Komercjalizacja edukacji jako narzędzie kształtowania bezpieczeństwa społecznego. Analiza koncepcji programowych Platformy Obywatelskiej w okresie rządów (2007–2015)

Arkadiusz Lewandowski

Streszczenie w języku polskim


Celem artykułu była analiza edukacyjnych koncepcji Platformy Obywatelskiej (PO) z okresu, gdy partia ta współtworzyła koalicję rządową. Pytanie badawcze, jakie postawiono w tekście dotyczyło kwestii: czy koncepcje polityczne PO w obszarze edukacji podejmują problematykę jej komercjalizacji jako narzędzia służącego podnoszeniu poziomu bezpieczeństwa społecznego? W ramach artykułu zaproponowano teoretyczne założenia dotyczące zarówno zjawiska komercjalizacji edukacji, jak i bezpieczeństwa społecznego, a następnie przeprowadzono analizę edukacyjnych koncepcji autorstwa PO. Poczynione ustalenia pozwoliły sformułować tezę, że koncepcje PO w znacznym zakresie wpisywały się w neoliberalny model komercjalizacji i ekonomizacji edukacji. Jednocześnie w omawianych założeniach można odnaleźć elementy, które odnoszą się do problematyki bezpieczeństwa społecznego, rozumianej zarówno wąsko (problem warunków życia uczniów), jak i ujmowanej w szerokim ujęciu (szkoła jako instytucja dająca możliwości samorealizacji, rozwoju oraz umożliwiająca odniesienie sukcesu w życiu zawodowym).


Słowa kluczowe


komercjalizacja edukacji, bezpieczeństwo społeczne, neoliberalizm, Platforma Obywatelska

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bartlett, L., Frederick, M., Gulbrandsen T., Murillo, E. 2002.The Marketization of Education: Public Schools for Private Ends, “Anthropology & Education Quarterly”, vol. 33 (1), s. 5–29. DOI : 10.1525/aeq.2002.33.1.5.

Buzan, B. 1991. People, States and Fear: An Agenda for International Security Studies in the Post-Cold War Era, Lynne Rienner Publishers, London.

Buzan, B., Wæver, O., de Wilde, J. 1998. New security. A New framework for analysis, Lynne Rienner Publishers, Boulder–Londyn.

By żyło się lepiej. Wszystkim. Program Wyborczy Platformy Obywatelskiej. 2007. Warszawa.

Chimicz, D. 2019. Bezpieczeństwo społeczne w kontekście osób z niepełnosprawnością i ich rodzin, [w:] Bezpieczeństwo społeczne. Konteksty – zagrożenia – perspektywy, J. Michalski, A. Lewandowski, M. Wolińska (red.), Wydawnictwo Naukowe Akademii Humanistycznej, Pułtusk.

Danel, Ł. 2016. Nurt liberalno-konserwatywny, [w:] Wybrane współczesne nurty polskiej myśli politycznej, J. Kornaś, R. Lisiakiewicz (red.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Dybel, P. 2015. Dylematy demokracji. Kontekst Polski, Universitas, Kraków.

Fehler, W. 2014. O Pojęciu polityki wewnętrznego bezpieczeństwa państwa, „Studia Prawnoustrojowe”, nr 23, s. 203–214.

Gierszewski, J. 2018. Bezpieczeństwo społeczne jako dziedzina bezpieczeństwa narodowego, „Historia i Polityka”, nr 23 (30), s. 21–38. DOI : http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2018.002.

Gierszewski, J., Drabik, K., Pieczywok, A. 2020. Bezpieczeństwo kulturowe w trakcie zmian społecznych, Wydawnictwo Difin, Warszawa.

Hall, K. 2011, Reforma edukacji w szkole, „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/artykul/730310-Reforma-edukacji-w-szkole---Katarzyna-Hall.html (dostęp: 30.01.2021).

Kargulowa, A. 2005. Przemiany edukacyjne rynku. Rynek (dla „zadowolonego konsumenta”, [w:] Rynek i kultura neoliberalna a edukacja, A. Kargulowa, S. M. Kwiatkowski, T. Szkudlarek (red.), Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.

Kazimierczak-Pec, D. 2014. Bezpieczeństwo w rzeczywistości ponowoczesnej, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, vol. 8 (2), s. 96–109.

Kitler, W. 2011. Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System, Akademia Obrony Narodowej, Warszawa.

Kopacz, E. 2014. Expose Ewy Kopacz z 1.10.2014, https://www.premier.gov.pl/realizacja-planow/expose-premier-ewy-kopacz-stenogram.html (dostęp: 05.08.2020).

Kowalczyk, K. 2014. Typologia polskich partii politycznych według kryterium programowego, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne”, nr 1, s. 73–99. DOI : https://doi.org/10.14746/ssp.2014.1.6.

Leszczyński, M. 2008. Bezpieczeństwo społeczne jako obszar zainteresowania badawczego i składnik bezpieczeństwa państwa, [w:] Zarządzanie bezpieczeństwem – wyzwania XXI wieku, M. Lisiecki (red.), Wydawnictwo WZS iP, Warszawa.

Leszczyński, M. 2011. Bezpieczeństwo społeczne a współczesne państwo, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej”, nr 2, s. 123–132.

Lew, A. 2011. Problematyka szkolnictwa i oświaty w dokumentach programowych polskich partii liberalnych po 1989 roku, [w:] W kręgu idei. Państwo-Edukacja-Religia. Księga pamiątkowa ofiarowana dr Katarzynie Kalinowskiej, W. Wojdyło, G. Radomski, M. Zamojska, D. Góra-Szopiński (red.), Wydawnictwo Naukowe Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.

Lewandowski, A. 2018. Wielość liberalizmów. Parlamentarne ugrupowania liberalne w Trzeciej Rzeczypospolitej. Analiza różnic programowych, „Roczniki Historii Socjologii”, vol. VIII , s. 55–71.

Lewandowski, A. 2019. Edukacja w koncepcjach polskich ugrupowań liberalnych po 1989 roku, [w:] Problematyka edukacji w polskiej myśli politycznej po 1989 roku, G. Radomski (red.), Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock.

Łukasik-Gębska, S. 2016. Koncepcje edukacji w programach wyborczych wybranych polskich partii politycznych z 2011 i 2015 roku, „Społeczeństwo. Edukacja. Język”, t. 4, s. 53–62.

Łukawska, M. 2016. Edukacja jako jeden z gwarantów bezpieczeństwa w Polsce, „De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności”, nr 2 (2), s. 143–153.

Malendowicz, E. 2019. Edukacja jako przedmiot zainteresowań polskich partii politycznych w drugim dziesięcioleciu XXI w. Analiza wybranych programów wyborczych, „Świat Idei Polityki”, t. 18, s. 376–392. DOI : 10.15804/siip201920.

Marczuk, K. 2009. Bezpieczeństwo wewnętrzne w poszerzonej agendzie studiów nad bezpieczeństwem (szkoła kopenhaska i human security) [w:] Bezpieczeństwo wewnętrzne państwa. Wybrane zagadnienia, S. Sulowski, M. Brzeziński (red.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.

Marczuk, K. 2015. Relacje bezpieczeństwa wewnętrznego i bezpieczeństwa jednostki ludzkiej (human security): uwarunkowania, płaszczyzny napięć i kierunki zmian, [w:] Międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania bezpieczeństwa państwa, K. Cebul, A. R udowski (red.), Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.

Matyja, R., Sajduk, B. 2016. Wybory 2014–2015 a przemiany elit politycznych Trzeciej Rzeczypospolitej, Ośrodek Myśli Politycznej, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania, Kraków–Rzeszów.

Michałowska, D. 2013. Neoliberalizm i jego (nie)etyczne implikacje edukacyjne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań.

Musioł, M. 2018. Znaczenie sekurytyzacji i sektorów bezpieczeństwa w ramach krytycznych studiów nad bezpieczeństwem, „Historia i Polityka”, nr 23, s. 39–51. DOI : http://dx.doi.org/10.12775/HiP.2018.003.

Następny krok, Razem. Program wyborczy Platformy Obywatelskiej. 2011. Warszawa.

Nizinkiewicz, J. 2016. Posłanka PO Urszula Augustyn: Reforma edukacji to bubel, „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/Platforma-Obywatelska/312019868-Poslanka-PO-Urszula-Augustyn-Reforma-edukacji-to-bubel.html (dostęp: 2.01.2021).

Nowak, E., Nowak, M. 2015. Zarys teorii bezpieczeństwa narodowego, Wydawnictwo Difin, Warszawa.

Palska, H. 1999. Badacz społeczny wobec tekstu. Niektóre problemy analizy jakościowej w socjologii i teorii literatury, [w:] Studia z metodologii badań socjologicznych, H. D omański, K. Lutyńska, A. Rostocki (red.), IFiS PAN, Warszawa.

Paruch, W. 2004. Między wyobrażeniami a działaniami. Wybrane aspekty przedmiotowe badań politologicznych nad myślą polityczną. „Polityka i Społeczeństwo”, nr 1, s. 9–38.

Pezda, A. 2007. Czego chce MEN minister Hall, http://wyborcza.pl/1,75398,4775558.html, (dostęp: 5.01.2021).

Plecka, D. 2018. Bezpieczeństwo społeczne w perspektywie wyborów parlamentarnych w Polsce 2015 roku, [w:] Rzeczpospolita w koncepcjach polskich partii i środowisk politycznych XX i XXI wieku,

G. Radomski, M. Strzelecki, K. Sopolińska (red.), Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.

Polcikiewicz, Z. 2012. Teoria bezpieczeństwa, Wyższa Oficerska Szkoła Wojsk Lądowych, Wrocław.

Polska obywatelska. Podstawy programu politycznego Platformy Obywatelskiej RP. 2007. Warszawa.

Polska przyszłości. Program Wyborczy Platformy Obywatelskiej. 2015.Warszawa.

Program Unii Wolności. Wolność. Bezpieczeństwo. Rozwój. 2004. [w:] Wybory 1997: partie i ich programy, I. Słodkowska, M. Dołbakowska (red.), Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.

Rabczuk, W. 2005. Urynkowienie edukacji – szansa czy zagrożenie?, [w:] Rynek i kultura neoliberalna a edukacja, A. Kargulowa, S.M. Kwiatkowski, T. Szkudlare (red.), Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.

Radomski, G. 2017. Spory o samorząd terytorialny w polskiej myśli politycznej po 1989 roku, Wydawnictwo Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.

Radomski, G. 2019. Wstęp, [w:] Problematyka edukacji w polskiej myśli politycznej po 1989 roku, G. Radomski (red.), Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock.

Redakcja. 2013. Minister Krystyna Szumilas zapowiada zmiany w edukacji, https://naszemiasto.pl/minister-krystyna-szumilas-zapowiada-zmiany-w-edukacji/ar/c1-4498648 (dostęp: 5.01.2021).

Sadura, P. 2010. Błędy liberalnego pojmowania edukacji – konsekwencje i zagrożenia (zapis ze stenogramu), [w:] Komercjalizacja edukacji. Konsekwencje i nowe zagrożenia, M. Syska (red.), Ośrodek Myśli Społecznej im. Ferdynanda Lassalle’a, Wrocław–Warszawa.

Säfström, C. A., Månsson, N. 2022. The marketisation of education and the democratic deficit, “European Educational Research Journal”, vol. 21(1), s. 124–137. DOI : https://doi.org/10.1177/14749041211011293.

Sandel, M. 2020. Tyranny of merit: what's become of the common good?,Allen Lane an imprint of Penguin Books, London.

Skrabacz, A. 2012. Bezpieczeństwo społeczne. Podstawy teoretyczne i praktyczne, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.

Skrabacz, A., Sulowski, S. 2012. Wstęp, [w:] Bezpieczeństwo społeczne: pojęcia, uwarunkowania, wyzwania, A. Skrabacz, S. Sulowski (red.), Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.

Śliwerski, B. 2015. Edukacja (w) polityce. Polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.

Stabilizacja i rozwój. Uchwała programowa II Kongresu Krajowego Unii Demokratycznej. 2001, [w:] Wybory 1993: Partie i ich programy, I. Słodkowska (red.), Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.

Starego, K., Korzeniecka-Bondar, A. 2018. Polityczne konteksty edukacji, „Parezja”, nr 1(9), s. 5–10. DOI :10.15290/parezja.2018.09.01.

Syska, M. 2010. Wstęp, [w:] Komercjalizacja edukacji. Konsekwencje i nowe zagrożenia, M. Syska (red.), Ośrodek Myśli Społecznej im. Ferdynanda Lassalle’a, Wrocław–Warszawa.

Szahaj, A. 2012. Liberalizm, wspólnotowość, równość. Eseje z filozofii polityki, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń.

Szkudlarek, T. 2017. On the Politics of Educational Theory: Rhetoric, theoretical ambiguity, and the construction of society, Routledge, London–New York.

Tokarz, T. 2012. Problem ekonomizacji edukacji w ujęciu polskiej publicystyki konserwatywnej, „Kultura i Edukacja”, nr 4, s. 160–187.

Tomczak, Ł. 2010. Słowo wstępne, [w:] Polskie ugrupowania liberalne, Ł. Tomczak (red.), Marina, Wrocław.

Tusk, D. 2007. Expose Donalda Tuska z 23.11.2007 r., https://www.bankier.pl/wiadomosc/Expose-Donalda-Tuska-z-23-11-2007-7329167.html (dostęp: 2.08.2020).

Tusk, D. 2008. Donald Tusk: edukacja jest priorytetem rządu (14.10.2008), https://www.bankier.pl/wiadomosc/Donald-Tusk-edukacja-jest-priorytetem-rzadu-1846553.html (dostęp: 12.02.2020).

Wawrzusiszyn, A. 2015. Bezpieczeństwo. Strategia. System. Teoria i praktyka w zarysie, Wydawnictwo Difin, Warszawa.

Whitty, G., Power, S. 2000. Marketization and privatization in mass education systems, “International Journal of Educational Development”, vol. 20, issue 1, s. 93–107. DOI : https://doi.org/10.1016/S0738-0593(99)00061-9.

Wójcik, A. 2008. Myśl polityczna ugrupowań liberalno-demokratycznych, [w:] Myśl polityczna w Polsce. Wybrane nurty ideowe, E. Maj, A. Wójcik (red.), Wydawnictwo Naukowe UMCS, Lublin.

Wojtasik, W. 2010. Gospodarka w programach politycznych polskich ugrupowań liberalnych, [w:] Polskie ugrupowania liberalne, Ł. Tomczak (red.), Marina, Wrocław.

Zawadzka, K. 2015. Kwestie gender w polityce edukacyjnej. Analiza programów polskich partii politycznych, „Świat Idei i Polityki”, t. 14, s. 391–412.

Zięba, R. 2004. Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego: koncepcje struktury, finansowanie, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2022.29.1.125-140
Data publikacji: 2022-09-13 11:18:52
Data złożenia artykułu: 2021-03-06 01:39:00


Statystyki


Widoczność abstraktów - 533
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 393

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Arkadiusz Lewandowski

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.