Polityka Rosji wobec Białorusi po 2014 r. – zmiana czy kontynuacja?

Paweł Bielicki

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu jest przedstawienie i analiza problematyki relacji Rosji z Białorusią po 2014 r. Zamierzam spróbować odpowiedzieć na pytanie, czy polityka Federacji Rosyjskiej wobec swojego zachodniego sąsiada uległa zmianom po tym okresie. Niniejszy temat zdecydowałem się przybliżyć z racji obecnych w dyskursie naukowym dyskusji o przyszłości Białorusi w dobie ekspansywnej polityki rosyjskiej. W tekście przeanalizowałem główne determinanty przedstawiające stosunki obu podmiotów i coraz częściej pojawiające się rozbieżności. W okresie rządów Borysa Jelcyna i W ładimira Putina relacje rosyjsko-białoruskie ewoluowały od partnerskiego sojuszu do rosnących napięć, spowodowanych niechęcią prezydenta Białorusi Aleksandra Łukaszenki do ściślejszej integracji politycznej i gospodarczej z Rosją. Główna teza artykułu zakłada, że po aneksji Krymu Rosja znacząco zmieniła politykę wobec Białorusi, podejmując konkretne kroki w celu przymusowego zespolenia obu krajów. Władze Federacji Rosyjskiej uważają, że jedynie integracja polityczna i gospodarcza obu krajów umożliwi szerszy wpływ Rosji na wydarzenia zachodzące w Europie Środkowo-Wschodniej oraz na obszarze postradzieckim. Głównym paradygmatem badawczym, zastosowanym w tekście, jest metoda analizy systemowej.


Słowa kluczowe


Białoruś, Aleksander Łukaszenka, Rosja, Władimir Putin, Kreml

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Astapenia, R. 2016. Belorussko-rossijskie otnošeniâ s perspektivy Minska: formal’nyj soûz i faktičeskaâ dezintegraciâ, „Nowa Polityka Wschodnia”, nr 2, s. 43–56. DOI: https://doi.org/10.15804/npw2016203.

Ambasador Rosji chce „bronić” Białorusi. „Nie wiadomo tylko, kto szykuje się do napaści, a od Mińska nic tu nie zależy”, 2018, https://www.polskieradio.pl/75/921/Artykul/2205472,Ambasador-Rosji-chce-bronic-Bialorusi-Nie-wiadomo-tylko-kto-szykuje-sie-do-napasci-a-od-Minska-nic-tu-nie-zalezy, (dostęp: 25.03.2020).

Aslund, A. 2020. Responses to the COVID-19 crisis in Russia, Ukraine, and Belarus, „Eurasian Geography and Economics”, nr 4–5, s. 532–545. DOI: https://doi.org/10.1080/15387216.2020.1778499.

Astapienia, R., Balkunets, D. 2016. Belarus-Russia Relations after the Ukraine Conflict, “Analitycal Paper”, nr 5, s. 1–23, https://belarusdigest.com/papers/belarus-russia-relations.pdf (dostęp: 14.03.2020).

Awtorchanow, A. 1990. Od Andropowa do Gorbaczowa, Wydawnictwo Baza, Warszawa.

Bereza, J. 2019. Relacje Białorusi i Rosji: Mińsk chce kontynuacji „narzeczeństwa”, Moskwa woli „wziąć ślub”, https://www.pch24.pl/relacje-bialorusi-i-rosji--minsk-chce-kontynuacji-narzeczenstwa--moskwa-woli-wziac-slub,69619,i.html (dostęp: 12.02.2020).

Białoruś dogada się z Rosją? „Mińsk nie chce integracji, a jej imitacji”, 2019, https://forsal.pl/artykuly/1422869,integracja-bialorusi-z-rosja-komentarze-analitykow.html (dostęp: 12.02.2020).

Boulègue, M. 2020. Russia’s Assets And Liabilities In Belarus, 2020, https://cepa.org/wp-content/uploads/2020/11/Russian-Assets-and-Liabilities.pdf, s. 1–14 (dostęp: 21.05.2021).

Brzeziecki, A., Nocuń, M. 2021. Łukaszenka. Niedoszły car Rosji, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec.

Challis, B. 2020. Belarus beyond 2020: Implications for Russia and the West, European Leadership Network, London.

Cichocki, B. 2007. Rosja wobec Białorusi 1992–2007, „Bezpieczeństwo Narodowe”, nr III /IV, s. 243–277.

Czachor, R. 2011. Polityka zagraniczna Republiki Białoruś 1991–2011. Studium politologiczne, Wydawnictwo Dolnośląskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Techniki, Polkowice.

Dyner, A. M., Rust, M. 2019. Białoruś między Wschodem i Zachodem: Stare/nowe dylematy, http://neweasterneurope.eu/new_site/wp-content/uploads/2019/01/Policy-paper-Bialorus-miedzy-wsch-zach.pdf, s. 1–31 (dostęp: 13.01.2020).

Dlaczego aneksja Białorusi nie opłaca się Putinowi, 2018, https://www.fronda.pl/a/dlaczego-aneksja-bialorusi-nie-oplaca-sie-putinowi,119898.html (dostęp: 06.06.2020).

Dymisja rządu na Białorusi. Co to może oznaczać w kontekście wyborów prezydenckich?, 2020, https://www.polskieradio24.pl/130/4428/Artykul/2525377,Dymisja-rzadu-na-Bialorusi-Co-to-moze-oznaczac-w-kontekscie-wyborow-prezydenckich (dostęp: 06.06.2020).

Fedorowicz, K. 2020. Europa Środkowa w polityce zagranicznej Białorusi, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, nr 4, s. 9–34. DOI: https://doi.org/10.36874/RIE SW.2020.4.1.

Foreign Minister Sergey Lavrov’s remarks at a joint meeting of the collegiums of the Foreign Ministry of Russia and the Foreign Ministry of the Republic of Belarus, Moscow, 18.11.2019, https://www.mid.ru/en/posledniye_dobavlnenniye/-/asset_publisher/MCZ7HQuMdqBY/content/id/3904674 (dostęp: 14.03.2020).

Foreign Trade of Belarus in H1, 2019, http://www.mfa.gov.by/en/foreign_trade/deb542546305158a.html

(dostęp: 14.03.2020).

Giles, K. 2017. Belarus’s balancing act continues Minsk fends off the “Ukraine Option” again, „Security Policy Working Paper”, nr 11, s. 1–5.

Gordziejew, J. 2010. Stosunki białorusko-rosyjskie (1991–2008), [w:] Polityka zagraniczna Federacji Rosyjskiej.

Wybrane aspekty stosunków z Polską, Ukrainą i Białorusią, L. Zybilkiewicz, M. Czajkowski, P. Bajor (red), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Grzybowski, J. 2011. Białoruski ruch niepodległościowy wobec Polski i Polaków na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją niemiecką (1941–1944), „Dzieje Najnowsze”, nr 1, s. 77–105.

Kacewicz, M. 2018. Łukaszenka wraca z Moskwy na tarczy: nie dostał pieniędzy i musi pogodzić się z integracją Białorusi z Rosją, https://belsat.eu/pl/news/lukaszenka-wraca-z-moskwy-na-tarczy-nie

-dostal-pieniedzy-i-musi-pogodzic-sie-z-integracja-bialorusi-z-rosja/ (dostęp: 04.04.2020).

Kacewicz, M. 2019. Rosyjski ambasador w Mińsku ma ujarzmić Alaksandra Łukaszenkę, https://belsat.eu/pl/news/rosyjski-ambasador-w-minsku-ma-ujarzmic-alaksandra-lukaszenke/ (dostęp: 05.02.2020).

Kardaś, S., Konończuk, W. 2019. Brudna ropa: największy kryzys w historii rurociągu Drużba, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2019-05-08/brudna-ropa-najwiekszy-kryzys-w-historii-rurociagu-druzba (dostęp: 14.01.2020).

Kevere, O. 2020. Coercion to Self-Isolation. All the Kremlin’s Men Went Out to Fight COVID-19 in Belarus, https://visegradinsight.eu/coercion-to-self-isolation-covid19-belarus/ (dostęp: 04.06.2020).

Kłysiński, K. 2018. (Nie)realna neutralność. Próby redefinicji białoruskiej polityki zagranicznej, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2018-07-02/nie-realna-neutralnosc-proby-redefinicji-bialoruskiej-polityki (dostęp: 02.03.2020).

Kłysiński, K., Strzelecki, J., Żochowski, P. 2019. Odwołanie kontrowersyjnego ambasadora Rosji w Mińsku, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2019-05-08/odwolanie-kontrowersyjnego-ambasadora-rosji-w-minsku (dostęp: 30.01.2020).

Kłysiński, K., Żochowski, P. 2016. Koniec mitu bratniej Białorusi? Uwarunkowania i przejaw rosyjskiego soft power na Białorusi po 2014 roku, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/prace_58_pl_koniec_mitu_net.pdf (dostęp: 09.02.2020).

Kortunov, A. 2020. Vnešnââ politika Rossii v 2021 g.: četyrnadcatʹ praktičeskih zadač, https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/vneshnyaya-politika-rossii-v-2021-g-chetyrnadtsat-prakticheskikh-zadach/ (dostęp: 23.05.2021).

Kto kruče — Putin ili Lukašenko, 2009, https://www.kommersant.ru/doc/1253823 (dostęp: 25.05.2021).

Kublik, A. 2020. Białoruś kupiła ropę w Arabii Saudyjskiej. Rijad wkracza na podwórko nafciarzy Rosji, https://wyborcza.pl/7,155287,25909137,bialorus-kupila-rope-w-arabii-saudyjskiej-rijad-wkracza-na.html (dostęp: 05.06.2020).

Kuczyński, G., Duszyński, J. 2020. Z dziejów białoruskiej rewolucji, https://warsawinstitute.org/pl/z-dziejow-bialoruskiej-rewolucji/ (dostęp: 20.05.2021).

Kuczyński, G. 2020. Białoruś: wojna o „ruski mir”, https://warsawinstitute.org/pl/bialorus-wojna-o-ruski-mir/ (dostęp: 24.05.2021).

Łukaszenka: trochę zasiedziałem się na stanowisku prezydenta, 2020, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2020-09-08/lukaszenka-troche-zasiedzialem-sie-na-stanowisku-prezydenta/ (dostęp: 23.05.2021).

Lacroix, R. 2019. Forbidden Fruit and Dirty Oil: Russia’s Latest Dispute with Belarus, https://ww.fairobserver.com/region/europe/russia-belarus-dispute-oil-exports-sanctions-europe-news-18181/ (dostęp: 03.03.2020).

Łuniewski, M. 2019. Czy Chiny uratują Białoruś?, https://www.rp.pl/Plus-Minus/301119976-Czy-Chiny-uratuja-Bialorus.html (dostęp: 18.04.2020).

Marin, A. 2018. The third powers and Belarus, „EUISS Chaillot Papers”, nr 144, s. 71–76.

Marples, D. 2017. Belarus susceptibility to Russian intervention, https://www.aei.org/wp-content/uploads/2017/12/Belarus-Susceptibility-to-Russian-Intervention.pdf (dostęp: 11.01.2020).

Marples, D. 2013. Between the EU and Russia: Geopolitical Games in Belarus, „The Journal of Belarusian Studies”, nr 7 (1), s. 38–68. DOI: https://doi.org/10.30965/20526512-00701003.

Melyantsou, D. 2019. Belarus – from discord to humming the same tune?, „EUISS Chaillot Papers”, nr 153, s. 71–83.

Mironowicz, E. 2011. Polityka zagraniczna Białorusi 1990–2010, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.

Mironowicz, E. 2015. Sojusz interesów. Stosunki białorusko-rosyjskie 1991–2014, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, nr 50 (2), s. 119–143, DOI: http://dx.doi.org/10.12775/SDR.2015.2.06.

Nechyiparenka, Y. 2011. Democratic Transition in Belarus: Cause(s) of Failure, https://www.ibei.org/ibei_studentpaper03_71875.pdf (dostęp: 11.01.2020).

Orędzie Putina: pochwały, obietnice i pogróżki, 2021, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2021-04-21/oredzie-putina-pochwaly-obietnice-i-pogrozki (dostęp: 24.05.2021).

Pankowicz, A. 2004. Spór o genezę narodu białoruskiego. Perspektywa historyczna, „Krakowskie Studia Międzynarodowe”, nr 4, s. 89–106.

Peregovory Putina i Lukašenko zaveršilisʹ, 2021, https://ria.ru/20210422/peregovory-1729553645.html (dostęp: 21.05.2021).

Petrova, G. 2018. Rolʹ Soûznogo gosudarstva Respubliki Belarusʹ i Rossijskoj Federacii v obespečenii bezopasnostievrazijskoj integracii v usloviâh sozdaniâ «Bolʹšoj Evrazii», https://mgimo.ru/upload/iblock/7b7/petrova-3.pdf (dostęp: 22.05.2021).

Preiherman, Y. 2017. Belarus’s asymmetric relations with Russia: The case of strategic hedging?, http://www.uptake.ut.ee/wp-content/uploads/2017/06/04_preiherman.pdf (dostęp: 16.10.2019).

Poczobut, A. 2017. Manewry Zapad 2017 zakończyły się zgrzytem pomiędzy Rosją a Białorusią, http://wyborcza.pl/7,75399,22401753,manewry-zapad-2017-zakonczyly-sie-zgrzytem-pomiedzy-rosja.html (dostęp: 13.10.2019).

Poczobut, A. 2014. Trzy lekcje, które pobrał Łukaszenka z wydarzeń na Ukrainie, https://wyborcza.pl/1,75399,15651105,Trzy_lekcje__ktore_pobral_Lukaszenka_z_wydarzen_na.html (dostęp: 06.06.2020).

„Problemy gazowe rozwiązane”. Po niedawnym spotkaniu Putin–Łukaszenka Białoruś zapłaciła za gaz, 2017, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2017-04-13/problemy-gazowe-rozwiazane-po-niedawnym-spotkaniu-putin-lukaszenka-bialorus-zaplacila-za-gaz/ (dostęp: 16.10.2019).

Putin spotkał się z Łukaszenką w Soczi i zaprosił na narty, 2021, https://www.rp.pl/Dyplomacja/210229871-Putin-spotkal-sie-z-Lukaszenka-w-Soczi-i-zaprosil-na-narty.html (dostęp: 25.05.2021).

Radzik, R. 2016. Rosyjska wizja narodu ogólnoruskiego, „Studia Białorutenistyczne”, nr 10, s. 55–76. DOI: https://doi.org/10.17951/sb.2016.10.55.

Radzik, R., 2020. Tożsamości zbiorowe Słowian Wschodnich. Analiza porównawcza, „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, nr 2, s. 179–208.

Radzik, R. 2013. What Future For Belarus? An Analysis Of Identity Issues, „Sprawy Narodowościowe”, nr 42, s. 7–35.

Radziwinowicz, W. 2021. Łukaszenka porwał w Moskwie swojego byłego rzecznika i ulokował w mińskim areszcie KGB, https://wyborcza.pl/7,75399,26983421,lukaszenka-porwal-w-moskwie-swojego-bylego-rzecznika.html (dostęp: 25.05.2021).

Rogoża, J., Chawryło, K., Żochowski, P. 2020. Przyjaciel w potrzebie. Rosja wobec protestów na Białorusi, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2020-08-20/przyjaciel-w-potrzebie-rosja-wobec-protestow-na-bialorusi (dostęp: 22.05.2021).

Rosja wchłonie Białoruś? „Po Krymie wszystko jest możliwe”, 2019, https://fakty.interia.pl/autor/artur-wroblewski/news-rosja-wchlonie-bialorus-po-krymie-wszystko-jest-mozliwe,nId,2772555 (dostęp: 13.03.2020).

Rosyjskie MSZ upomina białoruskie MSZ. Za to, że białoruskie MSZ upomniało ambasadora Rosji, 2019, https://belsat.eu/pl/news/rosyjski-msz-upomina-bialoruski-msz-za-to-ze-bialoruski-msz-upomnial-ambasadora-rosji/ (dostęp: 18.11.2019).

„Rozbieżności zlikwidowane”: integracja rosyjsko-białoruska nabierze rozpędu?, 08.08.2019, https://belsat.eu/pl/news/rozbieznosci-zlikwidowanie-integracja-rosyjsko-bialoruska-nabierze-rozpedu/ (dostęp:

03.2020).

Rust, M. 2016. Putinada. Białoruś–Rosja: Dwie dekady papierowej integracji, https://kulturaliberalna.pl/2016/04/09/rust-zwiazek-bialorusi-rosji-rocznica/ (dostęp: 13.03.2020).

Shraibman, A. 2019. A Brotherly Takeover: Could Russia Annex Belarus?, https://www.themoscowtimes.com/2019/01/29/a-brotherly-takeover-could-russia-annex-belarus-op-ed-a64326 (dostęp: 20.02.2020).

Stroński, P., Sokolski, R. 2020. Multipolarity in Practice: Understanding Russia’s Engagement With Regional Institutions, Carnegie Endowment for International Peace, Washington.

Tamkin, E. 2017. What Exactly Is Going on Between Russia and Belarus?, https://foreignpolicy.com/2017/02/06/what-exactly-is-going-on-between-russia-and-belarus/ (dostęp: 12.03.2020).

The integration plan with Russia initialed, 2019, https://belarusinfocus.info/belarus-russia-relations/integration-plan-russia-initialled (dostęp: 10.03.2020).

Togt van, D.T. 2017. The “Belarus factor”: from balancing to bridging geopolitical dividing lines in Europe?, https://www.clingendael.org/sites/default/files/pdfs/Report_The_Belarus_factor.pdf (dostęp: 10.03.2020).

Tymanowski, J. 2017. Rola i znaczenie Republiki Białoruś we współczesnej Europie, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Usov, P. 2020. Evolution of The Belarus–Russia Union State: From Integration To Attempts Of Incorporation, „Studia i Analizy Nauk o Polityce”, nr 1, s. 95–108. DOI: https://doi.org/10.31743/sanp.9839.

Vstreča s Prezidentom Belorussii Aleksandrom Lukašenko, 2021, http://kremlin.ru/events/president/news/65428 (dostęp: 24.05.2021).

Wesslau, F., Wilson, A. 2017. So far from God, so close to Russia: Belarus and the Zapad Military exercises, https://ecfr.eu/publication/so_close_to_russia_belarus_and_the_zapad_military_exercise_7221/ (dostęp: 10.03.2020).

Wilk, A. 2021. Rosyjska Armia Białoruska. Praktyczne aspekty integracji wojskowej Białorusi i Rosji, Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia, Warszawa.

Zogg, B. 2018. Belarus between East and West: The Art of the Deal, „CSS Analyses in Security Policy”, nr 231, s. 1–4, https://css.ethz.ch/content/dam/ethz/special-interest/gess/cis/center-for-securities-studies/pdfs/CSSAnalyse231-EN.pdf (dostęp: 19.11.2019).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2021.28.1.7-33
Data publikacji: 2021-10-18 09:24:19
Data złożenia artykułu: 2020-06-19 12:35:09


Statystyki


Widoczność abstraktów - 2914
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 1573

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2021 Paweł Bielicki

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.