The Historical and Cultural Aspect of the Naming of Streets in the Contemporary City of Brest

Monika Famielec

Abstract


The city of Brest, which is approaching its thousandth anniversary, throughout its history was part of several states: Kievan Ruś, the Grand Duchy of Lithuania, and in 1795 was incorporated into the Russian Empire. In the 20th century, the city was part of Poland (1919–1939), part of the Soviet Union (1939–1941) as a newly formed regional centre of the BSSR; it was under German occupation (1941–1944), part of the Soviet Union (1944–1991), and since 1991 has been part of the independent Republic of Belarus. This paper uses a cultural-historical approach to study the names of intra-city linear objects of present-day Brest. The research data were 51 street names coined in the 21th century, which were subjected to semantic analysis. The obtained results indicate that nominators continue to use the ‘nominal’ model popular in the 20th century. In particular, the names of recent hodonyms commemorate people who had glorified Brest and its region during the 1941–1944 military actions (Ju. Vinnik, V. Puganov, M. Kryštofovič), as well as such a significant for the city historical event as the battle of Grünwald in 1410. The modern streets have been named after the persons whose fates had been closely connected with the city as their place of residence or with other activity for the development of the post-war Brest (V. Machnovič, V. Hadzietski). There is also a group of street names commemorating surnames: of Belarusian writers (N. Zasim, V. Kalieśnik, I. Melež) and Russian writers (S. Esenin, A. Platonov, A. Griboedov) as well as the Polish historian and social activist (J.- U. Niemcewicz). The 19th century urban street names include various ecclesiastical names, motivated either by names of church buildings (Illinskaja St., Irininskaja St., Pakroŭskaja St.) or by proximity to a nearby confessional object (Hieorhieŭskaja St., Raždzestvenskaja St., Serafim Saoŭskaja St.). For the first time anthroponymic names commemorating Orthodox Christian saints appeared on the map of Brest (Boris, Vladimir, Tatiana). The second attempt to revive the Belarusian language (1991) led to recording official names both in Belarusian and in Russian. Since then, only one name in Belarusian, Staražytnaja Street (Belarusian: Starazhytny – Russian: Ancient) has replenished the list. This name precisely reflects the character of the city, which has witnessed several centuries of complicated history. 


Keywords


the city of Brest, street names, historical and cultural aspect, commemorative name, ecclesiastical names, Belarusization

Full Text:

PDF

References


List of sources

GABO-1 – Cirkulâry, dekrety i rasporâženiâ komissara Brest-Litovskogo pov. (podlinniki i kopii) i perepiska s nimi ob otkrytii torgovo-promyšlennyh predpriâtij, vzimanii nalogov s naseleniâ i dr. xozâjstvennym voprosam; svedeniâ o posevah selʹskohozâjstvennyh kulʹtur i okrestnosti gor. Bresta v 1918–1919 gg. Spiski kommunalʹnyh predpriâtij i ulic gor. Bresta. Spisok pereimenovannyh magistratom ulic g. Bresta s ukazaniem ih dovoennyh nazvanij 26 VI 1919. Wykaz nazw wszystkich ulic w Brześciu Litewskim z wyszczególnieniem zmiany nazw poprzednich na teraźniejsze. In: Gosudarstvennyj arhiv Brestskoj oblasti. F. 5, inv. 1, d. 2, p. 186. [Циркуляры, декреты и распоряжения комиссара Брест-Литовского пов. (подлинники и копии) и переписка с ними об открытии торгово-промышленных предприятий, взимании налогов с населения и др. xозяйственным вопросам; сведения о посевах сельскохозяйственных культур и окрестности гор. Бреста в 1918–1919 гг. Списки коммунальных предприятий и улиц гор. Бреста. Список переименованных магистратом улиц г. Бреста с указанием их довоенных названий 26 VI 1919. Wykaz nazw wszystkich ulic w Brześciu Litewskim z wyszczególnieniem zmiany nazw poprzednich na teraźniejsze. В: Государственный архив Брестской области. Ф. 5, оп. 1, д. 2, л. 186].

GABO-2 – Ukazanie Brestskoj gorodskoj rady o blagoustrojstve gor. Bresta; Reglament Brestskoj gorodskoj bojni i ustav vodoprovodno-kanalizacionnyh predpriâtij (14 avgusta 1919 g.). In: Gosudarstvennyj arhiv Brestskoj oblasti. F. R-5, inv. 1, d. 4. p. 2. [Указание Брестской городской рады о благоустройстве гор. Бреста; Регламент Брестской городской бойни и устав водопроводно-канализационных предприятий (14 августа 1919 г.). В: Государственный архив Брестской области. Ф. Р–5, оп. 1, д. 4, л. 2].

GABO-3 – Zaâvleniâ žitelej goroda Bresta o vydače svidetelʹstv na pravo vladeniâ dvižimym i nedvižimym imuŝestvom s priloženiem poslednih (16 fevralâ 1921–16 oktâbrâ 1921). In: Gosudarstvennyj arhiv Brestskoj oblasti. F. 5, inv. 1, d. 22, p. 35. [Заявления жителей города Бреста о выдаче свидетельств на право владения движимым и недвижимым имуществом с приложением последних (16 февраля 1921–16 октября 1921). В: Государственный архив Брестской области. Ф. 5, оп. 1, д. 22, л. 35].

GABO-4 – Plan goroda za 1941 g. Načato 27 noâbrâ 1930 g. Szkic m. Brześcia N/Bugiem ‘Przedmieście Kijowskie’. In: Gosudarstvennyj arhiv Brestskoj oblasti. F. 5, inv. 1, d. 859, p. 2. [План города за 1941 г. Начато 27 ноября 1930 г. Szkic m. Brześcia N/Bugiem „Przedmieście Kijowskie”. В: Государственный архив Брестской области. Ф. 5, оп. 1, д. 859, л. 2].

References

Âkubuk, Natalʹâ. (2003). Semantyčnyâ typy urbanonìmaǔ g. Brèsta. Studia Russica, 20, pp. 159–161. [Якубук, Наталья. (2003). Семантычныя тыпы урбанонімаў г. Брэста. Studia Russica, 20, c. 159–161].

Bešanov, Vladimir. (2005). Brestskaâ krepostʹ. Minsk: Belarusʹ. [Бешанов, Владимир. (2005). Брестская крепость. Минск: Беларусь].

Citko, Lilia. (2006). Nazwy miast Wielkiego Księstwa Litewskiego w Kronice Bychowca. In: Zofia Abramowicz, Elżbieta Bogdanowicz (ed.). Onimizacja i apelatywizacja (pp. 345–355). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Famelec, Monika. (2006). Pereimenovaniâ brestskih linejnyh obʺektov (1939–1941 gg.). In: Ganna Mezenka (ed.). Acta Albaruthenica, Rossica, Polonica. VII mižnarodnaâ navukovaâ kanferèncyâ. Belaruska-russka-polʹskae supastaǔlâlʹnae movaznaǔstva, litaraturaznaǔstva, kulʹturalogiâ. Zbornìk navukovyh artykulaǔ (pp. 361–364). Vìcebsk: Vyd. VDU ìmâ P. Mašèrava. [Фамелец, Моника. (2006). Переименования брестских линейных объектов (1939–1941 гг.). У: Ганна Мезенка (рэд.). Acta Albaruthenica, Rossica, Polonica. VII мiжнародная навуковая канферэнцыя. Беларуска-русска-польскае супастаўляльнае мовазнаўства, лiтаратуразнаўства, культуралогiя. Зборнік навуковых артыкулаў (c. 361–364). Віцебск: Выд. ВДУ імя П. Машэрава].

Famelec, Monika. (2008). Leksiko-semantičeskij aspekt naimenovanij brestskih vnutrigorodskih obʺektov. In: Evgeniâ Abramova, Galina Pisaruk, Olʹga Felʹkina (eds.). Slavânskie âzyki: sistemno-opisatelʹnyj i sociokulʹturnyj aspekty issledovaniâ. Materialy III Meždunarodnoj naučno-metodičeskoj konferencii (Brest 22–23 noâbrâ 2007) (pp. 231–234). Brest: BrGU imeni A. S. Puškina. [Фамелец, Моника. (2008). Лексико-семантический аспект наименований брестских внутригородских объектов. B: Евгения Абрамова, Галина Писарук, Ольга Фелькина (ред.). Славянские языки: системно-описательный и социокультурный аспекты исследования. Материалы III Международной научно-методической конференции (Брест 22–23 ноября 2007) (с. 231–234). Брест: БрГУ имени А. С. Пушкина].

Famelec, Monika. (2009). Naimenovaniâ brestskih linejnyh obʺektov v poslevoennyj period. In: Ìvan Krènʹ and others. (eds.). Polʹska-belaruskiâ moǔnyâ, litaraturnyâ, gistaryčnyâ i kulʹturnyâ suvâzi. Matèryâly XV Mižnarodnaj navukovaj kanferèncyi ‘Šlâh da ǔzaemnascì’ (Grodna, 13–14. XI.2008) (pp. 270–275). Grodna: Grodzenski dzâržaǔny universitèt imâ Ânki Kupaly. [Фамелец, Моника. (2009). Наименования брестских линейных объектов в послевоенный период. У: Іван Крэнь і інш. (рэд.). Польска-беларускiя моўныя, лiтаратурныя, гiстарычныя i культурныя сувязi. Матэрыялы XV Мiжнароднай навуковай канферэнцыi „Шлях да ўзаемнасці” (Гродна, 13–14. XI.2008) (с. 270–275). Гродна: Гродзенскi дзяржаўны унiверсiтэт iмя Янкi Купалы].

Famelec, Monika. (2015). Pamâtʹ goroda – sledy Velikoj Otečestvennoj vojny v nazvaniâh brestskih ulic. Białorutenistyka Białostocka, 7, pp. 395–405. [Фамелец, Моника. (2015). Память города – следы Великой Отечественной войны в названиях брестских улиц. Białorutenistyka Białostocka, 7, c. 395–405].

Famelec, Monika. (2016). Urbanonimnaâ sistema mežvoennogo Bresta-nad-Bugom. Studia Wschodniosłowiańskie, 16, pp. 193–205. [Фамелец, Моника. (2016). Урбанонимная система межвоенного Бреста-над-Бугом. Studia Wschodniosłowiańskie, 16, c. 193–205].

Famielec, Monika. (2006). Analiza semantyczna urbanonimów Brześcia w ujęciu historycznym. W: Michał Kondratiuk, Bazyli Siegień (ed.). Polsko-białoruskie związki językowe, literackie, historyczne, kulturowe. Materiały XIII Międzynarodowej Konferencji Naukowej „Droga ku wzajemności”, Białystok 15–16 VII 2005, pp. 187–195). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Famielec, Monika. (2007). Zmiany w nazewnictwie ulic Brześcia (lata 1941–1944). In: Svâtlana Musìenko, Ìvan Krènʹ (eds.). Šlâh da ǔzaemnascì=Droga ku wzajemności. Polʹska-belaruskìâ moǔnyâ, lìtaraturnyâ, gìstaryčnyâ ì kulʹturnyâ suvâzì Matèryâly ХІV Mìžnarodnaj navukovaj kanferèncyì ‘Šlâh da ǔzaemnascì’ (Grodna, 26–27 H 2006 g.) (pp. 157–162). Grodna: Grodzenski dzâržaǔny universitèt imâ Ânki Kupaly. [Famielec, Monika. (2007). Zmiany w nazewnictwie ulic Brześcia (lata 1941–1944). У: Святлана Мусіенко, Іван Крэнь (рэд.). Шлях да ўзаемнасці=Droga ku wzajemności. Польска-беларускія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі Матэрыялы ХІV Міжнароднай навуковай канферэнцыі „Шлях да ўзаемнасці” (Гродна, 26–27 Х 2006 г.) (c. 157–162). Гродна: Гродзенскi дзяржаўны унiверсiтэт iмя Янкi Купалы].

Famielec, Monika. (2018). Урбанонимы города Бреста XX в. [ Urbanonimy goroda Bresta XX v.], Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Golomidova, Marina. (2017). Sovremennaâ urbanonimičeskaâ nominaciâ: strategičeskie podhody i praktičeskie rešeniâ. Voprosy onomastiki, 3(14), pp. 185–203. [Голомидова, Марина. (2017). Современная урбанонимическая номинация: стратегические подходы и практические решения. Вопросы ономастики, 3(14), c. 185–203].

Kalenda, Lûdmila. (2004). Respublika Belarusʹ. Voblasci, raëny. Èncyklapedyčny davednik. Minsk: Belaruskaâ Èncyklapedyâ [Календа, Людмiла. (2004). Республiка Беларусь. Вобласцi, раёны. Энцыклапедычны даведнiк. Мiнск: Беларуская Энцыклапедыя].

Kisâlëǔ, Genadzʹ (ed.). (1997). Pamâcʹ: Gistaryčna-dakumentalʹnaâ hronika Brèsta. Book 1. Minsk: BELTA. [Кiсялёў, Генадзь (рэд.). (1997). Памяць: Гiстарычна-дакументальная хронiка Брэста. Book 1. Мiнск: БЕЛТА].

Kisâlëǔ, Genadzʹ (ed.). (2001). Pamâcʹ: Gistaryčna-dakumentalʹnaâ hronika Brèsta. Kn. 2. Minsk: BELTA. [Кiсялёў, Генадзь (рэд.). (2001). Памяць: Гiстарычна-дакументальная хронiка Брэста. Kн. 2. Мiнск: БЕЛТА].

Kondratiuk, Michał. (2007), Elementy kultury wschodniosłowiańskiej w urbanonimii miasta Kołobrzeg-Podczele w województwie zachodniopomorskim. In: Svâtlana Musìenko, Ìvan Krènʹ (eds.). Šlâh da ǔzaemnascì = Droga ku wzajemności. Polʹska-belaruskìâ moǔnyâ, lìtaraturnyâ, gìstaryčnyâ ì kulʹturnyâ suvâzì Matèryâly ХІV Mìžnarodnaj navukovaj kanferèncyì ‘Šlâh da ǔzaemnascì’ (Grodna, 26–27 X 2006 g.) (pp. 18–23). Grodna: Grodzenski dzâržaǔny universitèt imâ Ânki Kupaly. [Kondratiuk, Michał. (2007), Elementy kultury wschodniosłowiańskiej w urbanonimii miasta Kołobrzeg-Podczele w województwie zachodniopomorskim. In: Святлана Мусіенко, Іван Крэнь (рэд.). Шлях да ўзаемнасці = Droga ku wzajemności. Польска-беларускія моўныя, літаратурныя, гістарычныя і культурныя сувязі Матэрыялы ХІV Міжнароднай навуковай канферэнцыі „Шлях да ўзаемнасці” (Гродна, 26–27 Х 2006 г.) (pp. 18–23). Гродна: Гродзенскi дзяржаўны унiверсiтэт iмя Янкi Купалы.

Lehr-Spławiński, Tadeusz. (1961). Słownik starożytności słowiańskich od czasów najdawniejszych. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Malec, Maria. (2003). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa: PWN.

Mečkovskaâ, Nina. (2011). Počemu v postsovetskoj Belarusi vse menʹše govorât na belorusskom âzyke. Neprikosnovennyj zapas, 6(80). Taken from: http://magazines.russ.ru/nz/2011/6/m16-pr.html (accessed: 27.04.2018) [Мечковская, Нина. (2011). Почему в постсоветской Беларуси все меньше говорят на белорусском языке. Неприкосновенный запас, 6(80). Режим доступа: http://magazines.russ.ru/nz/2011/6/m16-pr.html (доступ: 27.04.2018)].

Neroznak, Vladimir. (1983). Imena drevnerusskih gorodov. Moskva: Nauka. [Нерознак, Владимир. (1983). Имена древнерусских городов. Москва: Наука].

Paškoǔ, Genadzʹ (ed.). (2001). Asvetniki zâmli belaruskaj X – pačatak XX st. Èncyklapedyčny davednik. Minsk: Belaruskaâ Èncyklapedyâ. [Пашкоў, Генадзь (рэд.). (2001). Асветнiкi зямлi беларускай X – пачатак XX ст. Энцыклапедычны даведнiк. Мiнск: Беларуская Энцыклапедыя].

Petrozolin-Skowrońska, Barbara. (ed.) (1987). Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Warszawa: PWN.

Podolʹskaâ, Natalʹâ (ed.). (1978). Slovarʹ russkoj onomastičeskoj terminologii. Moskva: Nauka. [Подольская, Наталья (ред.). (1978). Словарь русской ономастической терминологии. Москва: Наука].

Pospelov, Evgenij (ed.). (2002). Geografičeskie nazvaniâ mira. Toponimičeskij slovarʹ. Moskva: Russkie slovari, Astrelʹ, AST. [Поспелов, Евгений (ред.). (2002). Географические названия мира. Топонимический словарь. Москва: Русские словари, Астрель, АСТ].

Pospelov, Evgenij (ed.). (1996). Nazvaniâ gorodov i sel. Moskva: Nauka. [Поспелов, Евгений (ред.). (1996). Названия городов и сел. Москва: Наука].

Rospond, Stanislav. (1972). Struktura i stratigrafiâ drevnerusskih toponimov. In: Aleksandra Superanskaâ (ed.). Vostočnoslavânskaâ onomastika (pp. 11–87). Moskva: Nauka. [Роспонд, Станислав. (1972). Структура и стратиграфия древнерусских топонимов. В: Александра Суперанская (ред.). Восточнославянская ономастика (c. 11–87). Москва: Наука].

Rymut, Kazimierz. (1980). Nazwy miast Polski. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Rymut, Kazimierz. (1996). Nazwy miejscowe Polski. Historia-pochodzenie-zmiany. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.

Šamâkin, Ivan (ed.) (1987a). Brest. Ènciklopedičeskij spravočnik. Minsk: Belorusskaâ covetskaâ ènciklopediâ. [Шамякин, Иван. (ред.) (1987). Брест. Энциклопедический справочник. Минск: Белорусская cоветская энциклопедия].

Šamâkin, Ivan (ed.) (1987b). Ih imenami nazvany... Ènciklopedičeskij spravočnik. Minsk: Belorusskaâ covetskaâ ènciklopediâ. [Шамякин, Иван (ред.) (1987). Их именами названы... Энциклопедический справочник. Минск: Белорусская cоветская энциклопедия].

Sławski, Franciszek. (1952). Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego.

Starikova, Olʹga (ed.). (2007). Imena moskovskih ulic. Toponimičeskij slovarʹ. Moskva: OGI. [Старикова, Ольга (ред.). (2007). Имена московских улиц. Топонимический словарь. Москва: ОГИ].

Staszewski, Józef. (1948). Słownik geograficzny: pochodzenie i znaczenie nazw geograficznych. Gdynia: Żeglarz.

Tišuk, P. (ed.). Ulicy Bresta rasskazyvaût.... Brest: RIA Večernij Brest. [Тишук, П. (ред.). Улицы Бреста рассказывают.... Брест: РИА Вечерний Брест].

Žučkevič, Vadim. (1974). Kratkij toponimičeskij slovarʹ Belorussii. Minsk: BGU (Жучкевич, Вадим. (1974). Краткий топонимический словарь Белоруссии. Минск: БГУ).

Žukov, Evgenij (ed.). (1962). Sovetskaâ istoričeskaâ ènciklopediâ. Moskva: Sovetskaâ ènciklopediâ. [Жуков, Евгений (ред.). (1962). Советская историческая энциклопедия. Москва: Советская энциклопедия].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2019.13.327-341
Date of publication: 2019-12-30 00:00:00
Date of submission: 2019-01-17 11:42:35


Statistics


Total abstract view - 1058
Downloads (from 2020-06-17) - PDF - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2020

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.