Elżbieta Oraczowa / Elizaweta Oracz. Eugenia Żmijewska wobec Elizy Orzeszkowej

Tadeusz Budrewicz

Streszczenie w języku polskim


Eugenia Żmijewska (1865–1923) napisała opowiadanie Dwa spotkania, do którego pomysł dała jej Eliza Orzeszkowa. Artykuł przedstawia relacje obu pisarek:1) w płaszczyźnie biograficznej (korespondencja, artykuły krytycznoliterackie i wspomnieniowe); 2) w płaszczyźnie tekstowej (analiza Dwóch spotkań i powieści Żmijewskiej Jutro, której bohaterką jest Orzeszkowa). Analiza pierwodruków i przedruków utworów Żmijewskiej wykazuje częste przeredagowania. Każe to wątpić w tezę o wiernym wypełnieniu pisarskiego testamentu Orzeszkowej. Porównanie publicystyki Żmijewskiej z jej powieściami dowodzi, że przez kreację literacką postaci Orzeszkowej prezentowała własne poglądy.


Słowa kluczowe


Eliza Orzeszkowa; Eugenia Żmijewska; powieść; biografia; postać

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


Sources

Orzeszkowa, Eliza. (1955). Listy zebrane. T. II. Jankowski, Eugeniusz (ed.). Wrocław: Ossolineum.

Orzeszkowa, Eliza. (1958). Listy zebrane. T. IV. Jankowski, Eugeniusz (ed.). Wrocław: Ossolineum.

Orzeszkowa, Eliza. (1971). Listy zebrane. T. VIII. Jankowski, Eugeniusz (ed.). Wrocław: Ossolineum.

Żmijewska, Eugenia. (1906a). Czterdzieści lat pracy. Eliza Orzeszkowa. Dziennik Kijowski, 3, p. 2.

Żmijewska, Eugenia. (1906b). Przez lat czterdzieści. Eliza Orzeszkowa. Świat, 5, pp. 15–16.

Żmijewska, Eugenia. (1907a). Co mamy od Niej? Bluszcz, 2, pp. 16–17.

Żmijewska, Eugenia. (1907b). Kobieta polska w dziennikarstwie. Bluszcz, 50, p. 572.

Żmijewska, Eugenia. (1907c). Orędownictwo cierpienia w powieściach Orzeszkowej. Bluszcz, 223, pp. 253–254.

Żmijewska, Eugenia. (1910a). Dozwolili. Nowa Reforma, 340, p. 1.

Żmijewska, Eugenia. (1910b). Podzwonne nad grobem Elizy Orzeszkowej. Bluszcz, 22, p. 230.

Żmijewska, Eugenia. (1910c). Przed pogrzebem. Grodno, niedziela, 22 maja. Słowo, 228, p. 2.

Żmijewska, Eugenia. (1910d). Wspomnienie. Słowo, 220, p. 2.

Żmijewska, Eugenia. (1912). Jutro. Powieść współczesna. Warszawa: Gebethner i Wolff.

Żmijewska-Szreniawa, Eugenia. (1914). Dwa spotkania – Skończone – Dozwolili. Zbiór nowel. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha.

Żmijewska, Eugenia. (1915). Po wszystkim. In: Jednodniówka (pp. 7–18). Kijów: Księgarnia L. Idzikowskiego.

Żmijewska, Eugenia. (1921). Serduszko. Warszawa: Niemira Stanisław.

References

Budrewicz, Tadeusz. (2019). Milknące echa. Głosy znad trumny Orzeszkowej. In: Tadeusz Budrewicz, Pogrzeby pisarzy polskich XX wieku (pp. 112–134). Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.

Danek, Danuta. (2012). Urodzona w pustym gnieździe: Melancholia i pamięć nieświadoma Elizy Orzeszkowej. In: Danuta Danek, Śmierć wewnętrzna: Literatura w świetle doświadczenia psychoanalitycznego (pp. 127–179). Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.

Dzikowski, Stanisław. (1909). Kobieta pracująca umysłowo. Tygodnik Mód i Powieści, 49, p. 6.

Eremus, Katarzyna. (2016). Co działo się u wód? – uzdrowiska i kurorty w Ironii życia i Za cudze winy Natalii Krzyżanowskiej oraz Serduszku Eugenii Żmijewskiej. In: Katarzyna Eremus (ed.), Palenie cygar, muzyka, przejażdżki… Czas wolny w literaturze XIX i XX wieku (pp. 9–37). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Głuszek, Aleksander. (2015). „Przecież młodość na to dana, żeby kochać”. Pensjonarska miłość w „Płomyku” Eugenii Żmijewskiej. In: Katarzyna Eremus, Tadeusz Linkner (eds.), Paląca ciekawość istoty myślącej: Nauczycielki, guwernantki… i nie tylko (pp. 95–104). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Jankowski, Edmund. (1988). Eliza Orzeszkowa. Warszawa: PIW.

Kępa, Sylwia. (2016). Obraz pensjonarki w literaturze popularnej początku XX wieku na podstawie powieści „Płomyk: Z pamiętnika instytutki” Eugenii Żmijewskiej. In: Michał Kuran (ed.), Starość i młodość w literaturze i kulturze (pp. 103–111). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Mucha, Danuta. (2013). Idee totalitarne w wybranych powieściach XIX wieku dla młodzieży. Studia Słowianoznawcze, 10, pp. 427–465.

Poniatowska, Izabela. (2014). Modernizm bez granic: Wielkie tematy nowoczesności w polskich powieściach popularnych drugiej połowy XIX wieku. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Ratajczak, Wiesław. (2014). Dwór polski – tragiczny bohater prozy postyczniowej. Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej, 31, pp. 11–22.

Sadlik, Magdalena. (2006). Z Krutohorbów do Małdejek. O trylogii Eugenii Żmijewskiej. In: Krzysztof Stępnik, Monika Gabryś (eds.), Kresowianki. Krąg pisarek heroicznych (pp. 209–218). Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Stępnik, Katarzyna. (1998). Ostatnia opowieść Orzeszkowej. In: Maria Kalinowska, Elżbieta Kiślak (eds.), Lustra historii (pp. 151–157). Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Wiśniewska, Iwona. (2014). Kalendarium życia i twórczości Elizy Orzeszkowej. Tom II: 1897–1910. Warszawa: Wydawnictwo IBL.

Zacharska, Jadwiga. (1994). Lektury pensjonarek – bohaterek powieści przełomu wieków. In: Ewa Paczoska, Jolanta Sztachelska (eds.), Książka pokolenia: w kręgu lektur polskich doby postyczniowej (pp. 138–148). Białystok: Wydawnictwo LUK.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/ff.2020.38.2.109-124
Data publikacji: 2020-12-29 08:16:40
Data złożenia artykułu: 2020-06-04 09:29:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1624
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 725

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2020 Tadeusz Budrewicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.