Everyday language of the inhabitants of Bydgoszcz: evidence of literature

Andrzej S. Dyszak

Abstract


On the map of territorial diversity of Polish, big cities are characterised by the language used by their inhabitants: the city dialects. A valuable quasi-literary source of Bydgoszcz city dialect is Zbigniew Raszewski’s Pamiętnik gapia [‘Onlooker’s diary’]. The richest inventory of Bydgoszcz lexical stock is Jerzy SulimaKamiński’s trilogy Most Królowej Jadwigi [‘Queen Jadwiga Bridge’]. Other important sources include the novels Obóz Wszystkich Świętych [‘All Saints’ Camp’] by Tadeusz Nowakowski and Kamienny bruk [‘Stone Paving’] by Wiesław Rogowski. In the Bygdoszcz city dialect, apart from lexical phenomena, one can also identify occasional inflectional and phonetic peculiarities, as well as syntactic constructions of the type ‘have’ + accusativus cum infinitivo or ‘be … years old’. The author of “Queen Jadwiga Bridge” uses – as a linguistic building stock – the city dialect that he knows from his home, so that one can assume that it faithfully represents the authentic language Bydgoszcz inhabitants. The Bydgoszcz dialect exhibits similarities with the Poznań dialect because of their locations (both lie within the boundaries of the Great Polish dialectal area) and a common history of Germanisation.


Keywords


Polish dialects; city dialect; Bygdoszcz dialect

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Anusiewicz Janusz, Skawiński Jacek, 1996, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa.

Biedowicz Janina, 1997, Gimnazjalistki z Kujawskiej, Bydgoszcz.

Buttler Danuta, Kurkowska Halina, Satkiewicz Halina, 1986, Kultura języka polskiego, t. 1, Warszawa.

Czeszewski Maciej, 2006, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa.

Dyszak Andrzej Stanisław, 2002a, O gwarze bydgoskiej w „Moście Królowej Jadwigi”, „Kronika Bydgoska” XXIII, s. 251-263.

Dyszak Andrzej Stanisław, 2002b, Słownictwo gwary miejskiej mieszkańców Bydgoszczy, „Język Polski” LXXXII, s. 100--104.

Dyszak Andrzej Stanisław, 2015, Gwara miejska bydgoszczan, Bydgoszcz.

Encyklopedia języka polskiego, 1994, red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław – Warszawa – Kraków.

Furdal Antoni, 1966, Podział polskich dialektów miejskich, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” VI, Wrocław.

Furdal Antoni, 1977, Językoznawstwo otwarte, Opole.

Gajda Stanisław, 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa – Wrocław.

Handke Kwiryna, 1993, Terytorialne odmiany polszczyzny, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław, s. 191–211.

Klemensiewicz Zenon, 1961, O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, [w:] tegoż, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa, s. 101-156.

Kurkowska Halina, 1981, Próba charakterystyki socjolingwistycznej współczesnego języka polskiego, [w:] Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. Halina Kurkowska, Warszawa, s. 7-46.

Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław, 2001, Stylistyka polska. Zarys, Warszawa.

Nowakowski Tadeusz, 1990, Obóz Wszystkich Świętych, Warszawa.

Nowakowski Tadeusz, 1993, Urzeczenie, Bydgoszcz.

Nowakowski Tadeusz, 1994, Szopa za jaśminami, Sztokholm.

Pisarek Walery, 1994, Zróżnicowanie języka narodowego, [hasło w:] Encyklopedia języka polskiego, red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 409–411.

Raszewski Zbigniew, 1994, Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamiętam z lat 1930-1945, Bydgoszcz.

Rogowski Wiesław, 1966, Kamienny bruk, Poznań.

Sawicki Jerzy, 2008, Zagadkowy młyn, Gdańsk.

SJPD – Słownik języka polskiego, 1958–1969, red. Witold Doroszewski, t. 1–11, Warszawa.

SJPSz – Słownik języka polskiego, 1978–1981, red. Mieczysław Szymczak, t. 1–3, Warszawa.

Skubalanka Teresa, 1976, Założenia analizy stylistycznej, [w:] Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, red. Henryk Markiewicz, Janusz Sławiński, Kraków, s. 250-263.

SulimaKamiński Jerzy, 1986, Most Królowej Jadwigi, t. II, Bydgoszcz.

SulimaKamiński Jerzy, 1988a, Most Królowej Jadwigi, t. I, Bydgoszcz.

SulimaKamiński Jerzy, 1988b, Most Królowej Jadwigi, t. III, Bydgoszcz.

SulimaKamiński Jerzy, 2014, Most Królowej Jadwigi, t. I–III, Bydgoszcz.

Urbańczyk Stanisław, 1979, Rozwój języka narodowego. Pojęcie i terminologia, [w:] tegoż, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław – Kraków – Gdańsk, s. 7-33.

USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, 2003, red. Stanisław Dubisz, t. 1–4, Warszawa.

Walczak Bogdan, 2004, Polszczyzna mówiona mieszkańców miast – opis pełny czy dyferencyjny?, [w:] Polszczyzna mówiona mieszkańców miast, red. Henryka Sędziak, Białystok, s. 25-31.

Wilkoń Aleksander, 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2019.31.277
Date of publication: 2019-10-11 20:10:02
Date of submission: 2018-10-16 20:35:14


Statistics


Total abstract view - 1292
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 526

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2019 Andrzej S. Dyszak

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.