści, patrioci. Stosunek artystów awangardy do państwa w okresie II Rzeczypospolitej i PRL-u. In: Awangarda i Państwo (album wystawy) (pp. 25–140). Łódź: Muzeum Sztuki w Łodzi.

Mostowicz A. (1973). Artysta zawsze wierny sobie. Ty i Ja, 10, pp. 3–5.

Muszyński, Andrzej. (2015). Szczuka. Znak, 10(275). Downloaded from: https://www.miesiecznik.znak.com.pl/szczuka/ (access: 25.04.20).

Nałęcz-Lipka, Jan. (1922). Wystawa Szczuki, Stażewskiego, Millera. Lucifer, 2–4, p. 36.

Naylor, Gillian. (1977). Bauhaus. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Olszewski, Andrzej K. (1962). Mieczysław Szczuka. Życie i Myśl, 12, pp. 193–196.

Rawicz, Jerzy. (1974). Do pierwszej krwi. Warszawa: Czytelnik.

Rawiński, Marian. (1967). O model literatury zaangażowanej: w kręgu literackich polemik lat 1918–1932. Pamiętnik Literacki, 3, pp. 31–78.

Rypson, Piotr. (2017a). Czerwony Monter. Mieczysław Berman: grafik, który zaprojektował polski komunizm. Kraków: Karakter.

Rypson, Piotr. (2017b). Mieczysław Berman. In: Jacek Mrowczyk (ed.), Piękni XX-wieczni. Polscy projektanci graficy (pp. 126–133). Kraków: 2+3 D.

Rypson, Piotr. (2011). Nie gęsi. Polskie projektowanie graficzne 1919–1949. Kraków: Karakter.

Słonimski, Antoni. (1975). Alfabet wspomnień. Warszawa: PIW.

Słonimski, Antoni. (1924). Mechano-bzdura. Wiadomości Literackie, 13.

Stawar, Andrzej. (1957). Idee i działalność Mieczysława Szczuki. In: Andrzej Stawar, Szkice literackie (pp. 609–670). Warszawa: PIW.

Stażewski, Henryk. (1968). O swojej twórczości. Odra, 2, pp. 63–66.

Stern, Anatol. (1961). Legenda Mieczysława Szczuki. Stolica, 50, p. 13.

Stern, Anatol. (1966). Mieczysław Szczuka – artysta walczący. Stolica, 20, p. 16.

Stern, Anatol. (1969). Legenda Mieczysława Szczuki. In: Anatol Stern, Legendy naszych dni (pp. 72–86). Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Straus, Jan. (2014). Cięcie. Fotomontaż na okładkach w międzywojennej Polsce. Warszawa: 40000 Malarzy.

Stróżek, Przemysław. (2020). Mieczysław Szczuka – fotomontaże. Downloaded from: https://culture.pl/pl/dzielo/mieczyslaw-szczuka-fotomontaze (access: 07.04.2020).

Strzemiński, Władysław. (1923). O sztuce rosyjskiej (notatki). Zwrotnica, 4, pp. 110–114.

Strzemiński, Władysław. (1923). Wystawa Nowej Sztuki w Wilnie. Zwrotnica, 6, p. 193.

Szczuka, Mieczysław. (1982). Fotomontaż… Obscura, 7, pp. 38–40.

Szczuka, Mieczysław. (1924). Próba wyjaśnienia nieporozumień. Blok, 2.

Szczuka, Mieczysław. (1923). Reakcja otoczenia... Zwrotnica, 4, pp. 104–106.

Szczuka, Mieczysław. (1927). Sztuka a rzeczywistość. Dźwignia, 4, pp. 12–18.

Turowski, Andrzej. (1966). Geneza i program teoretyczny grupy artystów „Blok” 1924–1926. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Poznańskiego, 62, pp. 9–27.

Turowski, Andrzej. (1979). W kręgu konstruktywizmu. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Turowski, Andrzej. (1981). Konstruktywizm polski. Próba rekonstrukcji nurtu (1921–1934). Wrocław: Ossolineum.

Turowski, Andrzej. (2000). Budowniczowie świata. Z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej. Kraków: Universitas.

Turowski, Andrzej. (2014). Historia nieopowiedziana. In: Milada Ślizińska, Andrzej Turowski (ed.), Teresa Żarnowerówna (1897–1949). Artystka końca utopii (pp. 19–38). Łódź: Wydawnictwo Muzeum Sztuki w Łodzi.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2020.38.1.113-128
Date of publication: 2020-12-21 11:38:59
Date of submission: 2020-06-30 13:23:36


Statistiques


Visibilité des résumés - 1481
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (English) - 757

Indicateurs



Renvois

  • Il n'y a présentement aucun renvoi.


Droit d'auteur (c) 2020, Aleksandra Więcek-Gigla

Licence Creative Commons
Ce(tte) œuvre est mise à disposition selon les termes de la Licence Creative Commons Attribution 4.0 International.