Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Codzienny język mieszkańców Bydgoszczy zapisany w tekstach literackich
Streszczenie w języku polskim
Wyróżnikiem wielkich miast jest język, jakim posługują się na co dzień ich mieszkańcy, nazywany gwarą miejską. Cennym źródłem gwary bydgoskiej, choć nie stricte literackim, jest Pamiętnik gapia Zbigniewa Raszewskiego. Największy zapisany zasób leksyki bydgoskiej zawiera trylogia Jerzego SulimyKamińskiego pt. Most Królowej Jadwigi. Poza tym wymienić trzeba m.in. powieści: Obóz Wszystkich Świętych Tadeusza Nowakowskiego i Kamienny bruk Wiesława Rogowskiego. W gwarze bydgoskiej, obok zjawisk leksykalnych, występują nieliczne zjawiska fleksyjne i fonetyczne oraz konstrukcje składniowe typu mieć plus accusativus cum infinitivo oraz być x lat starym. Autor Mostu Królowej Jadwigi używa – jako tworzywa językowego – gwary bydgoskiej, znanej mu z rodzinnego domu, więc można uznać, że język, jakim posługują się bohaterowie i narrator tej powieści, to język autentycznych mieszkańców Bydgoszczy. Gwara bydgoska wykazuje wspólnotę cech z gwarą miejską Poznania. Wpływ na to mają: położenie obu miast (dialekt wielkopolski) i ich historia (germanizacja).
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Anusiewicz Janusz, Skawiński Jacek, 1996, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa.
Biedowicz Janina, 1997, Gimnazjalistki z Kujawskiej, Bydgoszcz.
Buttler Danuta, Kurkowska Halina, Satkiewicz Halina, 1986, Kultura języka polskiego, t. 1, Warszawa.
Czeszewski Maciej, 2006, Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa.
Dyszak Andrzej Stanisław, 2002a, O gwarze bydgoskiej w „Moście Królowej Jadwigi”, „Kronika Bydgoska” XXIII, s. 251-263.
Dyszak Andrzej Stanisław, 2002b, Słownictwo gwary miejskiej mieszkańców Bydgoszczy, „Język Polski” LXXXII, s. 100--104.
Dyszak Andrzej Stanisław, 2015, Gwara miejska bydgoszczan, Bydgoszcz.
Encyklopedia języka polskiego, 1994, red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław – Warszawa – Kraków.
Furdal Antoni, 1966, Podział polskich dialektów miejskich, „Rozprawy Komisji Językowej WTN” VI, Wrocław.
Furdal Antoni, 1977, Językoznawstwo otwarte, Opole.
Gajda Stanisław, 1982, Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym, Warszawa – Wrocław.
Handke Kwiryna, 1993, Terytorialne odmiany polszczyzny, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. Jerzy Bartmiński, Wrocław, s. 191–211.
Klemensiewicz Zenon, 1961, O różnych odmianach współczesnej polszczyzny, [w:] tegoż, W kręgu języka literackiego i artystycznego, Warszawa, s. 101-156.
Kurkowska Halina, 1981, Próba charakterystyki socjolingwistycznej współczesnego języka polskiego, [w:] Współczesna polszczyzna. Wybór zagadnień, red. Halina Kurkowska, Warszawa, s. 7-46.
Kurkowska Halina, Skorupka Stanisław, 2001, Stylistyka polska. Zarys, Warszawa.
Nowakowski Tadeusz, 1990, Obóz Wszystkich Świętych, Warszawa.
Nowakowski Tadeusz, 1993, Urzeczenie, Bydgoszcz.
Nowakowski Tadeusz, 1994, Szopa za jaśminami, Sztokholm.
Pisarek Walery, 1994, Zróżnicowanie języka narodowego, [hasło w:] Encyklopedia języka polskiego, red. Stanisław Urbańczyk, Wrocław – Warszawa – Kraków, s. 409–411.
Raszewski Zbigniew, 1994, Pamiętnik gapia. Bydgoszcz jaką pamiętam z lat 1930-1945, Bydgoszcz.
Rogowski Wiesław, 1966, Kamienny bruk, Poznań.
Sawicki Jerzy, 2008, Zagadkowy młyn, Gdańsk.
SJPD – Słownik języka polskiego, 1958–1969, red. Witold Doroszewski, t. 1–11, Warszawa.
SJPSz – Słownik języka polskiego, 1978–1981, red. Mieczysław Szymczak, t. 1–3, Warszawa.
Skubalanka Teresa, 1976, Założenia analizy stylistycznej, [w:] Problemy metodologiczne współczesnego literaturoznawstwa, red. Henryk Markiewicz, Janusz Sławiński, Kraków, s. 250-263.
SulimaKamiński Jerzy, 1986, Most Królowej Jadwigi, t. II, Bydgoszcz.
SulimaKamiński Jerzy, 1988a, Most Królowej Jadwigi, t. I, Bydgoszcz.
SulimaKamiński Jerzy, 1988b, Most Królowej Jadwigi, t. III, Bydgoszcz.
SulimaKamiński Jerzy, 2014, Most Królowej Jadwigi, t. I–III, Bydgoszcz.
Urbańczyk Stanisław, 1979, Rozwój języka narodowego. Pojęcie i terminologia, [w:] tegoż, Prace z dziejów języka polskiego, Wrocław – Kraków – Gdańsk, s. 7-33.
USJP – Uniwersalny słownik języka polskiego, 2003, red. Stanisław Dubisz, t. 1–4, Warszawa.
Walczak Bogdan, 2004, Polszczyzna mówiona mieszkańców miast – opis pełny czy dyferencyjny?, [w:] Polszczyzna mówiona mieszkańców miast, red. Henryka Sędziak, Białystok, s. 25-31.
Wilkoń Aleksander, 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/et.2019.31.277
Data publikacji: 2019-10-11 20:10:02
Data złożenia artykułu: 2018-10-16 20:35:14
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2019 Andrzej S. Dyszak
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.