Myśl polityczna formacji piłsudczykowskiej w Polsce (1926–1939) – cechy podstawowe

Waldemar Paruch

Streszczenie w języku polskim


Artykuł jest analizą cech obozu piłsudczykowskiego z zakresu myśli politycznej na czterech płaszczyznach. Pierwsza – ustalono oddziaływanie syndromu autorytarnego na działalność ideotwórczą zwolenników i następców Józefa Piłsudskiego. Druga – przeanalizowano najważniejsze cechy piłsudczykowskiej ideologii. Trzecia – poddano ocenie model organizacyjny i funkcjonalny obozu piłsudczykowskiego. Czwarta – opisano model koncepcyjno-programowy obozu piłsudczykowskiego.

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Ani na prawo – ani na lewo. 1937. „Zaczyn” 19.08, nr 33, s. 3.

Anusz, A. 1928. Marszałek Józef Piłsudski wskrzesiciel i budowniczy Państwa Polskiego, Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, Warszawa.

Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, t. 32, Listy rządowe, [b.d.w.], s. 2.

Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Kazimierza Świtalskiego, t. 5, Projekt do rozważenia. Unifikacja organizacji personalnych (mafji), [1929–1930], k. 91–92.

Archiwum Akt Nowych, Zespół akt Zofii i Jędrzeja Moraczewskich 1899–1942, sygn. 71/II, t. 81, Przemówienie W. Sławka na posiedzeniu Klubu Parlamentarnego BBWR, 23 VI 1928, k. 1.

Borkowski, P. 1933. Radykalizm: Garść uwag, „Państwo Pracy” 12.11, nr 37, s. 2.

Burzenie murów. 1938. „Gazeta Polska” 17.09, nr 255, s. 1. Car, S. 1934. Na drodze ku nowej konstytucji, Wydawnictwo „Przełom”, Warszawa.

Centralne Archiwum Wojskowe, Zespół akt Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych 1926–1939, sygn. I.302.1.6, Streszczenie referatu p. Józewskiego, [b.d.w.], k. 80.

Czerwiski, F. 1936. Polska Doktryna Monroego, „Bunt Młodych”, 25.10, nr 19 (110), s. 1. D. 1928. Dwie drogi, „Dzień Polski” 14.07, nr 193, s. 1.

Grzybowski, K. 1930. Od dyktatury ku kompromisowi konstytucyjnemu, Krakowska Spółka Wydawnicza, Kraków.

Idea i czyn Józefa Piłsudskiego. 1934. Biblioteka Dzieł Naukowych, Warszawa.

Imponderabilia i incompatibilia. 1932, „Przełom” 1.11, nr 10–11, s. 20.

Jędrzejewicz, J. 1972. W służbie idei: Fragmenty pamiętnika i pism, Oficyna Poetów i Malarzy, Londyn.

Józewski, H. 1982. Zamiast pamiętnika, cz. 1, „Zeszyty Historyczne”, nr 59.

Katelbach, T. 1968. Zet, „Zeszyty Historyczne”, nr 13. Ks. Janusz Radziwiłł o stosunku zachowawców do wyborów. 1928. „Dzień Polski” 19.01, nr 19, s. 2.

Legenda o „pułkownikach”. 1930. „Gazeta Polska” 5.04, nr 34, s. 1. „Lewica” sanacyjna obrażona. 1937. „Jutro Pracy” 10.10, nr 42 (346), s. 1.

Meysztowicz, W. 1973. Gawędy o czasach i ludziach, t. 1: Poszło z dymem, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn.

Morawski, K. 1981. O niepodległym dwudziestoleciu, Polska Fundacja Kulturalna, Warszawa. Parlamentarny „Klub Pracy”. 1928. [b.o.w.], Warszawa.

Pawłowicz, J. 1937. Radykalizm pod broń!, „Państwo Pracy” 27.06, nr 25, s. 3. Peretiatkowicz, A. 1929. Cezaryzm demokratyczny a konstytucja Polski, Wydawnictwo Hoesick, Warszawa.

Peretiatkowicz, A. 1935. Państwo współczesne, Książnica „Atlas”, Lwów–Warszawa.

Peretiatkowicz, A. 1936. Polska deklaracja konstytucyjna z 1930 r., „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 4.

Piasecki, A. 1929. O kryterjach oceny projektu Konstytucji: Odczyt wygłoszony we Lwowie dnia 16- -go Marca 1929 roku, [b.o.w.], Warszawa.

Piasecki, A. 1929. O nowy typ polityczny, „Dzień Polski” 12.04, nr 99, s. 3.

Piłsudski, J. 1937. Pisma zbiorowe: Wydanie prac dotychczas drukiem ogłoszonych, t. 8, Instytut Józefa Piłsudskiego, Warszawa.

Radykalizm państwowy, 1937. „Zaczyn” 17.06, nr 24, s. 1.

Sprawozdanie stenograficzne ze 108 posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Okres III, 26 I 1934, ł. 7–8.

Statek i sternik. 1927. „Dzień Polski” 8.07, nr 158, s. 1.

Stpiczyński, W. 1929. Polska, która idzie, Wydawnictwo Hoesick, Warszawa.

Świtalski, K. 1992. Diariusz 1919–1935, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.

Trzy wskazania Wodza [Przemówienie Śmigłego-Rydza na XIV Zjeździe Legionistów, 8 VIII 1937]. 1937. „Naród i Wojsko” (centralny organ Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny) 15.08, nr 33, s. 1.

Bardach, J. 1981. Grupa „Jutro Pracy” a idea konsolidacji narodowej w latach 1935–1939, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia, nr 36 (543).

Bartyzel, J. 2001. Konserwatyzm bez kompromisu: Studium z dziejów zachowawczej myśli politycznej w Polsce w XX wieku, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.

Bartyzel, J. 2008. Autorytaryzm, http://haggard.w.interia.pl/autorytaryzm.html (dostęp 15.11.2008).

Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Rękopisy, Materiały dotyczące województwa wołyńskiego w latach 1926–1938 zebrane przez Stanisława Stempowskiego, sygn. 1549, t. 9: Streszczenie referatu p. Józewskiego: „Wytyczne dla opracowania planu organizacji i taktyki obozu rządowego po 1926 r.”.

Bogaards, M. 2009. How to classify hybryd regimes? Defective democracy and electoral authoritarianism, „Democratization”, vol. 16, nr 2, s. 399–423, http://is.muni.cz (dostęp 11.12.2013).

Borejsza, J. W. 1979. Mussolini był pierwszy..., Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.

Borejsza, J. W. 2000. Szkoły nienawiści: Historia faszyzmów europejskich 1919–1945, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Borkowski, J. 1979. Zetowcy w Polsce międzywojennej, „Pokolenia”, nr 4.

Borkowski, J. 1985. Naprawiacze w latach 1926–1935: Związek Naprawy Rzeczypospolitej i Zjednoczenie Pracy Wsi i Miast, „Dzieje Najnowsze”, nr 2.

Brooker, P. 2000. Non-democratic regimes: theory, government and politics, St. Martin’s Press, New York

Brownlee, J. 2007. Authoritarianism in an Age of Democratization, Cambridge University Press, Cambridge.

Chajn, L. 1967. U źródeł powstania Klubów Demokratycznych 1937–1939, [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu 1914–1939, t. 11, Warszawa.

Chojnowski, A. 1986. Piłsudczycy u władzy: Dzieje Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.

Drozdowski, M. M. 1972. Społeczeństwo, państwo, politycy II Rzeczypospolitej: Szkice i polemiki, Wydawnictwo Literackie, Kraków.

Faryś, J. 1988. Dekompozycja ideowa piłsudczyków 1935–1939, „Przegląd Zachodniopomorski”, t. 32, z. 3.

Faryś, J. 1991. Piłsudski i piłsudczycy: Z dziejów koncepcji polityczno-ustrojowej (1918–1939), Wydawnictwo Naukowe US, Szczecin.

Filipowicz, S. 1988. Mit i spektakl władzy, PWN, Warszawa.

Gałęzowska, I. 1962. Myśl Józefa Piłsudskiego w świetle filozofii współczesnej, „Niepodległość”, t. 7.

Garlicki, A. 1988. Józef Piłsudski 1867–1935, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.

Gdulewicz, E., Gwiżdż, A., Witkowski, Z. 1990. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 1935 r., [w:] Konstytucje Polski: Studia monograficzne z dziejów polskiego konstytucjonalizmu, t. 2, M. Kallas (red.), Wydawnictwo PWN, Warszawa.

Gołota, J. 1995. Ewolucja ideowopolityczna Jędrzeja Moraczewskiego 1930–1939, „Dzieje Najnowsze”, nr 3.

Growski, J. [Grzybowski W.] 1929. Aforyzmy polityczne nieobowiązujące, Dom Książki Polskiej, Warszawa.

Grzybowski, K. 1963, Moderator imperii, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, nr 2, s. 97–124.

Halbersztadt, J. 1984. Józef Piłsudski i jego współpracownicy wobec problemu wyborów parlamentarnych w latach 1926–1928: Z badań nad genezą BBWR, „Dzieje Najnowsze”, nr 1.

Hass, L. 1985. Pomiędzy wiernością zasadom a pokusą władzy (Podstawy i zachowania inteligencji polskiej w latach 1926/1927), „Dzieje Najnowsze”, nr 2.

Hass, L. 1999. Inteligencji polskiej dole i niedole: XIX i XX wiek, Mazowiecka Wyższa Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu, Łowicz.

Holzer, J. 1981. Naprawiacze, zetowcy i Związek Patriotyczny, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia, nr 36 (543).

Huntington, S. P. 1970. Social and Institutional Dynamics of One-Party Systems, [w:] Authoritarian Politics in Modern Society: The Dynamics of Established One-Party Systems, S. P. Huntington, C. H. Moore (red.), Basic Books, New York–London.

Kawalec, K. 2000. Spadkobiercy niepokornych: Dzieje polskiej myśli politycznej 1918–1939, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.

Kawalec, K., Suleja, W. 1992. Nadmiar czy niedorozwój? Ewolucja struktur politycznych w Drugiej Rzeczypospolitej, „Acta Universitatis Wratislaviensis”, Historia, nr 90, t. 50: Wrocławskie studia najnowsze, W. Wrzesiński (red.). Kotowska, E. 1981. Program polityczny Klubów Demokratycznych i Stronnictwa Demokratycznego w latach 1937–1939, „Prace Instytutu Nauk Ekonomiczno-Społecznych Politechniki Warszawskiej”, nr 44.

Kulesza, W. T. 1981. Koncepcje ideowo-polityczne Kazimierza Bartla i jego ekipy w latach 1926–1930, „Przegląd Historyczny”, nr 1.

Kulesza, W. T. 1985. Koncepcje ideowo-polityczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1935, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.

Kumaniecki, K. W. 1928. Nadzwyczajne urzędy (z prawniczych rozmyślań nad dyktaturą), b.o.w., Kraków

Leczyk, M. 1975. Ze studiów nad polską polityką wschodnią po przewrocie majowym (V 1926–V 1927), „Z dziejów stosunków polsko-radzieckich: Studia i materiały”, t. 11–12.

Leczyk, M. 1988. Oblicze społeczno-polityczne Drugiej Rzeczypospolitej, „Książka i Wiedza”, Warszawa.

Linz, J. J. 2000. Totalitarian and Authoritarian Regimes, Lynne Rienner Publisher, London.

Majchrowski, J. M. 1976. Obóz Narodowo-Radykalny – okres działalności legalnej, „Dzieje Najnowsze”, nr 3.

Majchrowski, J. M. 1977. Grupa „Jutra Pracy” wobec Obozu Zjednoczenia Narodowego, „Studia Historyczne”, nr 2.

Majchrowski, J. M. 1985. Silni – zwarci – gotowi: Myśl polityczna Obozu Zjednoczenia Narodowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Micewski, A. 1968. W cieniu marszałka Piłsudskiego: Szkice z dziejów myśli politycznej II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.

Micewski, A. 1968. Z geografii politycznej II Rzeczypospolitej, Instytut Wydawniczy „Znak”, Warszawa.

Nałęcz, D., Nałęcz, T. 1979. Prasowa działalność piłsudczyków, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”, nr 4.

Nowakowski, J. M. 1982. Konferencja konstytucyjna z czerwca 1932: U źródeł rozbicia grupy pułkowników, „Studia Historyczne”, nr 3–4.

Nowakowski, J. M. 1988. Walery Sławek: (1879–1939): Zarys biografii politycznej, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, Warszawa.

Oberländer, E. (red.) 2001. Autoritäre Regime in Ostmittel- und Südosteuropa 1919–1944, Ferdinand Schöningh, Padeborn–München–Wien–Zürich.

Paruch, W. 1997. Podstawy i uzasadnienie tożsamości politycznej obozu piłsudczykowskiego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio K, Politologia, vol. 4.

Piłka, M. 1988. Filozofia polityczna Konwentu Organizacji Niepodległościowych, „Niepodległość”, t. 21.

Rakowski, J. 1980. Zetowcy i Piłsudczycy, cz. 1, „Zeszyty Historyczne”, nr 54.

Rakowski, J. 1981. Zetowcy i Piłsudczycy, cz. 2, „Zeszyty Historyczne”, nr 55.

Rakowski, J. 1981. Zetowcy i Piłsudczycy, cz. 3, „Zeszyty Historyczne”, nr 56.

R-ski. 1927. Interes państwa, czy narodu?, „Polska Zbrojna” 4.01, nr 3, s. 1.

Rudnicki, S. 1979. Walka sanacji o ziemiaństwo – rozmowy Sławka z ziemianami (wrzesień–grudzień 1927 r.), [w:] Historia XIX i XX wieku: Studia i szkice. Prace ofiarowane Henrykowi Jabłońskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk.

Rudnicki, S. 1985. Obóz Narodowo-Radykalny: Geneza i działalność, Wydawnictwo „Czytelnik”, Warszawa.

Ryszka, F. 1985. Państwo stanu wyjątkowego: Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.

Saraiva, J. H. 2000. Krótka historia Portugalii, TAiWPN Universitas, Kraków.

Schmitt, C. 2012. Teologia polityczna i inne pisma, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.

Sikorski, T. 2012. Rzeczywistość i eksperyment: Oblicze ideowo-polityczne piłsudczykowskiej grupy „Zaczyn” (1936–1939), „Niepodległość”, t. 41.

Skarzyński, R. 1992. Od chaosu do ładu: Carl Schmitt i problem tego co polityczne, Wydawnictwo ISP PAN, Warszawa.

Skarzyński, R. 1998. Konserwatyzm: Zarys dziejów filozofii politycznej, Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa.

Smoliński, T. 1985. Rządy Józefa Piłsudskiego w latach 1926–1935: Studium prawne, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.

Sudnik, W. 1979. „Ten konserwatyzm jest martwy”, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, nr 1.

Svolik, M. W. 2012. Power Sharing and Leadership Dynamics in Authoritarian Regimes, s. 477–493, http://publish.illinois.edu (dostęp 10.05.2014).

Szpoper, D. 1999. Sukcesorzy Wielkiego Księstwa: Myśl polityczna i działalność konserwatystów polskich na ziemiach litewsko-białoruskich w latach 1904–1939, Wydawnictwo Arche, Gdańsk.

Urbankowski, B. 1988. Filozofia czynu: Światopogląd Józefa Piłsudskiego, Wydawnictwo „Pelikan”, Warszawa.

Waingertner, P. 1999. „Naprawa” (1926–1939): Z dziejów obozu pomajowego, Wydawnictwo Naukowe „Semper”, Warszawa.

Waingertner, P. 1999. Dekompozycja środowiska „Naprawy” (1935–1937), „Zeszyty Historyczne”, nr 128.

Waingertner, P. 2001. Zjednoczenie Pracy Wsi i Miast w wyborach parlamentarnych 1930 r., „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica, t. 71: Studia i szkice z historii Polski XX wieku, W. Kozłowski (red.)

Wandycz, P. S. 2000. Między pluralizmem a totalitaryzmem: Tematyka ustrojowa, [w:] Historia Europy Środkowo-Wschodniej, t. 2, J. Kłoczowski (red.), Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, Lublin.

Wierzbicka, M. 1963. Problematyka „Przełomu” w latach 1926–1935, „Roczniki Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego”, t. 3, nr 1.

Władyka, W. 1977. Działalność polityczna polskich stronnictw konserwatywnych w latach 1926–1935, Wydawnictwo Ossolineum, Warszawa–Wrocław–Kraków–Gdańsk.

Wynot, E. D. 1974. Polish Politics in Transition: The Camp of National Unity and the Struggle for Power 1935–1939, University of Georgia Press, Athens 1974.

Żarnowski, J. 1958. „Lewica sanacyjna” w latach 1935–1939, „Przegląd Historyczny”, nr 4.

Żarnowski, J. 1966. Struktura i podłoże społeczne obozu rządzącego w Polsce w latach 1926–1939, [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu 1914–1939, t. 10, PWN, Warszawa.

Żyro, T. 2010. Autorytet a autorytaryzm: Kilka uwag doktrynalnych, [w:] Adaptacja – reforma – stabilizacja: Przestrzeń publiczna we współczesnych systemach politycznych, T. Koziełło, P. Maj, W. Paruch (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2014.21.2.121
Data publikacji: 2015-05-21 17:26:32
Data złożenia artykułu: 2015-05-21 14:51:48


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1305
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 5033

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Waldemar Paruch

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.