Razem czy osobno? Mniejszość rosyjskojęzyczna w Estonii i jej (dez)integracja ze społeczeństwem po 1991 roku

Streszczenie w języku polskim

Polityka Estonii wobec mniejszości narodowych uchodzi za jedną z najbardziej restrykcyjnych w Europie, czego efektem jest zróżnicowany status osób zamieszkujących państwo oraz bezprecedensowa skala bezpaństwowości. Wynika to z faktu, że po odzyskaniu niepodległości przez Estonię w 1991 r. nie wprowadzono opcji „zerowej”, gwarantującej obywatelstwo dla wszystkich osób zamieszkujących państwo, ale jedynie tym, którzy byli obywatelami Estonii przed aneksją państwa przez ZSRR i ich zstępnym. Pozostali w celu uzyskania obywatelstwa musieli przejść procedurę naturalizacji. Restrykcyjne prawo naturalizacji miało w założeniu wspomóc proces społecznej integracji, niejako wymuszając naukę języka i kultury Estonii. Celem podjętych badań zaprezentowanych w artykule jest analiza założeń polityki Estonii wobec mniejszości rosyjskojęzycznej po 1991 r. W artykule została zweryfikowana hipoteza zakładająca, że polityka Estonii wobec mniejszości narodowych nie sprzyja integracji przedstawicieli mniejszości narodowych z narodem tytularnym. Wpływają na to rygorystyczne wymogi naturalizacji, brak włączenia od początku w proces integracji przedstawicieli mniejszości rosyjskiej, a także aktywność Rosji w regionie państw bałtyckich. Artykuł jest podzielony na trzy części. W pierwszej została przedstawiona geneza mniejszości rosyjskojęzycznej na terytorium dzisiejszej Estonii, w drugiej zostało przeanalizowane funkcjonowanie mniejszości rosyjskojęzycznej w świetle obowiązującego prawa, natomiast w trzeciej stan integracji mniejszości rosyjskiej ze społeczeństwem Estonii i jej identyfikacji z państwem. Przeprowadzona analiza pozwala skonkludować, że trudno jest jednoznacznie ocenić politykę Estonii w zakresie integracji mniejszości rosyjskojęzycznej. Z jednej strony można bowiem wskazać na systematyczny wzrost identyfikacji z państwem, z drugiej natomiast uwidoczniły się istotne dysproporcje w integracji.