Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Podmiotowość i tożsamość a poczucie sensu i jakości życia młodzieży z niepełnosprawnością
Streszczenie w języku polskim
Współczesna młodzież z niepełnosprawnością mimo świadomości własnych praw i potrzeb nadal zmaga się z wieloma barierami i ograniczeniami. Dylematy wynikające z dorosłości oraz samej niepełnosprawności u młodzieży z niepełnosprawnością rodzą wiele pytań o sens czy bezsens własnej egzystencji, o podmiotowość czy przedmiotowość osobową, ale i o sens zdarzeń, sytuacji, potrzeb. Młodzież z niepełnosprawnością stawia również pytania o własną tożsamość i jakość życia w sytuacji wchodzenia w dorosłość z problemem niepełnosprawności. W interdyscyplinarnym ujęciu tego zagadnienia koncepcja człowieka-podmiotu potwierdza przyjęcie podmiotu jako osoby, która spełnia się w realizacji osobistych zadań, jest pełna indywidualizmu, dąży do samorealizacji, może być podstawą do uzasadnienia paradygmatu zmian u młodych osób z niepełnosprawnością oraz może być próbą formułowania własnej, osobowej tożsamości. Młode osoby z niepełnosprawnością nie różnią się od swoich rówieśników w zakresie aspiracji i celów życiowych, jednak w sytuacji młodych osób z niepełnosprawnością można mówić o trudnym wkraczaniu w dorosłość. Prowadzone badania naukowe potwierdzają, że u młodych osób z niepełnosprawnością nadal występują problemy w zrozumieniu własnej tożsamości. Wyniki badań potwierdzają niskie poczucie przynależności społecznej i integracji młodych osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, dość niski poziom poczucia jakości własnego życia, niewielką świadomość własnej niezależności oraz możliwości podejmowania decyzji.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Barłóg, K. (2016). Kapitał społeczny a problemy, kompetencje i cele życiowe młodzieży z ograniczeniami sprawności. W: M. Marmola, A. Wańczyk-Welc (red.), Kompetencje życiowe młodych dorosłych (s. 131–142). Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Benedyktyńska, S., Rycielski, P. (2010). Kim jestem? Przeciwdziałanie stereotypizacji i stygmatyzacji osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Błaszak, M., Przybylski, Ł. (2010). Rzeczy są dla ludzi. Niepełnosprawność i idea uniwersalnego projektowania. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Borawski, D. (2016). Dylematy tożsamościowe wczesnej dorosłości z perspektywy dialogowej. W: M. Marmola, A. Wańczyk-Welc (red.), Kompetencje życiowe młodych dorosłych (s. 93–103). Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Brzezińska, A. (2007). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Brzezińska, I.A., Kaczan, R., Rycielska, L. (2010). Czas, plany, cele. Perspektywa czasowa osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Byra, S. (2010). Rola poczucia koherencji w kształtowaniu temporalnej satysfakcji z życia osób z niepełnosprawnością nabytą. Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo, 2(12), 73–88.
Daszykowska, J. (2007). Jakość życia w perspektywie pedagogicznej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Dykcik, W. (red.). (2005). Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Fromm, E. (1994). Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Iwański, J., Owczarek, D. (2010). Potrzeba bycia rozumianymi. Komunikacja społeczna i funkcjonowanie w grupie osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Meissner-Łozińska, J. (2011). Poczucie sensu i bezsensu życia u wychowanków domów dziecka. Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Obuchowski, K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN.
Obuchowski, K. (2000). Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Poznań: Zysk i S-ka.
Obuchowski, K. (2001). Od przedmiotu do podmiotu. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.
Oleś, P.K. (2008). O różnych rodzajach tożsamości oraz ich stałości i zmianie. W: P.K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura (s. 41–80). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Palak, Z., Swędrak, J. (2016). Podmiotowość osób z niepełnosprawnością intelektualną – implikacje rehabilitacyjne. W: A. Pawlak-Kindler (red.), Podmiotowość osób z niepełnosprawnością intelektualną (s. 133–157). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Piotrowski, K. (2010). Wkraczanie w dorosłość. Tożsamość i poczucie dorosłości młodych osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Rękosiewicz, M. (2012). Właściwości tożsamości młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. Studia Psychologiczne, 50(3), 49–62.
Rozen, B. (2011). Tożsamość osoby z niepełnosprawnością intelektualną w świetle społeczno-kulturowych uwarunkowań. Studia Elbląskie, 12, 451–467.
Struck-Peregończyk, M. (2016). Młode osoby niepełnosprawne. Aspiracje zawodowe a rzeczywistość. W: M. Marmola, A. Wańczyk-Welc (red.), Kompetencje życiowe młodych dorosłych (s. 326–338). Rzeszów: Wydawnictwo UR.
Wolski, P. (2010). Utrata sprawności. Radzenie sobie z niepełnosprawnością nabytą a aktywizacja zawodowa. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Zubrzycka-Maciąg, T. (2006). Cele i dążenia życiowe młodzieży upośledzonej umysłowo w stopniu lekkim na tle jej pełnosprawnych rówieśników. W: Z. Palak, A. Lewicka, A. Bujanowska (red.), Jakość życia a niepełnosprawność. Konteksty psychopedagogiczne (s. 215–221). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2020.33.1.197-208
Data publikacji: 2020-03-27 19:13:35
Data złożenia artykułu: 2019-01-12 16:38:56
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2020 Krystyna Barłóg
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.