Ukryj
Pokaż wszystkie
Wyślij tekst przez e-mail Kwestia białoruska w polityce Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie w latach 1939–1944
Streszczenie w języku polskim
Artykuł omawia kwestię białoruską w polityce Rządu Rzeczpospolitej Polskiej na uchodźstwie i jego agend krajowych w latach 1939–1944. Okres ten obejmował lata okupacji radzieckiej i niemieckiej terenów północno-wschodnich województw II Rzeczypospolitej, zamieszkanych przez ludność białoruską. Zagadnienie białoruskie wielokrotnie było marginalizowane, czy też lokowane w cieniu kwestii ukraińskiej i litewskiej, pomimo iż stanowiło ważny element polskiej polityki narodowościowej. Burzliwe wydarzenia z okresu II wojny światowej nie sprzyjały wypracowaniu modelu stosunków polsko-białoruskich, który byłby do zaakceptowania dla obu stron. Zmiana biegu granicy polsko-radzieckiej w 1944 roku i przejęcie władzy przez komunistów w Polsce zdezaktualizowały działania Rządu RP na uchodźstwie i podległych mu struktur krajowych. Niemniej jednak nawet z dzisiejszej perspektywy ówczesne rozważania stanowią bardzo ważny wkład do polskiej myśli politycznej i stosunków polsko-białoruskich w dziejach najnowszych.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Dokumenty drukowane i wspomnienia
Archiwum Adama Bienia. Akta narodowościowe (1942–1944), oprac. J. Brzeski, A. Roliński, Kraków 2001.
Armia Krajowa w dokumentach, t. 1–3, Wrocław 1990.
Deklaracja porozumienia politycznego czterech stronnictw stanowiących Krajową Reprezentację Polityczną, „Polska Zwycięży” 1943, nr 15.
Deklaracja Rządowa z dnia 24 lutego 1942 r., „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, 9 sierpnia 1943, nr 8.
O co walczy naród polski. Deklaracja Rady Jedności Narodowej, Warszawa 1944.
Odezwa Rządu z dnia 18 grudnia 1939 r. do ogółu społeczeństwa w kraju, „Monitor Polski”, 19 grudnia 1939, nr 277–284.
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1940, red. M. Hułas, Warszawa 2010.
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1941, red. J. Tebinka, Warszawa 2013.
Protokoły posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 2, 4, oprac. W. Rojek, A. Suchcitz, Kraków 1995, 1998.
Przemówienie Prezesa Rady Ministrów Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Generała Władysława Sikorskiego wygłoszone z rozgłośni polskiej radia w Paryżu do Narodu Polskiego w dniu 1 marca 1940 r., „Monitor Polski”, 9 marca 1940, nr 51–57.
Rukszto Cz., Wspomnienia wileńskie, [w:] Polska Partia Socjalistyczna w latach wojny i okupacji 1939–1945. Księga wspomnień, t. 2, Warszawa 1995.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 lipca 1943 r., „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, 9 sierpnia 1943, nr 8.
Monografie i artykuły
Boćkowski Daniel, Na zawsze razem. Białostocczyzna i Łomżyńskie w polityce radzieckiej w czasie II wojny światowej (IX 1939–VIII 1944), Instytut Historii PAN, Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2005.
Ciesielski Stanisław, Kresy Wschodnie II Rzeczypospolitej i problem identyfikacji narodowej, [w:] Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931–1948, red. S. Ciesielski, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2004.
Daniłow Iwan, Nieudobnaja istorija głazami zapadnogo biełorusa, Minsk: Izd. W. Chursik, 2009.
Fertacz Sylwester, Polska myśl słowiańska w okresie drugiej wojny światowej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
Gnatowski M., Kwestia białoruska w dokumentach Delegatury Rządu i Armii Krajowej przechowywanych w Polsce, „Studia Podlaskie” 2003, t. 13.
Grabowski Waldemar, Polska tajna administracja cywilna 1940–1945, Warszawa: IPN, 2003.
Grzybowski Jerzy, Białoruski ruch niepodległościowy wobec Polski i Polaków na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją niemiecką (1941–1944), „Dzieje Najnowsze” 2011, nr 1.
Grzybowski Jerzy, Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956, Warszawa: Wyd. Bel Studio, 2011.
Piskunowicz Henryk, Polskie podziemie a kwestia białoruska w latach 1941–1944, [w:] Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939–1956, Warszawa: IPN, 2005.
Ruchniewicz Małgorzata, Stosunki narodowościowe w latach 1939–1948 na obszarze tzw. Zachodniej Białorusi, [w:] Przemiany narodowościowe na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej 1931–1948, red. Stanisław. Ciesielski, Toruń: Wyd. Adam Marszałek, 2004.
Tec Nechama, Daniel w jaskini lwa. Życie Oswalda Rufeisena, Warszawa: Wyd. Nowy Świat, 2008.
Turkowski Romuald, Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej (1939–1945), [w:] Władze RP na obczyźnie podczas II wojny światowej 1939–1945, red. Zbigniew Błażyński, Londyn: Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, 1994.
Turonek Jerzy, Białoruś pod okupacją niemiecką, Warszawa 1993.
Turonek Jerzy, Kwestia białoruska w polityce obozu londyńskiego (1941–1944) „Studia z Dziejów ZSRR i Europy Środkowej”, t. 19, Polska Akademia Nauk. Instytut Historii, Wrocław-Warszawa-Kraków-Łódź-Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1983.
Turonek Jerzy, Stosunki polsko-białoruskie w okresie drugiej wojny światowej, „Znak” 1989, nr 6 (409).
Turonek Jerzy, Stosunki polsko-białoruskie w Okręgu Białostockim 1941–1944, [w:] Stosunki polsko-białoruskie w województwie białostockim w latach 1939–1956, red. J. J. Milewski, A. Pyżewska, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2005.
Turonek Jerzy, Wacław Iwanowski i odrodzenie Białorusi, Warszawa: Warszawska Oficyna Wydawnicza „Gryf”, 1992.
Wierzbicki Marek, Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej pod okupacją sowiecką 1939–1941, Warszawa: Wyd. Volumen, 2000.
Ермолович Иванович, Жумарь Сергей Владимирович, Огнём и мечом. Хроника польского националистического подполья в Белоруссии (1939–1953 гг.), Minsk: Biełorusskij nauczno--issledowatielskij centr dokumientowiedienija, archieografii i archiwnogo dieła, 1994.
К’яры Б., Штодзённасць за лініяй фронту. Акупацыя, калябарацыя і супрпціў у Белaрусі (1941–1944 г.), Мінск.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2015.9.55
Data publikacji: 2016-02-26 08:00:37
Data złożenia artykułu: 2015-07-07 12:59:21
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2015 Roman Wysocki
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.