Ocena zielonych pul w budżetach obywatelskich w perspektywie wyzwań klimatycznych

Streszczenie w języku polskim

Artykuł prezentuje wyniki badania zielonych pul w budżetach obywatelskich (dalej: BO), czyli wydzielonych środków przeznaczonych na sfinansowanie projektów o charakterze prośrodowiskowym. Tego typu rozwiązanie wprowadzono w N = 17 ośrodkach. Stanowiły one 6% miast powyżej 5 tys. mieszkańców, które zorganizowały BO w latach 2020–2022. Na projekty w ramach zielonych pul przeznaczano przeciętnie 10% środków w budżecie obywatelskim. W większości miast za projekty „zielone” uznano zadania polegające na tworzeniu i modernizacji terenów zieleni, jak również na pielęgnacji i sadzeniu roślinności. Rzadziej w ramach zielonych pul dopuszczano wnioski dotyczące małej retencji i gospodarki wodnej, organizacji wydarzeń czy opieki i ochrony nad zwierzętami. Wyniki analizy projektów wybranych do realizacji pokazują umiarkowaną efektywność badanego rozwiązania. Przeciętnie aż 62% środków przewidzianych na projekty „zielone” przeznaczono na roślinność. Skuteczność zielonych pul w poszczególnych miastach była jednak zróżnicowana. W niektórych ośrodkach do realizacji trafiały projekty „zielone” tylko z nazwy, które skupiały się raczej na rozwoju infrastruktury do rekreacji niż na poprawie stanu środowiska miejskiego. Poprawa funkcjonowania zielonych pul wymaga w pierwszej kolejności uszczelnienia lokalnych regulacji. Warto również rozważyć dopuszczenie szerszego katalogu zadań wpływających na adaptację miast do zmian klimatu, związanych np. ze zrównoważoną mobilnością czy transformacją energetyczną.