Hide
Show all
Email this article 
The Registry of the General Levy in the Duchies of Oświęcim and Zator, 18 October 1621
Abstract
The edited source is an unknown record of the general levy in the Duchies of Oświęcim and Zator, drawn up on 18 October 1621 near Lviv. Registries of conscription are primary research sources to study organization, size and functioning of pospolite ruszenie (a specific, old-Polish form of general levy). They reveal valuable data according to districts, territories and provinces. So far, it has been the only registry from the province of Kraków from the period of Chocim war in 1621. The source indicates that the obligation to appear in arms was personally fulfilled by 67 nobles, 26 nobles issued detachments (though did not participate in the expedition in person), 19 detachments were sent by widows who supervised husbandly lands, two villages inhabited by a number of minor gentry issued 2 horses, while 3 cities situated within the two duchies, i.e. Oświęcim, Kęty and Wadowice provided a total of 13 infantry soldiers.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Źródła rękopiśmienne
Castrensia Cracoviensia Inscriptiones w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 191–192, 205, 222, 227, 278, 282, 303.
Castrensia Cracoviensia Relationes w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 31, 48, 117.
Castrensia Osviencimensia w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 101–102.
Terrestria Zatoriensia w Archiwum Narodowym w Krakowie (oddział na Wawelu), sygn. 2, 5–6.
Źródła drukowane
Acta expeditionum bellicalium palatinatus Calisiensis et Posnaniensis in Valachos et in Turcos a 1497–1498, red. M. Bobrzyński, Kraków 1882.
Akta sejmikowe województwa krakowskiego, t. 1 (1572–1620), wyd. S. Kutrzeba, Kraków 1932; t. 2 (1621–1660), wyd. A. Przyboś, Wrocław-Kraków 1955.
Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, t. 1, cz. 2, wyd. W. Dworzaczek, Poznań 1962.
Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III, oprac. J. Dunin-Borkowski, M. Dunin-Wąsowicz, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie” 1908/1909, 1.
Gmiterek H., Rejestry szlachty ziemi chełmskiej z lat 1669–1672, „Rocznik Chełmski” 1996, 2.
Kozyrski R., Popisy (okazowania) szlachty w Rzeczypospolitej w II połowie XVII wieku. Popis Chełmian z 7 sierpnia 1649 roku, „Rocznik Chełmski” 2001, 7.
Lauda wiszeńskie 1572–1648, oprac. A. Prochaska, Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z Archiwum tzw. Bernardyńskiego we Lwowie, t. 20, Lwów 1909.
Leitgeber S., Spis szlachty powiatu kcyńskiego z 1621 roku, „Genealogia” 1995, 5.
Materiały do dziejów pospolitego ruszenia z lat 1497 i 1509, zebrane w części przez śp A. Pawińskiego, wyd. S. Kutrzeba, Archiwum Komisji Historycznej, t. 9, Kraków 1902.
Okazowania szlachty stężyckiej z lat 1648-1649, wyd. D. Kupisz, „Res Historica” 2007, 24.
Popis pospolitego ruszenia szlachty województwa lubelskiego z 1649 roku, wyd. J. Kus, „Region Lubelski” 1994–1996, 6 (8).
Popis powiatu chęcińskiego z 1621 roku, wyd. Z. Trawicka, „Kieleckie Studia Historyczne” 1985, 4.
Popis szlachty ziemi stężyckiej z 1696 roku, wyd. D. Kupisz, „Res Historica” 2004, 17.
Rejestr poborowy województwa krakowskiego z roku 1629, oprac. W. Domin, J. Kolasa, E. Trzyna, S. Żyga, red. S. Inglot, Wrocław 1956.
Rejestr pospolitego ruszenia powiatu sandomierskiego z 1621 r., wyd. J. Pielas, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 2004, 41.
Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r., oprac. A. Rachuba, Warszawa 2015.
Spis rycerstwa powiatu wizkiego i wąsoskiego, które uczestniczyło w wyprawie wołoskiej 1497, wyd. I.T. Baranowski, Warszawa 1913.
Starowolski S., Monumenta Sarmatarum, viam universae carnis ingressorum, Cracoviae 1655.
Szlachta ziemi wieluńskiej, biorąca udział w pospolitem ruszeniu pod Lwowem 1621 roku, wyd. Z[ygmunt] W[dowiszewski], „Miesięcznik Heraldyczny” 1930, 9.
Volumina legum, 1–3, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859.
Źródła i materiały do dziejów szlachty województwa sandomierskiego w XVI–XVIII wieku, t. 1: Rejestry pospolitego ruszenia szlachty sandomierskiej z XVII wieku, wstęp i oprac. J. Pielas, Kielce 2009.
Literatura
Atlas historyczny Polski. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku, red. H. Rutkowski, Warszawa 2008.
Bibrzycki K., Palczowski Krzysztof, w: Polski Słownik Biograficzny, 25, 1980.
Bibrzycki K., Palczowski Zygmunt, w: Polski Słownik Biograficzny, 25, 1980.
Biliński W., Porębski /Porembski/ Mikołaj, w: Polski Słownik Biograficzny, 27, 1982.
Boniecki A., Herbarz polski, t. 1–14, Warszawa 1900–1911.
Byliński J., Przerębski /Przerembski/ Hieronim, w: Polski Słownik Biograficzny, 28, 1984–1985.
Dworzaczek W., Genealogia, cz. 2, Warszawa 1959.
Friedberg J., Pospolite ruszenie w Wielkopolsce w drugiej połowie XV wieku, Lwów 1900.
Gąsiorowski A., Pobór pospolitego ruszenia 1433 roku w Wielkopolsce, „Kwartalnik Historyczny” 1969, 76, 1.
Gerlach J., Pospolite ruszenie i obrona za Zygmunta I, w: Księga pamiątkowa ku czci Władysława Abrahama, t. 2, Lwów 1931.
Ginter K., Udział szlachty polskiej w pospolitym ruszeniu w XIV i XV wieku. Aspekty prawne i stan faktyczny, Kraków 2008.
Góźdź-Roszkowski K., Rozdawnictwo skonfiskowanych dóbr ziemskich w prawie polskim XV-XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków 1974.
Grabowski A., Starożytności historyczne polskie czyli pisma i pamiętniki do dziejów dawnej Polski, listy królów i znakomitych mężów, przypowieści, przysłowia itp., t. 1, Kraków 1840.
Hahn K., Pospolite ruszenie wedle uchwał sejmikowych ruskich od XVI do XVIII wieku, „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1928, 6, 4.
Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku, red. K. Lepszy, Wrocław 1953.
Katalog Krajowego Archiwum Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie, wyd. S. Kutrzeba, Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, t. 3, Kraków 1909.
Kowalska H., Leśniowolski Marcin, w: PSB, 17, 1972.
Kowalska H., Porębski /Porembski/ Baltazar, w: Polski Słownik Biograficzny, 37, 1996–1997.
Lubczyński M., Dzieje rodu Ligęzów do połowy XVII wieku, Kielce 1998 (mps pracy magisterskiej w archiwum Biblioteki Uniwersytetu Jana Kochanowskiego).
Łętowski L., Katalog biskupów i kanoników krakowskich, t. 2, Kraków 1852.
Łopatecki K., Organizacja, prawo i dyscyplina w polskim i litewskim pospolitym ruszeniu (do połowy XVII wieku), Białystok 2013.
Matuszewski J.S., Obowiązek służby wojskowej z dóbr ziemskich w Polsce do końca XV wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1976, 28, 2.
Nagielski M., Pospolite ruszenie szlachty w świetle kampanii zborowskiej i beresteckiej przeciwko Kozakom (1649–1651), „Studia Historyczno-Wojskowe” 2009, 3.
Niesiecki K., Herbarz polski, wyd. J.N. Bobrowicz, t. 1–10, Lipsk 1839–1842.
Ostrowski B., Pospolite ruszenie szlachty smoleńskiej w XVII wieku, „Acta Baltico-Slavica” 1980, 13.
Pawiński A., Rządy sejmikowe w Polsce 1572–1795 na tle stosunków województw kujawskich, wyd. 2, oprac. i wstęp H. Olszewski, Warszawa 1978.
Pielas J., Drobna własność szlachecka w rejonie Szydłowca w XVI–XVII wieku, w: Z dziejów powiatu szydłowieckiego, red. M. Przeniosło, Szydłowiec 2009.
Podhorodecki L., Kampania chocimska 1621 roku, cz. 2: Oblężenie Chocimia, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1965, 11, 1.
Podhorodecki L., Noj R., Wojna chocimska 1621 roku, Kraków 1979.
Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym opisana przez A. Pawińskiego, t. 3: Małopolska, Źródła Dziejowe, t. 14, Warszawa 1886.
Przyboś A., Komorowski Mikołaj, w: Polski Słownik Biograficzny, 13, 1968–1969.
Przyboś K., Pisarzowski /Pisarzewski/ Jan, w: PSB, 26, 1981.
Spieralski Z., Wymiar służby w pospolitym ruszeniu, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1960, 6, 1.
Spieralski Z., Z problematyki szlacheckiego pospolitego ruszenia. Przyczynek do statutów Kazimierza Wielkiego, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1958, 4.
Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. 1–12, wyd. A.A. Kosiński, A. Włodarski, Warszawa 1904–1915.
Urzędnicy podlascy XIV–XVIII wieku. Spisy, oprac. E. Dubas-Urwanowicz, W. Jarmolik, M. Kulecki, J. Urwanowicz, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1994.
Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. S. Cynarski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Urzędnicy województwa sandomierskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, oprac. K. Chłapowski, A. Falniowska-Gradowska, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1993.
Wierzbicki L.A., Pospolite ruszenie w Polsce w drugiej połowie XVII wieku. Ostatnie wyprawy z lat 1670–1672, Lublin 2011.
Wierzbicki L.A., Uczestnicy wypraw pospolitego ruszenia koronnego w czasach panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, Społeczeństwo Staropolskie. Seria Nowa, t. 4: Społeczeństwo a wojsko, Warszawa 2015.
Wierzbicki L.A., Wici na pospolite ruszenie w Koronie w latach 1669–1673, „Res Historica” 2008, 26.
Wilamowski J., Przyczynek do dziejów okazowań i pospolitego ruszenia w województwie płockim za Zygmunta III Wazy, „Studia Historyczno-Wojskowe” 2007, 2.
Wiśniewski J., Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186 do 1926, tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866, Radom 1928.
Wyczański A., Z dziejów reform skarbowo-wojskowych za Zygmunta I. Próby relucji pospolitego ruszenia, „Przegląd Historyczny” 1952, 43, 2.
Złota księga szlachty polskiej, t. 1–31, Poznań 1879–1908.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/rh.2016.42.353-377
Date of publication: 2017-03-23 12:35:58
Date of submission: 2016-04-19 12:15:10
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2017 Jacek Pielas
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.