O podręcznikowej (homo)seksualności w kontekście polskim – od paniki moralnej do wojny kulturowej

Barbara Jamrozowicz

Streszczenie w języku polskim


W niniejszym opracowaniu nowy sposób regulowania intymności oraz wojna kulturowa stały się kontekstem analiz dla obecnej w podręcznikach do zajęć z zakresu wychowania do życia w rodzinie homoseksualności. Na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat kwestie dotyczące homoseksualizmu występowały w tej grupie podręczników w zróżnicowanym kontekście i postaci. Homoseksualizm nazywano m.in. nietypowością seksualną, zaburzeniem, „kierunkiem” wyznaczającym drogę, z której młodzi ludzie mogą zawrócić czy – dopiero w ostatnich wersjach podręcznika – orientacją seksualną. Kontekstem dla wprowadzania zmian stały się opisane w pracy starcia pomiędzy podmiotami strzegącymi „starego” porządku a zwolennikami jego zmiany, sprzeciwiającymi się normatywnemu i obowiązkowemu charakterowi zachowań heteroseksualnych.


Słowa kluczowe


podręczniki; homoseksualizm; panika moralna; wojna kulturowa

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Augustyn, J. SJ (2013). Bierna batalia o podręczniki. Pobrane z: http://info.wiara.pl/doc/1504315.Bierna-batalia-o-podreczniki (dostęp: 7.05.2018).

Berger, P. (ed.). (1999). The Desecularization of the World: Resurgent Religion and World Politics. Grand Rapids: Eerdmans.

Bieńko, M. (2013). Seksualne opowieści kulturalnego człowieka. W: P. Żuk (red.), Kulturowo-polityczny AVATAR? Kultura popularna jako obszar konfliktów i wzorów społecznych (s. 156–170). Warszawa: Oficyna Naukowa.

Buksiński, T. (2001). Społeczeństwo informatyczne i komunikacyjne. W: Społeczne problemy globalizacji (s. 33–49). Poznań: Wydawnictwo UAM.

Burszta, W.J. (2013). Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.

Chmielewska, K., Żukowski, T. (2006). Szkoła uczuć (homofobicznych). Pobrane z: https://www.tygodnikprzeglad.pl/szkola-uczuc-homofobicznych (dostęp: 29.04.2019).

Chustecka, M. (2011). Analiza podręczników i podstawy programowej – przedmiot wychowanie do życia w rodzinie. W: M. Abramowicz (red.), Wielka nieobecna – o edukacji antydyskryminacyjnej w systemie edukacji formalnej w Polsce. Raport z badań (s. 227–282). Warszawa: TEA.

Cohen, S. (1972). Folk Devils and Moral Panics: The Creation of the Modsand Rockers. London: MacGibbon & Kee.

Cossman, B. (2007). Sexual Citizens. The Legal and Cultural Regulation of Sex and Belonging. Stanford: Stanford University Press.

Czykwin, E. (2013). Wstyd. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Dunajska-Minkiewicz, A. (2017). Program wychowania do życia w rodzinie: Nauka czy ideologia? Pobrane z: https://plus.kurierlubelski.pl/program-wychowania-do-zycia-w-rodzinie-nauka-czy-ideologia/ar/12260088 (dostęp: 23.07.2019).

Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny (2019). Po Bożemu. Nowa podstawa programowa wychowania do życia w rodzinie. Pobrane z: http://federa.org.pl/po-bozemu-nowa-podstawa-programowa-wychowania-do-zycia-w-rodzinie (dostęp: 21.07.2019).

Filar, M. (1995). Problemy reformy prawa karnego w Polsce w zakresie przestępczości seksualnej. Palestra, (7–8), 14–32.

Flatow, E. (2008). Problematyka homoseksualizmu w wybranych podręcznikach i publikacjach z zakresu edukacji seksualnej. Przegląd Terapeutyczny, (5), 1–20.

Foley, M.W., Edwards, B. (1996). The Paradox of Civil Society. Journal of Democracy, 7(3), 38–52.

Foucault, M. (1995). Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.

Homo-lobby naciska na MEN, żeby wycofać niewygodny dla niego podręcznik. (2010). Pobrane z: http://www.fronda.pl/a/homo-lobby-naciska-na-men-zeby-wycofac-niewygodny-dla-niego-podrecznik,8057.html?page=4& (dostęp: 28.04.2019).

Fundacja Mamy i Taty (2010). Raport: Przeciw wolności i demokracji Strategia polityczna lobby LGBT w Polsce i na świecie: cele, narzędzia, konsekwencje. Pobrane z: http://www.mamaitata.org.pl/gfx-upload/pliki/Przeciw_wolnosci_i_demokracji___Raport_Fundacji_Mamy_i_Taty.pdf (dostęp: 28.04.2019).

Giddens, A. (2006). Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach. Warszawa: PWN.

„GPC”: wychowania do życia w rodzinie bez postulatów środowisk LGBT. (2017). Pobrane z: https://www.tvp.info/33578938/gpc-wychowania-do-zycia-w-rodzinie-bez-postulatow-srodowisk-lgbt (dostęp: 24.07.2019).

Grabowska, M., Szawiel, T. (2001). Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce. Warszawa: PWN.

Guziak-Nowak, M. (2013). „Tęczowa” szkoła. Pobrane z: https://www.deon.pl/inteligentne-zycie/obiektyw/art,517,teczowa-szkola.html (dostęp: 28.04.2019).

Haber, M. (2009). Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia – z upoważnienia ministra – na zapytanie nr 4359 w sprawie zmian dotyczących przedmiotu: wychowanie do życia w rodzinie. Pobrane z: http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/04FE5E61 (dostęp: 18.08.2018).

Himmelfarb, G. (2007). Jeden naród, dwie kultury. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

http://www.spr.org.pl/2011/08/24/kalendarium-pewnej-wedrowki (dostęp: 11.03.2016).

http://www.wdz.edu.pl/dla-nauczyciela/akty-prawne (dostęp: 22.07.2019).

http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/InterpelacjaTrescxsp?key=0A293252 (dostęp: 11.03.2016).

Hunter, J.D. (1998). The American Culture War. W: P.L. Berger (ed.), The Limits of Social Cohesion: Conflict and Mediation in Pluralist Societies (s. 1–37). New York: Perseus.

Izdebski, Z. (2012). Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze. Kraków: Wydawnictwo UJ.

Jakubowski, J. (2011). Wpływ paranoi politycznej na dyskurs publiczny w Polsce. Refleksje, (3), 27–42.

Janik, R. (2011). Podręcznik recenzowali o. Józef Augustyn SJ i prof. Nalaskowski. Pobrane z: http://www.fronda.pl/a/quotpodrecznik-recenzowali-o-jozef-augustyn-sj-i-rofnalaskowskiquot,13964.html (dostęp: 28.01.2018).

Kalinowska, F. (2001). Wychowanie do życia w rodzinie. Piła: EfKa.

Kałach, M. (2009). Szkoły walczą z przedmałżeńskim seksem. Pobrane z: http://www.gazetawroclawska.pl/artykul/148217,szkoly-walcza-z-przedmalzenskimseksem,id,t.html?cookie =1 (dostęp: 20.05.2019).

Kochanowski, J., Kowalczyk, R., Lew-Starowicz, Z., Wąż, K. (2013). Szkoła milczenia. Sprawozdanie z przeglądu treści szkolnych podręczników do biologii, wiedzy o społeczeństwie i wychowania do życia w rodzinie pod kątem przedstawienia w nich problematyki LGBTQ i treści homofobicznych. Toruń: Stowarzyszenie Na Rzecz Lesbijek, Gejów, Osób Biseksualnych, Osób Transpłciowych Oraz Osób Queer „Pracownia Różnorodności”.

Kozłowska, A. (2017). W nowej podstawie programowej do WDŻ słowo „rodzina” pada 173 razy, a słowo „seks” znajdziemy…. jedynie 2 razy. Pobrane z: https://natemat.pl/blogi/ponton/212755,w-nowej-podstawie-programowej-do-wdz-slowo-rodzina-pada-173-razy-a-slowo-seks-znajdziemy-jedynie-2-razy-komentarz-pontonu (dostęp: 19.07.2019).

Król, T. (red.). (1999). Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klas I–III gimnazjum. Kraków: Rubikon (autorzy: J. Wronicz, K. Maśnik, T. Król, M. Madej, G. Węglarczyk, W. Śledziński, B. Florek).

Król, T., Maśnik, K., Śledziński, W., Węglarczyk, G., Wronicz, J. (2009). Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klas I–III gimnazjum. Kraków: Rubikon.

Król, T., Maśnik, K., Śledziński, W., Węglarczyk, G., Wronicz, J. (2011). Wędrując ku dorosłości. Wychowanie do życia w rodzinie dla uczniów klas I–III gimnazjum. Kraków: Rubikon.

Kuczałek, I., Ura, D., Urban, M. (1999). Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik z ćwiczeniami dla uczniów klasy I gimnazjum. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne „Żak”.

Kuczałek, I., Ura, D., Urban, M. (1999). Wiedza o społeczeństwie. Podręcznik z ćwiczeniami dla uczniów klasy II gimnazjum. Warszawa: Wydawnictwo Edukacyjne „Żak”.

Lew-Starowicz, Z. (1988). O seksie, partnerstwie i obyczajach. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne.

Lew-Starowicz, Z. (1993). System wartości seksualnych współczesnych Polaków. Problemy Rodziny, (3), 32–35.

Lew-Starowicz, Z., Lew-Starowicz, M. (2003). Zdrowie seksualne. Psychiatria w Praktyce Ogólnolekarskiej, 3(1), 1–6.

Lewińska, A. (2010). Homoseksualiści z przymusu albo z wyboru. Pobrane z: http://wyborcza.pl/1,76842,8291410,Homoseksualisci_z_przymusu_albo_z_wyboru.html (dostęp: 29.04.2019).

lml (2017). Prawdziwe wychowanie do życia w rodzinie. MEN usunął z podstawy programowej postulaty środowisk LGBT. Pobrane z: https://telewizjarepublika.pl/prawdziwe-wychowanie-do-zycia-w-rodzinie-men-usunal-z-podstawy-programowej-postulaty-srodowisk-lgbt,52471.html (dostęp: 24.07.2019).

MA (2017). Rezygnacja z postulatów LGBT to za mało. „Wychowanie do życia w rodzinie” musi mówić o rodzinie. Pobrane z: http://www.pch24.pl/rezygnacja-z-postulatow-lgbt-to-za-malo--wychowanie-do-zycia-w-rodzinie-musi-mowic-o-rodzinie,53739,i.html#ixzz5vHGrDem6 (dostęp: 25.07.2019).

Mariański, J. (2010). Religia w społeczeństwie ponowoczesnym. Studium socjologiczne. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Musiał, M. (2013). Szkoła dewiacji i patologii. Pobrane z: http://www.pch24.pl/szkola-dewiacji-i-patologii,14502,i.html#ixzz5mhaPoBf4 (dostęp: 16.04. 2019).

Nocoń, J. (2009). Podręcznik szkolny w dyskursie dydaktycznym – tradycja i zmiana. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Nowakowska, E. (1997). Niechciane maleństwo. Polityka, (10), 77–78.

Podstawa programowa przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie. II etap edukacyjny: klasy IV–VI. Pobrane z: https://men.gov.pl/wp-content/uploads/2011/02/4i.pdf (dostęp: 19.01.2018).

Podstawa programowa – wychowanie do życia w rodzinie. Szkoła podstawowa – klasy IV–VIII. Pobrane z: https://men.gov.pl/wp-content/uploads/2016/11/podstawa-progarmowa-wychowanie-do-zycia-w-rodzinie-klasy-iv-viii.pdf (dostęp: 21.01.2018).

Porożyński, P. (przyg. i oprac.). (2004). Raport: Mniejszości seksualne w polskich podręcznikach szkolnych do przedmiotu „Wychowanie do życia w rodzinie”. Szczecin: Stowarzyszenie Lambda.

Pedofilia, kazirodztwo, homoseksualizm. (2010). Pobrane z: https://queer.pl/artykul/186925/pedofilia-kazirodztwo-homoseksualizm (dostęp: 11.03.2019).

Reinhard, W. (2009). Życie po europejsku. Od czasów najdawniejszych do współczesności. Warszawa: PWN.

Reykowski, J. (1993). Psychologiczne antynomie demokracji. W: Z. Ratajczak (red.), Kolokwia psychologiczne (s. 21–37). Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. 2009, nr 89, poz. 730).

Rubin, G. (1984). Thinking sex. Notes for a radical theory of the politics of sexuality. W: C.S. Vance (ed.), Pleasure and Danger: Exploring Female Sexuality (s. 267–293). Boston: Routledge & Kegan Paul.

Rubin, G. (2004). Rozmyślając o seksie: zapiski w sprawie radykalnej teorii polityki seksualnej. Lewą Nogą, (16), 164–224.

Rypel, A. (2012). Ideologiczny wymiar dyskursu edukacyjnego na przykładzie podręczników języka polskiego z lat 1918–2010. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW.

Seidman, S. (2012). Społeczne tworzenie seksualności. Warszawa: PWN.

Skowrońska, M., Sztop-Rutkowska, K. (2013). Różnica – demokracja – edukacja. O potrzebie edukacji antydyskryminacyjnej. Pogranicze. Studia Społeczne, (13), 49–61.

Smoter, B. (2016). Modele wychowania seksualnego w szkole gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej (Niepublikowana praca doktorska). Kraków.

Soin, M. (2011). Fakty, wartości i panika moralna. Studia Socjologiczne, (2), 147–163.

Szczerba, K. (2001). Wiedza o społeczeństwie. Wychowanie do życia w rodzinie. Podręcznik dla gimnazjum. Wrocław: Graf-Punkt.

Szmit, P. (2010). Wychowanie do życia w rodzinie: podręcznik do homofobii. Pobrane z: https://publicystyka.ngo.pl/wychowanie-do-zycia-w-rodzinie-podrecznik-do-homofobii (dostęp: 28.04.2019).

Wargacki, S. (2009). Zjawisko paniki moralnej jako wyznacznik granic moralności. W: K. Rędziński (red.), Pedagogika XVIII (s. 7–20). Częstochowa: Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza.

Waszyńska, K., Zielona-Jenek, M. (2016). Zjawisko seksualizacji jako wyzwanie dla współczesnej edukacji. Studia Edukacyjne, (39), 351–375.

Weeks, J. (1998). The Sexual Citizen. Theory, Culture and Society, 15(3–4), 35–52.

Weeks, J. (2012). Wynalezienie seksualności. W: A. Kościańska (red.), Antropologia seksualności (s. 23–55). Warszawa: WUW.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/j.2019.32.3.97-114
Data publikacji: 2019-12-20 11:03:23
Data złożenia artykułu: 2019-05-09 23:23:20


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1635
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 620

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2019 Barbara Jamrozowicz

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.