Скрыть
Показать все
Отправить эту статью по почте Сіні колер ў фразеалагічнай карціне свету беларусаў і чэхаў
Аннотация
Артыкул прысвечаны кампаратыўнаму аналізу прэзентацыі сіняга колеру ў беларускай і чэшскай фразеалогіі. Аб’ектам даследавання служаць фразеалагізмы з каларонімам (сіні/modrý). Асноўная задача – сінхронна-дыяхроннае параўнанне фразеалагізмаў дзвюх моў з мэтай выяўлення эквівалентаў і лакун, апісання іх нацыянальна-культурнай спецыфікі. У якасці асноўнага выкарыстаны кампаратыўны метад, дапоўнены этымалагічным і лінгвакультурным каментарамі, а таксама метад суцэльнай выбаркі матэрыялу з вялікіх фразеалагічных слоўнікаў. Назіранні над развіццём семантыкі сіняга колеру пацвярджаюць ідэю семантычнай амбівалентнасці любога колеру. Фразеалагізмы, у якіх каларонім сіні метафарызаваўся, адлюстроўваюць сацыяльныя з’явы, творцам якіх з’яўляецца чалавек. У „сіняй фразеалогіі” абедзвюх моў пераважаюць устарэлыя адзінкі. Неалагічныя працэсы звязаны з трэндамі глабалізацыі і ўласна нацыянальнымі рэаліямі. Аналіз паказаў, што ў беларускай і чэшскай фразеалогіі сіні колер не з’яўляецца дамінуючым, але ў фразеалагічным запасе абедзвюх моў ён займае сваю нішу і нясе канкрэтную семантычную нагрузку. Артыкул з’яўляецца ўнёскам у развіццё беларуска-чэшскіх кампаратыўных даследаванняў фразеалогіі, прадстаўленая ў ім прэзентацыя сіняга колеру ў міжмоўным супастаўленні дагэтуль не разглядалася.
Ключевые слова
Полный текст:
PDF (BELARUSIAN)Литература
Dictionaries / Słowniki
BNK: Belaruskì N-korpus. [Беларускі N-корпус. Рэжым доступa: http://bnkorpus.info].
ČBFS: Kalita, Inna. (2017). Česko-běloruský frazeologický slovník. Ústí nad Labem: UJEP, 2017.
ČNK: Český národní korpus. Рэжым доступa: https://www.korpus.cz
ČNSKott: Kott, František. (1878–1893). Česko-německý slovník Fr. Št. Kotta (on-line). Ústav pro jazyk český. Akademie věd ČR. Рэжым доступa: http://kott.ujc.cas.cz Сіні колер ў фразеалагічнай карціне свету беларусаў і чэхаў.
ESF: Lepešaǔ, Ìvan. (2004). Ètymalagìčny sloǔnìk frazealagìzmaǔ. Mìnsk: Belèn]. [Лепешаў, Іван (2004). Этымалагічны слоўнік фразеалагізмаў. Мінск: БелЭн].
LR: Zaorálek, Jaroslav. (2009). Lidová rčení. Praha: Nakladatelství Československé akademie věd.
SBNP: Valodzìna, Taccâna; Salavej, Lìâ. (2011). Sloǔnìk belaruskìh narodnyh paraǔnannâǔ. Mìnsk: Belaruskaâ navuka. [Валодзіна, Таццяна; Салавей, Лія. (2011). Слоўнік беларускіх народных параўнанняў. Мінск: Беларуская навука].
SČFI-P: Čermák, František, Hronek, Jiří, Machač, Jan. (1983). Slovník české frazeologie a idiomatiky.Přirovnání. Praha: Academia.
SČFI-VN: Čermák, František; Hronek, Jiří; Machač, Jan. (1988). Slovník české frazeologie a idiomatiky. Výrazy neslovesné. Praha: Academia.
SČFI-VS-A-P: Čermák, František; Hronek, Jiří; Machač, Jan. (1994). Slovník české frazeologie a idiomatiky. Výrazy slovesné A – P. Praha: Academia.
SČFI-VV: Čermák, František; Holub, Jan; Blatná, Renata; Kopřivová, Marie. (2009). Slovník české frazeologie a idiomatiky. Výrazy větné. Praha: Leda.
SF-L: Lepešaǔ, Ìvan. (2008). Sloǔnìk frazealagìzmaǔ: u 2 t. Mìnsk: Belaruskaâ èncyklapedyâ ìmâ P. Broǔkì. [Лепешаў, Іван (2008). Слоўнік фразеалагізмаў: у 2 т. Мінск: Беларуская энцыклапедыя імя П. Броўкі].
SSJČ-online: Slovník spisovného jazyka českého (on-line). (2011). Bohuslav Havránek (ed.). Za vedení B. Havránka, J. Běliče, M. Helcla a A. Jedličky zpracoval lexikografickýkolektiv Ústavu pro jazyk český ČSAV: V. Červená, J. Filipec, F. Havlová, M. Churavý, L. Janský, K. Kozlová, L. Kroupová, J. Machač, H. Marešová, V. Mejstřík, E. Michálek, B. Papírníková, E. Pokorná, B. Poštolková, M. Roudný, Z. Sochová, N. Svozilová, E. Vodrážková, J. Zima. Рэжым доступa: http://ssjc.ujc.cas.cz/search.php?db=ssjc
Sources / Źródła
Âkìmovìč, Alâksej. (2017). Šylʹdačka, alʹbo Zakon, âkì ne pracue. Gazeta Slonìmskaâ, 15.10.2017. [Якімовіч, Аляксей. (2017). Шыльдачка, альбо Закон, які не працуе. Газета Слонімская, 15.10.2017]. Рэжым доступa: https://www.gs.by/2017/10/15/ shyldachka-albo-zakon-yaki-ne-pratsue/ (доступ: 23.09.2020).
Genìûš, Larysa. (1967). Nevadam zʹ Nëmana. Mìnsk: Belarusʹ. [Геніюш, Ларыса (1967). Невадам зь Нёмана. Мінск: Беларусь].
Honzák, Radkin. (2017). Referendum jako jistá cesta do pekel, 26.5.2017. Рэжым доступa: https:// neovlivni.cz/esej-radkina-honzaka-referendum-jako-jista-cesta-do-ekel/ (доступ: 23.09.2020).
Honzák, Radkin. (2019). Dnes není tendence dosahovat spravedlnosti, ale ohýbat pravidla (…), 1.01.2019. iROZHLAS.cz. Рэжым доступa: https://www.irozhlas.cz/zpravy-domov/ radkin-honzak-spravedlnost-ohybani-pravidel-psychiatr-elity-moudra-lez_1901012058_ cen (доступ: 3.09.2020).
IA REGNUM. (2019). Parlament Belorussii – dekorativnyj organ: «glavnaâ rolʹ» u Lukašenko, 18.11.2019. IA REGNUM. [ИА REGNUM. (2019). Парламент Белоруссии – декоративный орган: «главная роль» у Лукашенко, 18.11.2019. ИА REGNUM]. Рэжым доступa: https://regnum.ru/news/polit/2781346.html (доступ: 23.09.2020).
Naprawa, Amanda. (2017). What Are ‘Blue Lies’? 1.05.2017. Рэжым доступa: (доступ:23.09.2020). Novák, Tomáš. (2019). Modrá lež – barva manipulace, 8.07.2019. Рэжым доступa: (доступ: 23.09.2020).
Piróg, Mirosław. (2019). O niebieskich kłamstwach. TARAKA, 13.01.2019. Рэжым доступa: http://www.taraka.pl/o_niebieskich_klamstwach (доступ: 23.09.2020). Radio Svoboda. (2019).
Na parlamentskih vyborah v Belorussii âvka bolee 70 procentov, 17.11.2019. Radio Svoboda. [Радио Свобода (2019). На парламентских выборах в Белоруссии явка более 70 процентов, 17.11.2019. Радио Свобода]. Рэжым доступa: https://www.svoboda.org/a/ 30276793.html (доступ: 23.09.2020). RBK. (2020).
Lukašenko «garantiroval», čto Putin ne ostanetsâ prezidentom do 2036 goda, 6.08.2020. [РБК (2020). Лукашенко «гарантировал», что Путин не останется президентом до 2036 года, 6.08.2020. Рэжым доступa: https://www.rbc.ru/politics/06/0 8/2020/5f2c256c9a794 7e8ea891d41 (доступ: 23.09.2020)]. segodnya.ua. (2014).
Lukašenko zaâvil, čto ne budet deržatʹsâ za kreslo prezidenta do posineniâ, 30.12.2014. [segodnya.ua. (2014). Лукашенко заявил, что не будет держаться за кресло президента до посинения, 30.12.2014]. Рэжым доступa: https://www.segodnya.ua/world/ lukashenko-zayavil-chto-ne-budet-derzhatsya-za-kreslo-prezidenta-do-posineniya-581288. html (доступ: 23.09.2020). tvr.by. (2017).
U Pekìne Alâksandr Lukašènka vozʹme ǔdzel u forume mìžnarodnaga supracoǔnìctva (...), 13.05.2017. [tvr.by. (2017). У Пекіне Аляксандр Лукашэнка возьме ўдзел уфоруме міжнароднага супрацоўніцтва (...), 13.05.2017]. Рэжым доступa: https:// www.tvr.by/bel/news/prezident/v_pekine_aleksandr_lukashenko_primet_uchastie_v_ forume_mezhdunarodnogo_sotrudnichestva_odin_poyas_i_/ (доступ: 23.09.2020).
Zakonnìkaǔ, Sârgej. (2019). Pagonâ za pìâram, 31.01.2019. [Законнікаў, Сяргей. (2019). Пагоня за піярам, 31.01.2019]. Рэжым доступa: http://www.sn-plus.com/ru/page/ viewpoint/9136/ (доступ: 23.09.2020).
Studies / Opracowania
Itten, Iohannes. (2014). Iskusstvo cveta (è-knìga). [Иттен, Иоханнес. (2014). Искусство цвета. (э-кніга)]. Рэжым доступa: https://vkist.ru/kniga-ittena-iskusstvo-cveta/index11. pdf (доступ: 7.09.2020).
Kalita, Inna. (2016). Očerki po komparativnoj frazeologii. Seraâ palitra v nacionalʹnyh kartinah mira russkih, belarusov i čehov. Moskva: Diksi Press. [Калита, Инна. (2016). Очерки по компаративной фразеологии. Серая палитра в национальных картинах мира русских, беларусов и чехов. Москва: Дикси Пресс].
Kalita, Inna. (2017). Očerki po komparativnoj frazeologii II. Cvetnaâ palitra v nacionalʹnyh kartinah mira russkih, belarusov, ukraincev i čehov. Ústí nad Labem: PF UJEP. [Калита, Инна. (2017). Очерки по компаративной фразеологии II. Цветная палитра в национальных картинах мира русских, беларусов, украинцев и чехов. Ústí nad Labem: PF UJEP].
Mokienko, Valerij. (2019). Slavânskoe i neslavânskoe v slavânskoj frazeologii. U: SLAVOFRAZ 2018: Frazeologija, učenie i poučavanie (s. 223–233). Rijeka: Sveučilište u Rijeci. [Мокиенко, Валерий. (2019). Славянское и неславянское в славянской фразеологии. У: SLAVOFRAZ 2018: Frazeologija, učenje i poučavanje (с. 223–233). Rijeka: Sveučilište u Rijeci].
Sadoǔskaâ, Anžalìka. (2018). Kalaronìmy ǔ frazealagìčnym kantèksce. W: Mìkalaj Prygodzìč (rèd.). Belaruskae slova: tèrmìn ì vobraz: zbornìk artykulaǔ pa matèryâlah navukovyh čytannâǔ, prysvečanyh pamâcì prafesara V.P. Krasneâ (s. 150–159). Mìnsk: BDU. [Садоўская, Анжаліка. (2018). Каларонімы ў фразеалагічным кантэксце. У: Мікалай Прыгодзіч (рэд.). Беларускае слова: тэрмін і вобраз: зборнік артыкулаў па матэрыялах навуковых чытанняў, прысвечаных памяці прафесара В. П. Краснея (с. 150–159). Мінск: БДУ].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.291-309
Date of publication: 2021-12-12 20:47:08
Date of submission: 2020-10-01 12:35:21
статистика
показатели
Ссылки
- На текущий момент ссылки отсутствуют.
(c) 2021
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.