Hide
Show all
Email this article Nicknames of the Inhabitants of Lewkowo Stare and Its Vicinity in the Hajnówka District (Białystok Region) Motivated by the Name and Surname of the Holder and Other Persons
Abstract
The article seeks to describe the nicknames of the inhabitants of Lewkowo Stare and its surrounding area in the Hajnówka district (Białystok region) motivated by the name and surname of the holder and other persons. The analysis of the collected material shows that nicknames motivated by the holder’s name and surname are comparatively rarely reported (7% and 10%, respectively). The largest group among the studied names are nicknames referring to the names and surnames of other persons. Predominant in this group are nicknames motivated by the names and surnames of the closest family (ca 20%), while the nicknames derived from the names and surnames of strangers are less numerous (ca 14%). The vast majority of the analyzed nicknames express the speaker’s ironic-jocular attitude towards the nickname holder In contrast, nicknames with a clearly pejorative overtone are rare. The nicknames found in the studied Belarusian dialects of the surrounding area of Lewkowo Stare in the Białystok region differ in respect of the range of their occurrence and frequency of use. Some of them are known all over the investigated area, others are confined to a narrow group of persons, usually the closest neighbors, families, related persons, pupils in the same schools, or to work establishments. The study of nicknames in dialectal micro-systems serves to explain the processes and mechanisms of derivation and functioning of this type of anthroponyms It can also be helpful in establishing the origin of surnames and determining interrelationships between individual anthroponyms as well personal and common names. This type of studies also helps determine the condition of preservation of the investigated dialects and the directions of changes that take place in them.
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
AGWB, t. 1 – Glinka, Stanisław, Obrębska-Jabłońska, Antonina, Siatkowski, Janusz (red.). (1980). Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny. T. 1. Wrocław–Warszawa– Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Barszczewska, Nina, Jankowiak, Mirosław. (2012). Dialektologia białoruska. Warszawa: Instytut Slawistyki PAN.
Barszczewska, Nina, Timoszuk, Mikołaj. (2016). Kulturowo-językowe dziedzictwo Podlasia. T. 1. Opis socjolingwistyczny regionu na tle uwarunkowań historycznych. Warszawa: Katedra Białorutenistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Barwiński, Marek. (2014). Podlasie jako region pogranicza. Studia z Geografii Politycznej i Historycznej, 3, s. 281–306.
Biolik, Maria. (1983). Przezwiska i przydomki ludności wiejskiej na przykładzie wsi Andrzejki w woj. łomżyńskim. Onomastica, 28, s. 165–181.
Borsuk, Barbara. (1972). Przezwiska ludowe gromady Gręzówka w powiecie łukowskim. Annales UMCS. Sectio F, 2 s. 17–29.
DABM – Dyjalektałahiczny atłas biełaruskaj mowy. (1963). Karta VII. Biełaruskija haworki paczatku XX st. pawodle Etnograficzeskoj karty biełorusskogo plemieni (1903), składzienaj Karskim, Jauchimam Fiodarawiczam.
Dacewicz, Leonarda. (1993). Sposoby identyfikacji kobiet w dawnym powiecie mielnickim (XVII–XVIII w.). Białostocczyzna 2, s. 17–25.
Dacewicz, Leonarda. (2012). Antroponimia Tatarów litewsko-polskich w przekroju historycznym. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana.
Dejna, Karol. (1976). Językowa przynależność gwar brzesko-pińskich. W: Kazimierz Bajor (red.). Języki i literatury wschodniosłowiańskie (s. 13–20). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gala, Sławomir. (1979). Słowotwórstwo nazwisk i przezwisk ludności byłego powiatu piotrkowskiego. W: Wiesław Boryś (red. ). Studia językoznawcze. Streszczenia prac doktorskich IV (s. 43–87), Wrocław: Zakład Narodowy Ossolińskich.
Gala, Sławomir. (1981). W sprawie językowej definicji nazw osobowych. Onomastica, 26, s. 41–51.
Giedz, Teresa. (1995). Przezwiska mieszkańców wsi Brzeźno w województwie chełmskim. Rozprawy Slawistyczne, 10, s. 149–161.
Glinka, Stanisław. (1960). Granica językowa i przykłady zróżnicowania fonetycznego gwar białoruskich Białostocczyzny. Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych, 5, s. 36–45.
Głuszkowski, Michał. (2011). Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Grek-Pabisowa, Iryda. (1968). Rosyjska gwara starowierców w województwach olsztyńskim i białostockim. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Grek-Pabisowa, Iryda. (1999). Staroobrzędowcy. Szkice z historii, języka, obyczajów. Warszawa: SOW.
Iwaniec, Eugeniusz. (1977). Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich XVII–XX w. Prace Białostockiego Towarzystwa Naukowego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jaros, Irena. (1993). Przezwiska w gwarach okolic Szydłowca. Rozprawy Slawistyczne, 7, s. 175–183.
Kamińska, Maria. (1958). Nazwiska i przydomki ludności wieśniaczej w Łowickiem. Onomastica, 4, s. 79–120.
Karaś, Mieczysław. (1976). Imię, nazwisko, przezwisko – nazwa osobowa w polszczyźnie. Onomastica, 21, s. 19–40.
Klimczuk, Fiodor. (1983). Haworki zachodniaha Palessia. Fanietyczny narys. Minsk: Nawuka i technika.
Kondratiuk, Michał. (1964). Wokalizm białorusko-ukraińskich gwar powiatu hajnowskiego. Slavia Orientalis, 3, s. 339–356.
Kosyl, Czesław. (1993). Nazwy osobowe. W: Jerzy Bartmiński (red. ). Encyklopedia kultury polskiej. T. 2. Współczesny język polski (s. 423–437). Wrocław: Wiedza o kulturze i Instytut Filologii Polskiej UMCS w Lublinie.
Kuraszkiewicz, Władysław. (1964). Tendencje białoruskie i ukraińskie w gwarach okolic Puszczy Białowieskiej. Acta Baltico-Slavica, s. 247–257.
Łapicz, Czesław. (1986). Kitab Tatarów litewsko-polskich (Paleografia. Grafia. Język). Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Łesiów, Michał. (1994). Gwary ukraińskie między Bugiem i Narwią. Białostocki Przegląd Kresowy, 2, s. 117–137.
Łobodzińska, Romana, Tomczak, Lucyna. (1988). Współczesne przezwiska polskie. Analiza formalna i znaczeniowa. Warszawa–Wrocław: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Malec, Tadeusz. (1976). Budowa słowotwórcza rzeczowników i przymiotników w gwarze wsi Rachanie pod Tomaszowe Lubelskim. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Maryniakowa, Irena. (1976). Imiesłowy w rosyjskiej gwarze starowierców mieszkających w Polsce. Wrocław: Ossolineum.
Masłowska, Ewa. (1988). Derywacja semantyczna rzeczowników ekspresywnych. Wrocław: Zakład Narodowy im Ossolińskich.
Michalczuk, Konstantin. (1872). Narieczija, podnarieczija i gowory jużnoj Rossii w swiazi s nariieczijami Galicziny. Karta. W: Pawieł Płatonowicz Czubinskij (ried.). Trudy etnograficzesko-statisticzeskoj ekspiedicyi w Zapadnorus. Kрай (s. 453–512). T. 7. Wyp. 1 Sankt-Pieterburg: Impieratorskoje Russkoje gieograficzeskoje obszczestwo. Jugo-zapadnyj otdieł.
Mrózek, Robert. (1975). Z problematyki przezwisk beskidzkich. Onomastica, 20, s. 261–274.
Mrózek, Robert. (2007). Słownik motywacyjny antroponimów przezwiskowych socjolektu młodzieżowego. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Rospond, Stanisław. (1972). Słownictwo onomastyczne a apelatywne. Z Polskich Studiów Slawistycznych, VI. Językoznawstwo, s. 109–119.
Sajewicz, Michał. (1997). O białorusko-ukraińskiej granicy językowej na Białostocczyźnie. Rozprawy Slawistyczne, 12, s. 91–107.
Sajewicz, Michał. (1999). Przezwiska mieszkańców kilku wsi z białorusko-ukraińskiego pogranicza językowego na Białostocczyźnie. Rozprawy Slawistyczne, 15, s. 59–86.
Skulina, Tadeusz. (1974). Funkcje przezwisk w systemie antroponimicznym. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 13, s. 213–234.
Smoczyński, Paweł. (1962). Nomina appellativa i propria we wzajemnym oddziaływaniu słowotwórczym. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, XXI, s. 61–82.
Smułkowa, Elżbieta. (1960). Przykłady zróżnicowania morfologicznego gwar białoruskich Białostocczyzny. Sprawozdania z Prac Naukowych Wydziału Nauk Społecznych, 5, s. 45–56.
Sychta, Bernard. (1956). Przezwiska u Kaszubów. Język Polski, 36, s. 97–108.
Taszycki, Witold. (1958). Najdawniejsze polskie imiona osobowe (przedruk). W: Witold Taszycki. Rozprawy i studia polonistyczne (s. 32–148). T. 1. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Tichoniuk, Bazyli. (1998). Antroponimia południowej Białostocczyzny w XVI wieku. Opole: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Powstańców Śląskich w Opolu.
Tyszkiewicz, Jan. (1989). Tatarzy na Litwie i w Polsce. Studia z dziejów XIII–XVIII w. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
Uscinowicz, Anna. (1993). Nieaficyjnyja najmienni u haworcy Nawahrudskaha rajona Hrodzienskaj wobłasci. Rozprawy Slawistyczne, 7, s. 295–307.
Warchoł, Stefan. (1986). Przezwiska mieszkańców wsi Dołhobyczów w województwie zamojskim. W: Henryk Borek, Stanisław Kochman (red. ). Nazwy własne a wyrazy pospolite w języku i tekście (s. 239–245). Opole: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Powstańców Śląskich w Opolu.
Wiśniewski, Jerzy. (1964). Zarys dziejów osadnictwa wiejskiego we wschodniej części województwa białostockiego do połowy XVIII wieku. W: Michał Kondratiuk (red.). Nawukowy zbornik (s. 3–38). T. 2. Białystok: Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne.
Wiśniewski, Jerzy. (1977). Osadnictwo wschodniej Białostocczyzny, geneza, rozwój oraz zróżnicowanie i przemiany etniczne. Acta Baltico-Slavica, XI, s. 7–80.
Wiśniewski, Jerzy. (1980). Zarys osadnictwa na Białostocczyźnie. W: Atlas gwar wschodniosłowiańskich Białostocczyzny (s. 14–30). T. 1. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Wiśniewski, Jerzy. (1989). Osadnictwo tatarskie w Sokólskiem i na północnym Podlasiu. Rocznik Białostocki, XVI, s. 330–340.
Zaręba, Alfred. (1979). Osobowe nazwy własne i ich miejsce w systemie językowym. Poradnik Językowy, 1, s. 1–12.
Zielińska, Anna. (1996). Wielojęzyczność staroobrzędowców mieszkających w Polsce. Warszawa: SOW.
Zienkiewicz, Lucyna. (1993). Przezwiska mieszkańców wsi Dratów w województwie lubelskim. Rozprawy Slawistyczne, 7, s. 363–376.
Ziółkowska, Magdalena. (2015). Analiza semantyczna przezwisk staroobrzędowców z okolic Augustowa i Suwałk. Acta Baltico-Slavica, 35, s. 59–70.
Żuk, Eugeniusz. (1995). O przydomkach i przezwiskach mieszkańców gminy Nowy Dwór w województwie białostockim. W: Michał Kondratiuk (red.). Badania dialektów i onomastyki na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim (s. 357–364). Białystok: Uniwersytet Warszawski, Filia w Białymstoku, Zakład Filologii Wschodniosłowiańskich.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2017.11.291
Date of publication: 2018-03-21 08:34:35
Date of submission: 2017-07-23 02:23:10
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2017 Michał Sajewicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.