Powinności pańszczyźniane chłopów we wschodniej części Południowego Podlasia w XIX w.

Streszczenie w języku polskim

Na Południowym Podlasiu do początku lat sześćdziesiątych XIX w. zdecydowanie dominował system gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej. Jedynie nieliczne wsie były oczynszowane. Miejscowi właściciele ziemscy w większości nie byli zainteresowani inwestowaniem w nowe technologie, a poprawę swojego dobrobytu wiązali z wykorzystywaniem przymusowej pracy chłopów. W związku z tym, ci byli obciążeni licznymi powinnościami. Podstawową z nich była stała pańszczyzna tygodniowa, która była znacznie zróżnicowana pod względem wymiaru, nie zawsze skorelowanego z areałem użytkowanej przez chłopów ziemi. Dodatkowo w okresach nasilenia prac polowych, przede wszystkim żniw, chłopów obowiązywały dni pańszczyzny dodatkowej. Ich odpracowywanie powodowało brak czasu chłopów na zajmowanie się swoimi uprawami w odpowiednim do tego okresie. Dzień roboczy z reguły regulowały wschody i zachody słońca, chociaż w części majątków pozwalano chłopom stawać do pracy między godzinami 5 a 7 rano. Praca pańszczyźniana była nisko wyceniana. Chłopi rzadko okazywali otwarty sprzeciw wobec wykonywania tych powinności. Procesy sądowe kończyły się bowiem ich przegranymi. W tej sytuacji unikali oni sumiennego wykonywania nałożonych na nich obowiązków, do czego z kolei starali się zmusić ich zapisami prawnymi, nagrodami i karami właściciele ziemscy. Ci ostatni byli zainteresowani trwaniem istniejącego systemu, a oczynszowanie chłopów traktowali jako działanie szkodliwe dla swoich interesów.