Problem krzywdzenia dzieci a wybrane aspekty kapitału społecznego
Streszczenie w języku polskim
Artykuł o charakterze przeglądowym, w którym analizom poddano artykuły empiryczne z ostatnich 30 lat, ma na celu wskazanie na potencjalną rolę kapitału społecznego w zapobieganiu maltretowaniu dzieci na poziomie mikro i mezo: rodzin i społeczności lokalnych. Analiza opiera się na badaniach zagranicznych (z czasopism anglojęzycznych; krajowych badań brakuje), w których analizowano, czy i jak kapitał społeczny (w tym takie jego aspekty, takie jak zaufanie, sieci i wsparcie społeczne) może zmniejszać ryzyko maltretowania dzieci i zaniedbywania ich. W pierwszej części pracy został zamieszczony przegląd podstawowych ustaleń terminologicznych. Następnie dokonano przeglądu literatury przedmiotu. Zgromadzone wyniki licznych badań wskazują na istotną rolę kapitału społecznego w redukcji stosowania przemocowych metod wychowawczych przez rodziców, konieczność docierania do rodziców, którzy cierpią na takie zaburzenia jak depresja czy doświadczają izolacji społecznej. Artykuł jest zakończony wnioskami i propozycjami działań na poziomie lokalnym mających na celu wsparcie rodzin i społeczności w profilaktyce stosowania wobec dzieci przemocy i zaniedbania.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
Abdullah, A., Emery, R.C., & Jordan, L.P. (2020). Neighbourhood collective efficacy and protective effects on child maltreatment: A systematic literature review. Health & Social Care in the Community. https://doi.org/10.1111/hsc.13047
Bieńko, M. (2018). Skarżypyty i donosiciele w paradygmacie dziecięcej codzienności. In J. Arcimowicz, M. Bieńko & B. Łaciak (Eds.), Skarżypyty, donosiciele, sygnaliści? Studium socjologiczno-prawne (pp. 17–44). Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW.
Bourdieu, P. (1986). The forms of capital. In J.G. Richardson (Ed.), Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education (pp. 241–258). Greenwood.
Coleman, J.S. (1988). Capital in the creation of human capital. The American Journal of Sociology, 94(Supplement), 95–120.
Croninger, R.G., & Lee, V.E. (1996). Social capital and children’s development: The case of education. Center on Organization and Restructuring of Schools, Wisconsin Center for Education Research, University of Wisconsin.
Czyżewska, M. (2021). Lokalnie, razem i blisko dziecka – jak postawy obywatelskie pracowników szkoły prowadzą do realizacji globalnych standardów ochrony dzieci. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 602(7), 51–67. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.2553
Dąbrowska, A. (2015). Wybrane modele wsparcia społecznego dla rodzin w kryzysie. Studia nad Rodziną, 19(1), 115–133.
Działek, J. (2011). Kapitał społeczny – ujęcia teoretyczne i praktyka badawcza. Studia Regionalne i Lokalne, 3(45), 100–118.
Encyklopedia PWN. (n.d.). Sieci społeczne. In encyklopedia.pwn.pl
Fujiwara, T., Yamaoka, Y., & Kawachi, I. (2016). Neighborhood social capital and infant physical abuse: A population-based study in Japan. International Journal of Mental Health Systems, 10(1). https://doi.org/10.1186/s13033-016-0047-9
Frieske, K.W., & Poławski, P. (1999). Opieka i kontrola. Instytucje wobec problemów społecznych. Wyd. Nauk. Śląsk.
Fukuyama, F. (1997). Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. Wyd. Nauk. PWN.
Gamper, M. (2022). Social network theories: An overview. In A. Klärner et al. (Ed.), Social Networks and Health Inequalities: A New Perspective for Research (pp. 35–48). Springer.
Goodman, E.L. (2023). Child maltreatment, social capital, maternal mental health and duration of program involvement: Assessment from a community-based empowerment program in Kenya. Journal of Family Violence, 38(3), 407–417.
Gross-Manos, D., Cohen, A., & Korbin, J.E. (2022). Community change programs for children and youth at-risk: A review of lessons learned. Trauma Violence Abuse, 23(1), 20–35. https://doi.org/10.1177/1524838020915622
Hanifan, L.J. (1916). The rural school community center. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 67(1), 130–138. https://doi.org/10.1177/000271621606700118
Jack, G. (2004). Child protection at the community level. Child Abuse Review, 13, 368–383.
Jarosz, E. (2008). Wczesne interwencje wobec rozwoju patologii społecznej; pomoc rodzinom zagrożonym problemem krzywdzenia dzieci, w świetle współczesnych standardów. In P. Bury & D. Czajkowska-Ziobrowska (Eds.), Edukacja bez granic – mimo barier (pp. 212–224). Wyd. WSB.
Jarosz, E. (2009). Kapitał społeczny a ochrona praw dziecka. In K. Marzec-Holka & H. Guzy-Steinke (Eds.), Kapitał społeczny a nierówności. Kumulacja i redystrybucja (pp. 248–257). Wyd. UKW.
Keddell, E. (2023). Recognising the embedded child in child protection: Children’s participation, inequalities and cultural capital. Children and Youth Services Review, 147(1), 1–11.
Kim, I., & Kim, R. (2024). Revisiting the influence of community social capital indices on child maltreatment rates: The moderating effects of place. Child & Family Social Work, 29(2), 398–410.
Kim, S., & Lee, Y. (2018). Do multiple forms of social capital mediate the relationship between parental violence and children’s maladaptive behaviors? Journal of Interpersonal Violence. https://doi.org/10.1177/088626051876000
Kim, S., Runyan, D.K., & Lee, Y. (2022). Lack of maternal social capital increases the likelihood of harsh parenting. Children, 9(1), 99. https://doi.org/10.3390/children9010099
Kotch, J.B., Smith, J., Margolis, B., Black, M.M., English, D., Thompson, R., Lee, L.C., Taneja, G., & Bangdiwala, S.I. (2014). Does social capital protect against the adverse behavioural outcomes of child neglect? Child Abuse Review, 23(4), 246–261. https://doi.org/10.1002/car.2345
Kysar-Moon, A. (2021). Adverse childhood experiences, family social capital, and externalizing behavior problems: An analysis across multiple ecological levels. Journal of Family Issues, 43(12), 1–26.
Kysar-Moon, A. (2023). The power of family? Family social capital and the risk of externalizing behaviours among youth with multiple childhood adversities. Sociology of Health & Illness, 45(4), 810–836.
Lo, C.K.M., Ho, F.K., Emery, C., Chan, K.L., Wong, R.S., Tung, K.T.S., & Ip, P. (2021). Association of harsh parenting and maltreatment with internet addiction, and the mediating role of bullying and social support. Child Abuse & Neglect, 113. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2021.104928
Lois, D. (2022). Social networks, family social capital, and child health. In A. Klärner, M. Gamper, S. Keim-Klärner, H. von der Lippe, I. Moore, M. Richter, & N. Vonneilich (Eds.), Social Networks and Health Inequalities: A New Perspective for Research (pp. 109–128). Springer.
Maguire-Jack, K., & Showalter, K. (2016). The protective effect of neighborhood social cohesion in child abuse and neglect. Child Abuse & Neglect, 52, 29–37. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2015.12.011
Makaruk, K., Drabarek, K., Popyk, A., & Wójcik, Sz. (2023). Diagnoza przemocy wobec dzieci w Polsce 2023. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę.
Mayer, D.J. (2023). Social capital and the nonprofit infrastructure; an ecological study of child maltreatment. Journal of Community Psychology, 51, 1961–1976.
Merritt, D.H. (2009). Child abuse potential: Correlates with child maltreatment rates and structural measures of neighborhoods. Children and Youth Services Review, 31, 927–934.
Molnar, B.E., Beatriz, E.D., & Beardslee, W.R. (2016). Community-level approaches to child maltreatment prevention. Trauma, Violence, & Abuse, 17(4), 387–397. https://doi.org/10.1177/1524838016658879
Nawa, N., Isumi, A., & Fujiwara, T. (2018). Community-level social capital, parental psychological distress, and child physical abuse: A multilevel mediation analysis. Social Psychiatry Psychiatric Epidemiology, 53, 1221–1229. https://doi.org/10.1007/s00127-018-1547-5
Putnam, R.D. (1995). Demokracja w działaniu. Tradycje obywatelskie we współczesnych Włoszech. Społeczny Instytut Wydawniczy Znak / Fundacja im. Stefana Batorego.
Putnam, R.D. (2008). Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Saluja, G., Kotch, J., & Lee, L.C. (2003). Effects of child abuse and neglect. Does social capital really matter? Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 157(6), 681–686.
Skivenes, M., & Benbenishty, R. (2022). Populations trust in the child protection system: A cross-country comparison of nine high-income jurisdictions. Journal of European Social Policy, 32(4), 422–435.
Sztompka, P. (2007). Zaufanie. Fundament społeczeństwa. Wyd. Znak.
Theiss, M. (2007). Krewni – znajomi – obywatele. Kapitał społeczny a lokalna polityka społeczna. Wyd. Adam Marszałek.
Thompson, R.A. (2015). Social support and child protection: Lessons learned and learning. Child Abuse & Neglect, 41, 19–29.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej, Dz.U. 2024 poz. 424.
Wu, Q., & Xu, Y. (2020). Parenting stress and risk of child maltreatment during the COVID-19 pandemic: A family stress theory-informed perspective. Developmental Child Welfare. https://doi.org/10.1177/2516103220967937
Wulczyn, F., Parolini, A., & Huhr, S. (2021). Human capital and child protection: A research framework in the CRC context. Child Abuse & Neglect, 119(1).
Zhao, J., Peng, X., Chao, X., & Xiang, Y. (2019). Childhood maltreatment influences mental symptoms. The mediating roles of emotional intelligence and social support. Frontiers in Psychiatry, 10, 415. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2019.00415
Zhu, X., & Shek, D.T.L. (2021). Parental factors and adolescent well-being: Associations between developmental trajectories. Children and Youth Services Review, 127, Article 106071.
Zolotor, A.J., & Runyan, D.K. (2006). Social capital, family violence, and neglect. Pediatrics, 117, 1124–1131.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/pe.2024.8.33-44
Data publikacji: 2024-12-13 13:06:45
Data złożenia artykułu: 2024-04-21 19:42:39
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2024 Monika Czyżewska
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.