The Development of the Collegial Network in the Lithuanian Piarist Province in the 18th Century

Mariusz Grzegorz Ausz

Abstract


This article presents the problem of the development Piarist collegia in the Lithuanian province. The Piarists arrived in the Polish-Lithuanian Commonwealth in 1642. Until 1662, the Polish Piarist collegia belonged to the German province because only then a separate Polish province that had been established – a part of which also included the Hungarian vice-province – was approved by Pope Alexander VII. Thirty years later (in 1692) the Hungarian collegia formed their own province. In 1696, The Order’s authorities constituted the Lithuanian vice-province, and in 1736 a separate Lithuanian province. The first Lithuanian provincial was Franciszek Torkwat Tyminski. In the second half of the 18th century, it included the following monastic houses: Lithuanian Ščučyn, Lida, Vilnius (Collegium Nobilium, in 1774 the Piarists additionally took over the Jesuit monastery – Church of St. Raphael in Šnipiškės), Lužki, Ukmergė, Raseiniai, Liubeshiv, Dąbrowica, Panevėžys, Zelwa, Vitebsk, Dubrowna. After 1795, the collegium in Mezhirichi – which was the only one from the Polish province. Unfortunately, the collapse of the November Uprising marked the end of the Piarist education.

Keywords


Piarists; Piarist collegia; education; Lithuanian Piarist Province

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


„Archiwum Pijarskie” 2003, 43.

Ausz M., The Piarist college in Vitebsk, „Studia Białorutenistyczne” 2019, 13.

Ausz M., The Piarist School in Raseiniai, „Res Historica” 2021, 51.

Beauvois D., Szkolnictwo polskie na ziemiach litewsko-ruskich 1803–1832, t. 2, Szkoły podstawowe i średnie, Lublin 1991.

Biegański S., Szkoły pijarskie w Polsce, „Muzeum” 1897, 13.

Giordano F., Święty Józef Kalasancjusz twórca szkoły pijarskiej, przeł. I. Stec-Sedecka, Kraków 1985.

Godlewska J., Wileński Instytut Szlachecki (1834–1863). Pamięci Prof. Stanisława Kościałkowskiego, „Rozprawy z Dziejów Oświaty” 1985, 28.

Gozdawa M., Wspomnienie o Pijarach witebskich, „Kwartalnik Litewski” 1910, 1, 1.

Historia Domus Varsaviensis Scholarum Piarum, oprac. L. Chmaj, „Archiwum Dziejów Oświaty” 1959, 1.

Katalog Polskiej Prowincji Zakonu Kleryków Regularnych Matki Bożej Szkół Pobożnych (ojców pijarów), Kraków 1982.

Konopczyński W., Stanisław Konarski, Kraków 1926.

Kronika Kollegium Lubieszowskiego x.x. Pijarów, oprac. A. Moszyński, Kraków 1876.

Kurkowski J., Bernard Syruć (1731–1784), Warszawa–Lida 2009.

Kurkowski J., Nauczyciele i uczniowie szkoły pijarskiej w Szczuczynie, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1995, 1.

Kurkowski J., Pijarzy w Werenowie i Lidzie (1735–1845), „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki” 1997, 6, 1.

Kurkowski J., Z dziejów polskiego edytorstwa źródeł historycznych. Maciej Dogiel (1715–1760), „Analecta. Materiały z Dziejów Nauki” 2006, 15, 1–2.

Łukaszewicz J., Historia szkół w Koronie i w Wielkim Księstwie Litewskim od najdawniejszych czasów aż do r. 1794, t. 4, Poznań 1851.

Niesiecki K., Herbarz Polski, t. 8, Lipsk 1841.

Picanoyl L., Brevis conspectus historico-statisticus ordinis scholarum piarum, Romae 1932.

Piechnik L., Próby odnowy Akademii Wileńskiej po klęskach Potopu i okresu kryzysu 1655–1730, Rzym 1987.

Podręczna Encyklopedia Kościelna, t. 31–32, Kraków 1913.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 14, red. B. Chlebowski, Warszawa 1895.

Szulc W., Spory Akademii Wileńskiej z pijarami o wyłączne prawo na szkoły 1723–1753, „Ateneum Wileńskie” 1939, 1.

Taraszkiewicz J., Pierwsze stulecie zakonu pijarów na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1642–1740), Gdańsk 2015.

Tołoczko W., Wiadomość historyczna o kościele Zelwiańskim, „Dwutygodnik Dyecezalny” 1913, 4, 23.

Zakony męskie w Polsce w 1772 r., red. L. Bieńkowski, J. Kłoczowski, Z. Sułowski, Lublin 1972.

Zasztowt L., Kresy 1832–1864. Szkolnictwo na ziemiach litewskich i ruskich dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1997.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2023.56.205-224
Date of publication: 2023-12-21 13:04:01
Date of submission: 2023-02-02 11:49:01


Statistics


Total abstract view - 287
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 123

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2023 Mariusz Grzegorz Ausz

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.