Wyślij tekst przez e-mail 
Separatisms in the Balkans
Streszczenie w języku polskim
The aim of the article is to analyze the separatist tendencies in the Balkans, which occurred after the end of the war in Yugoslavia, and reaching the Dayton Peace Agreement, in the light of international law. The article will present the most important antagonisms of ethnic character, which constitute examples of new generation of contemporary separatism: Serbian separatism in Bosnia and Herzegovina, a conflict with Albanian minority in Macedonia, Albanian-Serbian conflict in Kosovo. Separatisms in the Balkans pose a threat to the security and stability of the relations in Europe. While solving the research issue, the following research methods have been adopted: analysis, synthesis and case studies. The inquiry of the literature has enabled the confrontation of the author’s own reflections with present research findings. The structure of the article consists of 7 parts: “Introduction”, “The Balkan War”, “Bosnia and Herzegovina after Dayton”, “Macedonia (North Macedonia)”, “Montenegro”, “Kosovo”, and “Conclusions”.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Amendments to the Constitution of the Republic of Macedonia, https://www.refworld.org/cgi-bin/texis/vtx/rwmain/opendocpdf.pdf?reldoc=y&docid=54edf4f84&__cf_chl_jschl_tk (access: 18.06.2020).
Banning, T. 2014. The ‘Bonn Powers’ of the High Representative in Bosnia Herzegovina: Tracing a Legal Figment, “Goettingen Journal of International Law”, vol. 6(4), pp. 259–302.
Bichta, T., Wichmanowski, M. 2013. Od przekształceń komunistycznych w regionie do uczestnictwa we współpracy europejskiej, [in:] Wprowadzenie do studiów wschodnioeuropejskich, M. Podolak (ed.), vol. 1, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin, pp. 387–435.
Bieńczyk-Missala, A., Pronińska, K. 2012. Opanowywanie kryzysów i rozwiązywanie konfliktów – przykłady, [in:] Bezpieczeństwo międzynarodowe, R. Kuźniar (ed.), Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa, pp. 279–302.
Bjelajac, M., Žunec, O. 2009. The War in Croatia, 1991–1995, [in:] Confronting the Yugoslav Controversies: A Scholars’ Initiative, C. Ingrao, T.A. Emmert (eds.), Purdue University Press, West Lafayette, Indiana, pp. 230–270.
Bośnia i Hercegowina: zawarcie układu o stabilizacji i stowarzyszeniu, http://www.consilium.europa.eu/pl/press/press-releases/2015/04/21/bih-conclusion-stabilisation-association-agreement/ (access: 21.04.2018).
Carpenter, T.G. 2018. Macedonia może wciągnąć NATO do wojny, https://dziennik-polityczny.com/2018/08/28/macedonia-moze-wciagnac-nato-do-wojny/ (access: 3.12.2018).
Cherif Bassiouni, M. 1994. The Commission of Experts Established pursuant to Security Council Resolution 780: Investigating Violations of International Law in the Former Yugoslavia, “Criminal law Forum”, vol. 5(2–3), pp. 279–340.
Cherif Bassiouni, M. 2017. Investigating War Crimes in the Former Yugoslavia War 1992–1994. The United Nations Commission of Experts Established Pursuant to Security Council Resolution 780 (1992), https://intersentia.com/en/pdf/viewer/download/id/9781780685038_0/ (access: 20.06.2020).
Chomsky, N. 2018. Yugoslavia: Peace, War and Dissolution, D. Džalto (ed.), PM Press, Oakland.
Committee on Armed Services, U.S. Senate. 2000. U.S. policy and NATO military operations in Kosovo: Hearings before the Committee on Armed Services, United States Senate, One Hundred Sixth Congress, first session, February 25; April 14; July 1, 20; October 14, 21, November 3, 1999, U.S. G.P.O., Washington.
Constitution of Republika Srpska, http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/RS/RS%20CONSTITUTION%20OF%20REPUBlIKA%20SRPSKA.pdf (access: 03.12.2018).
Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina, http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/laws-of-bih/pdf/001%20-%20Constitutions/FBH/FBH%20CONSTITUTION%20FBH%201-94%20and%2013-97.pdf (access: 3.12.2018).
Constitution of the Republic of Macedonia, https://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/mk/mk014en.pdf (access: 18.06.2020).
Council Conclusions on Enlargement and Stabilisation and Association Process, 26 June 2018, https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10555-2018-INIT/en/pdf (access: 18.06.2020).
Council Conclusions on Enlargement and Stabilization and Association Process – Albania and the Republic of North Macedonia, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2020/03/25/
council-conclusions-on-enlargement-and-stabilisation-and-association-process/ (access: 18.06.2020)
Czubocha, K. 2012. Separatyzm etniczny w dobie praw człowieka – nowe wyzwanie dla państwa narodowego i społeczności międzynarodowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Dahlman, C., Tuathail, G.O. 2006. Bosnia’s Third Space? Nationalist Separatism and International Supervision in Bosnia’s Brcko District, "Geopolitics”, vol. 11, no. 4, pp. 651–675.
Dobrowolski, P. 1995. Separatyzm śląski – historia i współczesność, [in:] Regionalizm a separatyzm – historia i współczesność. Śląsk na tle innych obszarów, M. Wanatowicz (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, pp. 89–103.
Dodik, M. 2018. Bosnia’s Serb Republic leader: No breakaway vote next year, https://www.politico.eu/article/milorad-dodik-bosnia-serb-republic-serbia-leader-no-breakaway-vote-next-year/ (access: 27.04.2018).
Dymarski, M. 2001. Macedonia a narodowe aspiracje Albańczyków w XX wieku, [in:] Macedoński dyskurs niepodległościowy. Historia, kultura, literatura, język, media, I. Stawowy-Kawka, M. Kawka (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, pp. 213–222.
Eberhardt, P. 2005. Przemiany demograficzno-etniczne na obszarze Jugosławii w XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.
European Neighbourhood Policy and Enlargement Negotiations. Serbia. Membership Status, https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/countries/detailed-country-information/serbia_en (access: 18.06.2020).
Fleischerowicz, Ł. 2012. Macedonia: Protesty i kontr-protesty, http://balkanistyka.org/macedonia-protesty-i-kontr-protesty/ (access: 21.04.2018).
Framework Agreement concluded at Ohrid, Macedonia, signed at Skopje, Macedonia on 13 August 2001, https://www.osce.org/fies/f/documents/2/8/100622.pdf (access: 18.06.2020).
General Affairs Council, 18 June 2019, https://www.consilium.europa.eu/en/meetings/gac/2019/06/18/ (access: 20.06.2020)
Ghesquière, H. 2017. Sarajewo. Rany są zbyt głębokie, J. Nowakowska (trans.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Gibas-Krzak, D. 2009. Tendencje separatystyczne na Bałkanach, "Kwartalnik Bellona”, no. 3, pp. 99–108.
Gibas-Krzak, D. 2011. Stosunki polityczne państw jugosłowiańskich oraz ich przyszłość – zarys problemu, [in:] Wojna o pokój. Współczesna rywalizacja, spory, konflikty i wojny, M. Kubiak, M. Minkina (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego, Siedlce, pp. 117–134.
Gibas-Krzak, D. 2016. Bośnia i Hercegowina: determinanty dziejów Pomiędzy Serbami, Chorwatami a supremacją Muzułmanów, Akademia im. Jana Długosza, Częstochowa.
Gibbs, D.N. 2009. First Do No Harm: Humanitarian Intervention and the Destruction of Yugoslavia, Vanderbilt University Press, Nashville.
Glenny, M. 2012. The Balkans: Nationalism, War, and the Great Powers, 1804–2012, House of Anansi Press, Toronto.
Górny, J. 2017. Na Bałkanach znów widmo zmiany granic, https://wpolityce.pl/polityka/240603-na-balkanach-znow-widmo-zmiany-granic (access: 22.12.2017).
Górzna, S. 2016a. Jan Paweł II wobec konfliktu zbrojnego na Bałkanach. Dokumenty papieskie, Wydawnictwo UNUM, Kraków.
Górzna, S. 2016b. Zaangażowanie Jana Pawła II w rozwiązanie konfliktu zbrojnego na Bałkanach, Wydawnictwo UNUM, Kraków.
Harland, D. 2010. Kosovo and the UN, "Survival”, vol. 52, no. 5, pp. 75–98.
Hladky, L. 2008. Dwanaście lat po Dayton – rzeczywistość i iluzje, [in:] Europejski protektorat? Bośnia i Hercegowina w perspektywie środkowoeuropejskiej, M. Gniazdowski (ed.), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych, Warszawa, pp. 17–32.
Karadzoski, M., Adamczyk, A. 2015. Najważniejsze problemy Macedonii w procesie integracji z Unią Europejską, "Studia Europejskie” no. 2, pp. 27–43.
Ker-lindsay, J. 2020. Explaining Serbia’s Decision to Go to the ICJ, http://eprints.lse.ac.uk/61624/1/Ker-lindsay_Explaining_Serbia%E2%80%99s_Decision%20to_go_to_the_ICJ.pdf (access: 18.06.2020).
Klemenčič, M. 1995. Przyczyny, przejawy i możliwości rozwiązania konfliktów etnicznych: przypadek narodów byłej Jugosławii, [in:] Europa państw – Europa narodów. Problemy etniczne Europy Środkowo-Wschodniej, G. Babiński, W. Miodunka (eds.), Wydawnictwo Nomos, Kraków, pp. 77–94.
Kokot, M. 2018. Macedonia dalej od UE i NATO? Porażka prozachodniego rządu podczas referendum, http://wyborcza.pl/7,75399,23988388,macedonia-dalej-od-ue-i-nato-porazka-prozachodniego-rzadu-podczas.htm (access: 4.12.2018).
Kosovo Declaration of Independence, http://www.assembly-kosova.org/common/docs/Dek_Pav_e.pdf (access: 26.04.2018).
Krysieniel, K. 2012. W cieniu Dayton. Bośnia i Hercegowina między etnokracją i demokracją konsocjonalną, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Kuczyński, M., Ray-Ciemięga, M. 2000. Bałkański syndrom. Konflikty zbrojne w byłej Jugosławii 1991–99 i wojna w Kosowie. Udział wielonarodowych sił pokojowych NATO w utrzymaniu pokoju na Bałkanach 1993–2000, Departament Społeczno-Wychowawczy Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa.
Muś, J. 2013. Bośnia i Hercegowina. Etnopolityczne podziały i ich uwarunkowania, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
NATO Allies Sign Accession Protocol for the Future Republic of North Macedonia, https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_163078.htm (access: 18.06.2020).
Nielegalne święto bośniackich Serbów. Na Bałkanach znów będzie niespokojnie?, https://wiadomosci.wp.pl/nielegalne-swieto-bosniackich-serbow-na-balkanach-znow-bedzie-niespokojnie-6078691576247425a (access: 22.12.2017).
Pamir, P. 2020. Nationalism, Ethnicity and Democracy: Contemporary Manifestations, https://www.gmu.edu/programs/icar/ijps/vol2_2/pamir.htm (access: 19.06.2020).
Paruch, W. 2016. Między polityzacją etnosu a etnicyzacją demosu: refleksje o polityce narodowej na Bałkanach, "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sec. M: Balcaniensis et Carpatiensis”, vol. 1, pp. 59–86, DOI: https://doi.org/10.17951/m.2016.1.59.
Piątek, J. 2010. Zróżnicowanie etniczne czy może etniczna dezintegracja dla istnienia współczesnego konfliktu?, [in:] Bałkany we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Wybrane problemy, G. Ciechanowski et al. (eds.), Drukarnia Prodruk, Poznań, pp. 43–53.
Pieróg, I. 2006. Zaangażowanie Unii Europejskiej w stabilizację Bośni i Hercegowiny, [in:] Nowy wymiar konfliktów politycznych i społeczno-gospodarczych w XXI wieku, B. Molo (ed.), Oficyna Wydawnicza AFM, Kraków, pp. 53–69.
Podgórzańska, R. 2010. Wprowadzenie, [in:] Bałkany we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Wybrane problemy, G. Ciechanowski et al. (eds.), Drukarnia Prodruk, Poznań, pp. 7–12.
Pokalova, E. 2010. Framing Separatism as Terrorism: Lessons from Kosovo, "Studies in Conflict & Terrorism”, vol. 33(5), pp. 429–447, DOI: https://doi.org/10.1080/10576101003691564.
Przedterminowe wybory w Serbii: utrwalenie dominacji rządzącej prawicy, https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2016-04-27/przedterminowe-wybory-w-serbii-utrwalenie-dominacji-rzadzacej-prawicy (access: 28.04.2018).
Radan, P. 2002. The Break-up of Yugoslavia and International Law, Routledge, New York.
Ramet, S.P. 2002. Balkan Babel. The Disintegration of Yugoslavia from the Death of Tito to Fall of Milošević, Westview Press, Boulder, Colorado.
Ryabinin, Y. 2017. The basic causes of the contemporary separatism, “Journal of Geography, Politics and Society”, vol. 7(1), pp. 5–9, DOI: https://doi.org/10.4467/24512249JG.17.001.6200.
Shasivari, J. 2013. The Past and the Present of the Constitutional Systems of the Republic of Macedonia in Terms of the Position of Albanians, “European Scientifi Journal”, vol. 19(17), pp. 190–206.
Składowski, K. 2017. Podmiot władzy zwierzchniej w Republice Bośni i Hercegowiny, [in:] Zagadnienia prawa konstytucyjnego. Zasada suwerenności. Problemy wybrane, A. Domańska, K. Skotnicki (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, pp. 111–124, DOI: https://doi.org/10.18778/8088-830-2.09.
Sobczyński, M. 2013. Zmiany polityczne, terytorialne i spory graniczne w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 r., [in:] Studia nad geopolityką XX wieku, P. Eberhardt (ed.), Instytut Geografi i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk, Warszawa, pp. 181–233.
Sochacki, S. 2015. Bośnia i Hercegowina 1995–2012. Studium politologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Statement Attributable to the Spokesman for the Secretary-General on Prespa Agreement, https://www.un.org/sg/en/content/sg/statement/2019-02-13/statement-attributable-the-spokesman-for-the-secretary-general-prespa-agreement (access: 18.06.2020).
Szpala, M. 2014. Rosja w Serbii – miękka siła i twarde interesy, “Komentarze OSW”, no. 150, pp. 1–7.
Šećibović, R. 2005. The Balkans – a Religious Border Area, [in:] Religious Dialogue in the Balkans: the Drama of understanding, M. Vukomanović, M. Vučinić (eds.), Belgrade Open School, Belgrade, pp. 117–125.
The General Framework Agreement for Peace in Bosnia and Herzegovina, http://www.ohr.int/?page_id=1252 (access: 28.04.2018).
Timofijuk, P. 2006. Ustrój polityczny Republiki Bośni i Hercegowiny w myśl porozumień z Dayton, [in:] Bałkany. Etnokulturowe podłoże konflktów, W. Konarski, A. Koseski (eds.), Wyższa Szkoła Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Pułtusk, pp. 147–186.
Trybunał w Hadze zdecydował: niepodległość Kosowa jest legalna, https://www.wprost.pl/swiat/203084/Trybunal-w-Hadze-zdecydowal-niepodleglosc-Kosowa-jest-legalna.htm (access: 26.04.2018).
United Nations International Criminal Tribunal for the Former Yugoslavia, Case Information Sheet: Slobodan Milošević (IT-02-54), http://www.icty.org/x/cases/slobodan_milosevic/cis/en/cis_milosevic_slobodan_en.pdf (access: 20.06.2020).
United Nations Mission in Kosovo, https://unmik.unmissions.org/ (access: 27.04.2018).
Video Conference for European Affairs Ministers – March 2020, https://newsroom.consilium.europa.eu/events/20200324-video-conference-for-european-affairs-ministers-march-2020 (access: 20.06.2020).
Vujačić, V. 2015. Nationalism, Myth, and the State in Russia and Serbia. Antecedents of the Dissolution of the Soviet Union and Yugoslavia, Cambridge University Press, Cambridge.
Waldenberg, M. 2003. Rozbicie Jugosławii. Od separacji Słowenii do wojny kosowskiej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Woodward, S.l. 2020. Varieties of State-Building in the Balkans: A Case for Shifting Focus, https://www.berghof-foundation.org/fieadmin/redaktion/Publications/Handbook/Articles/woodward_handbook.pdf (access: 20.06.2020).
Živković, V. 2020. North Macedonia’s NATO Membership: Decades-Long Ambition Finally Becomes a Reality, https://europeanwesternbalkans.com/2020/03/26/north-macedonias-nato-membership-decades-long-ambition-fially-becomes-a-reality/ (access: 18.06.2020).
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/k.2020.27.2.29-46
Data publikacji: 2021-01-26 15:37:17
Data złożenia artykułu: 2019-02-01 07:47:30
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2021 Sylwia Górzna
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.