Motywacja osiągnięć, kluczowe autoewaluacje i kompetencje społeczne młodocianych przestępców

Piotr Witkowski

Streszczenie w języku polskim


Okres dojrzewania charakteryzuje się dynamicznymi zmianami w rozwoju fizycznym i psychicznym. Szczególnie łatwo wówczas o rozwój antyspołecznych zachowań oraz kontakt z osobami z grup o charakterze przestępczym. W artykule zaprezentowano wyniki badania pilotażowego, którego celem było porównanie wyników poziomu kompetencji społecznych, kluczowych autoewaluacji oraz motywacji osiągnięć między grupą młodocianych umieszczonych w ośrodkach resocjalizacyjnych a grupą młodzieży ze szkół średnich. Wymienione zmienne zdaniem autora mogą być zasobami psychologicznymi, które przyczyniają się do efektywnej resocjalizacji oraz psychoterapii młodzieży umieszczonej w zakładach poprawczych. Analiza wyników wykazała istotne różnice w poziomie kluczowych autoewaluacji, z tym że grupa młodocianych przestępców osiągnęła wyniki istotnie wyższe niż grupa porównawcza. Pozostałe różnice nie są istotne statystycznie. Dodatkowe analizy wykazały silny związek między poziomem kluczowych autoewaluacji a poziomem kompetencji społecznych oraz umiarkowaną korelację między poziomem motywacji osiągnięć a poziomem kompetencji społecznych w grupie młodocianych przestępców. Odpowiednie wykorzystanie wyników może przyczynić się do podniesienia efektywności resocjalizacji i zmniejszenia ryzyka recydywy.


Słowa kluczowe


resocjalizacja; młodociani przestępcy; okres dojrzewania; antyspołeczne zachowania; kompetencje społeczne

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


LITERATURA

Arain, M., Haque, M., Johal, L., Mathur, P., Nel, W., … Sharma, S. (2013). Maturation of the Adolescent Brain. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 9, 449–461. DOI: https://doi.org/10.2147/NDT.S39776

Belniak, K. (2014). Poczucie kontroli u sprawców przestępstw agresywnych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica, (18), 31–44.

Bloomquist, M.L., Schnell, S.V. (2002). Helping Children with Aggression and Conduct Problems: Best Practices for Intervention. New York: Guilford Press.

Brzezińska-Rybicka, A. (2019). Zarys współczesnej koncepcji resocjalizacji – metodyka i ogólne zasady. Roczniki Pedagogiczne, 11(47), 109–130. DOI: https://doi.org/10.18290/rped.2019.11s-7

Chirkowska-Smolak, T. (2012). Psychologiczny model zaangażowania w pracę. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Chmielewska, A. (2012). Znaczenie i rola środowiska rodzinnego w procesie stawania się przestępcą. W: S. Ćmiel (red.), Przestępczość nieletnich – teoria i praktyka (s. 299–320). Józefów: Wydawnictwo WSGE.

Heszen-Niejodek, I. (2007). Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3: Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej (s. 465–492). Gdańsk: GWP.

Hobfoll, S.E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Gdańsk: GWP.

Hobfoll, S.E. (2012). Teoria zachowania zasobów i jej implikacje dla problematyki stresu, zdrowia i odporności. W: E. Bielawska-Batorowicz, B. Dudek (red.), Teoria zachowania zasobów Stevana E. Hobfolla – polskie doświadczenia (s. 17–50). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Irshad, E., Atta, M. (2013). Social Competence as Predictor of Bullying among Children and Adolescents. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 39(1), 35–42.

Jędryszek-Geisler, A. (2021). Teoria zachowania zasobów Stevana Hobfolla a wypalenie zawodowe u pracowników służby więziennej. Konińskie Studia Społeczno-Ekonomiczne, 7(1), 13–35.

Kieszkowska, A. (rec.). (2014). Z. Bartkowicz, Agresywność, kompetencje społeczne i samoocena resocjalizowanych nieletnich a ich przestępczość w okresie dorosłości. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 33, 245–254.

Kołakowski, A. (2019). Zaburzenia zachowania u dzieci. Teoria i praktyka. Gdańsk: GWP.

Kupiec, H. (2013). Zmiany w poziomie kompetencji społecznych jako wskaźnik (nie)efektywności resocjalizacji nieletnich. Opuscula Sociologica, 4(2), 97–109.

Listowska, E. (2012). Psychoterapia poznawczo-behawioralna a przestępczość nieletnich. Praca poglądowa. W: S. Ćmiel (red.), Przestępczość nieletnich – teoria i praktyka (s. 595–616). Józefów: Wydawnictwo WSGE.

Musiał, D. (2007). Kształtowanie się tożsamości w adolescencji. Studia z Psychologii w KUL, 14, 73–92.

Obuchowska, I. (2003). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Rozwój funkcji psychicznych (s. 165–199). Warszawa: PWN.

Siemionow, J. (2011). Niedostosowanie społeczne nieletnich. Działania, zmiana, efektywność. Warszawa: Difin.

Sitarczyk, M. (2008). Poziom lęku i neurotyzmu u nieletnich sprawców przestępstw. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia, 21, 65–78.

Stepp, S.D., Pardini, D.A., Loeber, R., Morris, N.A. (2011). The Relation between Adolescent Social Competence and Young Adult Delinquency and Educational Attainment among At-Risk Youth: The Mediating Role of Peer Delinquency. Canadian Journal of Psychiatry, 56(8), 457–465. DOI: https://doi.org/10.1177/070674371105600803

Suchodolska, J. (2016). Kryzys w rozwoju psychospołecznym młodzieży – potrzeba wsparcia rodzinnego i środowiskowego. W: A. Szczurek-Boruta, B. Chojnacka-Synaszko, A. Gancarz (red.), Szkoła i rodzina w środowisku lokalnym. Teoria i praktyka (s. 101–113). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Ter Laak, J.J.F., De Goede, M.P.M., Aleva, A.E., Brugman, G.M.M., Leuven, M. van, Hussman, J. (2003). Incarcerated Adolescent Girls: Personality, Social Competence, and Delinquency. Adolescence, 38, 251–265.

Thilagaraj, R. (1984). Achievement Motivation of Delinquent and Non-Delinquents. Social Defence, 20(77), 18–20.

Węgliński, A. (2004). Mikrosystemy wychowawcze w resocjalizacji nieletnich. Analiza pedagogiczna. Lublin: Agencja Wydawniczo-Handlowa Antoni Dudek.

NETOGRAFIA

Arseniuk, R. (2013). Dorastanie – kryzys i powtórna szansa na rozwój. Pobrane z: https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/phocadownload/pracownie/dorastanie_last.pdf (dostęp: 20.03.2022).

Biuro Prewencji Komendanta Głównego Policji. (2020). Informacja dotycząca stanu zagrożenia przestępczością nieletnich w Polsce w 2019 roku. Pobrane z: https://policja.pl/download/1/335106/Przestepczosnieletnichw2019r.pdf (dostęp: 20.03.2022).

Brzezińska, A. (red.). (2014). Rozwój nastolatka. Wczesna faza dorastania. Niezbędnik Dobrego Nauczyciela. T. 5: Rozwój w okresie dzieciństwa i dorastania. Pobrane z: http://produkty.ibe.edu.pl/docs/ndn/NDN_Rozwoj_dziecka_5_Wczesna_faza_dorastania.pdf (dostęp: 20.03.2022).

AKTY PRAWNE

Kodeks karny. (1997). Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 2021, poz. 2345).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2022.35.3.209-218
Data publikacji: 2022-12-19 09:09:48
Data złożenia artykułu: 2022-03-05 17:36:32


Statystyki


Widoczność abstraktów - 761
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 535

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Piotr Witkowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.