Скрыть
Показать все
Отправить эту статью по почте Праблемы атрыбуцыі вершаванага драматургічнага абразка Atwieczerek
Аннотация
У артыкуле на падставе вядомых імалавядомых публікацый разглядаецца праблема атрыбуцыі драматургічнага абразка Адвячорак: Аказія ўкарчме пад Фальковічамі Гіпотэза пра Г. Марцінкевіча як аўтара твора належыць Р. Зямкевічу. Дакладных звестак ён не меў (няправільна падаваў падзагаловак п’есы), але ўпэўнена пашыраў сваю гіпотэзу: паінфармаваў Ф. Аляхновіча іА. Шлюбскага. Адрозны пункт гледжання на аўтарства Адвячорка... меў М. Піятуховіч. Праўда, упрадмове да планаванае публікацыі рукапісаў А. Рыпінскага ён не закранаў пытання аўтарства, але, верагодна, на лекцыях для студэнтаў БДУ сцвярджаў, што абразок напісаў А. Вярыга-Дарэўскі (мяркуем на падставе пазнейшых артыкулаў А. Адамовіча). М. Ларчанка іЛ. Фіглоўская, відаць, нічога не ведаючы пра рукапісы А. Рыпінскага, выявілі ў„ленінградскіх архівах ібібліятэках” п’есу Адвячорак..., якую напісаў нехта Сазановіч. Цікава тое, што даследнікі ахарактарызавалі тэму твора даволі агульна – „быт прыгоннага сялянства”, што ўвогуле адпавядае адлюстраванаму ўтэксце зрукапісаў А. Рыпінскага. Пасля публікацыі Адвячорка... ў1988 г. Большасць даследнікаў (В. Рагойша, Г. Кісялёў, У. Мархель) адназначна выказаліся на карысць аўтарства Г. Марцінкевіча, хоць В. Скалабан прапаноўваў не спяшацца зканчатковымі высновамі. Аналіз навуковае літаратуры, стылю польскамоўных твораў Г. Марцінкевіча, а таксама асобных акалічнасцяў віцебскага літаратурнага жыцця канца 1850 – пачатку 1860-х гг. дазваляе выказаць сумненні, што драматургічны абразок Адвячорак: Аказія ўкарчме пад Фальковічамі належыць пяру Г. Марцінкевіча. Не менш верагодным аўтарам можа лічыцца А. Вярыга-Дарэўскі ці нехта Сазановіч.
Ключевые слова
Полный текст:
PDF (BELARUSIAN)Литература
Adamovìč, Anton. (1956). Na nìvah ì ǔzvyššah belaruskaga slova: Ì. Na padyhodah da našanìǔstva: 1) Ananìmnaâ spadčyna sârèdzìny XIX v. VÂSNA GOLA PERAPALA. Bacʹkaǔščyna, № 25−26 (24 čèrv.) [Адамовіч, Антон. (1956). На нівах і ўзвышшах беларускага слова: І. На падыходах да нашаніўства: 1) Ананімная спадчына сярэдзіны ХІХ в. ВЯСНА ГОЛА ПЕРАПАЛА. Бацькаўшчына, № 25−26 (24 чэрв.)].
Adamovìč, Anton. (1963). Da pabudovy navukovae gìstoryì belaruskae lìtaratury. Zapìsy: Belaruskì Ìnstytut Navukì j Mastactva, kn. 2 [Адамовіч, Антон. (1963). Да пабудовы навуковае гісторыі беларускае літаратуры. Запісы: Беларускі Інстытут Навукі й Мастацтва, кн. 2].
Alâhnovìč, Francìšak. (1924). Belaruskì tèatr. Vìlʹnâ: Vydanʹne Belaruskaga Gramadzânskaga Sabranʹnâ [Аляхновіч, Францішак. (1924). Беларускі тэатр. Вільня: Выданьне Беларускага Грамадзянскага Сабраньня].
Barysenka, Vasìlʹ. (1968). Gìstoryâ belaruskaj dakastryčnìckaj lìtaratury ǔ dvuh tamah. T. 2. Mìnsk: Navuka ì tèhnìka [Барысенка, Васіль. (1968). Гісторыя беларускай дакастрычніцкай літаратуры ў двух тамах. Т. 2. Мінск: Навука і тэхніка].
Biblioteka XX Czartoryskich w Krakowie, sygn. 6977 IV.
Biblioteka XX Czartoryskich w Krakowie, sygn. 6976 IV.
BDAMLìM, f. 461, vop. 1, adz. zah. 202 [БДАМЛіМ, ф. 461, воп. 1, адз. зах. 202].
Chwalewik, Edward. (1927). Zbiory polskie: Archiwa, Bibljoteki, Galerie, Muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie. T. 2. Warszawa–Kraków: Jakub Mortkowicz.
Chlebowski, Bronisław, Sulimierski, Filip, Walewski, Władysław (red.). (1887). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. VIII. Warszawa.
Cvìrka, Kastusʹ. (2000). Lìtaratura Belarusì: Peršaâ palova XIX stagoddzâ: Hrèstamatyâ. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Цвірка, Кастусь. (2000). Літаратура Беларусі: Першая палова ХІХ стагоддзя: Хрэстаматыя. Мінск: Беларуская навука].
Cvìrka, Kastusʹ. Špakoǔskì, Ìvan, Antanovìč, Kanstancìn (ukl.). (2013). Lìtaratura Belarusì XIX stagoddzâ: Antalogìâ. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Цвірка, Кастусь, Шпакоўскі, Іван, Антановіч, Канстанцін (укл.). (2013). Літаратура Беларусі ХІХ стагоддзя: Анталогія. Мінск: Беларуская навука].
Haǔstovìč, Mìkola. (2014). Dasledavannì ì matèryâly: Lìtaratura Belarusì XVIII–XIX stagoddzâǔ. T. I. Warszawa: Katedra Białorutenistyki [Хаўстовіч, Мікола. (2014). Даследаванні і матэрыялы: Літаратура Беларусі XVIII–XIX стагоддзяў. Т. І. Warszawa: Katedra Białorutenistyki].
Hmalʹnìckaja, Lûdmìla. (2016). Vìcebskaâ bazylʹânskaâ gìmnazìâ ǔ 1822–1832 gadah. Acta Albaruthenica, t. 16, s. 219–234 [Хмяльніцкая, Людміла. (2016). Віцебская базыльянская гімназія ў 1822–1832 гадах. Acta Albaruthenica, t. 16].
Hronìka belaruskae kulʹtury: Roznae. (1928). Polymâ, № 7 [Хроніка беларускае культуры: Рознае. (1928). Полымя, № 7].
Kazberuk, Uladzìmìr. (2001). Zanâpad ì adradžènne: Belaruskaâ lìtaratura XIX stagoddzâ. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Казберук, Уладзімір. (2001). Заняпад і адраджэнне: Беларуская літаратура ХІХ стагоддзя. Мінск: Мастацкая літаратура].
Kìsâlëva, Lìâ, Senkevìč, Nìna (ukl.). (2013). Zalataâ kalekcyâ belaruskaj lìtaratury ǔ 50 tamah. T. 4: Lìtaratura drugoj palovy XIX stagoddzâ. Č. 1. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Кісялёва, Лія, Сенкевіч, Ніна (укл.). (2013).
Залатая калекцыя беларускай літаратуры ў 50 тамах. Т. 4: Літаратура другой паловы ХІХ стагоддзя. Ч. 1. Мінск: Мастацкая літаратура].
Kìsâlëǔ, Genadzʹ (ukl.). (2003). Pačynalʹnìkì: Zgìstoryka-lìtaraturnyh matèryâlaǔ XIX st. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Кісялёў, Генадзь (укл.). (2003). Пачынальнікі: З гісторыка-літаратурных матэрыялаў ХІХ ст. Мінск: Беларуская навука].
Kìsâlëǔ, Genadzʹ. (2005). Žylì-bylì klasìkì: Hto napìsaǔ paèmy ÈNEÌDA NAVAVARAT ì TARAS NA PARNASE. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Кісялёў, Генадзь. (2005). Жылі-былі класікі: Хто напісаў паэмы ЭНЕІДА НАВАВАРАТ і ТАРАС НА ПАРНАСЕ. Мінск: Беларуская навука].
Kìsâlëǔ, Genadzʹ. (2007). Lìtaraturaznaǔstva ì lìtaraturnaâ krytyka Belarusì: ad vytokaǔ da pačatku XX st. U: Marhelʹ, Uladzìmìr, Čamâryckì, Vâčaslaǔ (rèd.). Gìstoryâ belaruskaj lìtaratury XI–XIX stagoddzâǔ u dvuh tamah. T. 2: Novaâ lìtaratura: drugaâ palova XVIII–XIX stagoddze. Mìnsk: Belaruskaâ navuka [Кісялёў, Генадзь. (2007). Літаратуразнаўства і літаратурная крытыка Беларусі: ад вытокаў да пачатку ХХ ст. У: Мархель, Уладзімір, Чамярыцкі, Вячаслаў (рэд.). Гісторыя беларускай літаратуры ХІ–ХІХ стагоддзяў у двух тамах. Т. 2: Новая літаратура: другая палова XVIII–XIX стагоддзе. Мінск: Беларуская навука].
Korespondencja “Słowa”. (1859). Słowo, nr 7 (24.01/5.02).
Krzyżanowski, Julian. (1970). Dawne losy książki w okupowanej Warszawie. W: Lorentz, Stanisław (red.). Walka o dobra kultury polskiej 1939–1945: Księga zbiorowa. T. I. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Krzyżanowski, Julian. (1997). Na polach elizejskich literatury polskiej: Portrety i wspomnienia. Warszawa: Towarzystwo Literackie im. Adama Mickiewicza.
Kupala, Ânka (rèd.). (1940) Belaruskaâ lìtaratura XIX stagoddzâ: Zbornìk tèkstaǔ. Mìnsk: Vydavectva AN BSSR [Купала, Янка (рэд.). (1940) Беларуская літаратура ХІХ стагоддзя: Зборнік тэкстаў. Мінск: Выдавецтва АН БССР].
Larčanka, Mìhasʹ, Fìgloǔskaâ, Lûboǔ. (1939). Novyâ matèryâly abbelaruskaj lìtaratury XIX stagoddzâ. LìM, № 13 (9 sakavìka) [Ларчанка, Міхась, Фіглоўская, Любоў. (1939). Новыя матэрыялы аб беларускай літаратуры ХІХ стагоддзя. ЛіМ, № 13 (9 сакавіка)].
Lojka, Aleg, Ragojša, Vâčaslaǔ (ukl.). (1988). Belaruskaâ lìtaratura XIX stagoddzâ: Hrèstamatyâ. Mìnsk: Vyšèjšaâ škola [Лойка, Алег, Рагойша, Вячаслаў (укл.). (1988). Беларуская літаратура ХІХ стагоддзя: Хрэстаматыя. Мінск: Вышэйшая школа].
Malʹdzìs, Adam. (1962). Pìsʹma raskazvaûcʹ. LìM, № 12 (9 lût.) [Мальдзіс, Адам. (1962). Пісьма расказваюць. ЛіМ, № 12 (9 лют.)].
Malʹdzìs, Adam. (1969). Padarožža ǔ XIX stagoddze. Z gìstoryì belaruskaj lìtaratury, mastactva ì kulʹtury: navukova- papulârnyâ narysy. Mìnsk: Narodnaâ asveta [Мальдзіс, Адам. (1969). Падарожжа ў ХІХ стагоддзе. З гісторыі беларускай літаратуры, мастацтва і культуры: навукова-папулярныя нарысы. Мінск: Народная асвета].
Malʹdzìs, Adam. (1987). Anglìjskì dzënnìk. U: Malʹdzìs, Adam. Z lìtaraturaznaǔčyh vandravannâǔ: Narysy, èsè, dzënnìkì. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Мальдзіс, Адам. (1987). Англійскі дзённік. У: Мальдзіс, Адам. З літаратуразнаўчых вандраванняў: Нарысы, эсэ, дзённікі. Мінск: Мастацкая літаратура].
Marcìnkevìč, Geranìm. (1988). Advâčorak: Akazìâ ǔ karčme pad Falʹkovìčamì. U: Lojka, Aleg, Ragojša, Vâčaslaǔ (ukl.). Belaruskaâ lìtaratura XIX stagoddzâ: Hrèstamatyâ. Mìnsk: Vyšèjšaâ škola [Марцінкевіч, Геранім. (1988). Адвячорак: Аказія ў карчме пад Фальковічамі. У: Лойка, Алег, Рагойша, Вячаслаў (укл.). Беларуская літаратура ХІХ стагоддзя: Хрэстаматыя. Мінск: Вышэйшая школа].
Marhelʹ, Uladzìmìr. (1997). Ščyry, ale ne kamerny. U: Marhelʹ, Uladzìmìr. Prysutnascʹ byloga: Narysy, artykuly, èsè. Mìnsk: Vydavec M. Trafìmčuk [Мархель, Уладзімір. (1997). Шчыры, але не камерны. У: Мархель, Уладзімір. Прысутнасць былога: Нарысы, артыкулы, эсэ. Мінск: Выдавец М. Трафімчук].
Pacûpa, Ûrasʹ. (2019). ščè adna ananìmnaâ paèma. Dzeâsloǔ, № 5 (102) [Пацюпа, Юрась. (2019). Яшчэ адна ананімная паэма. Дзеяслоў, № 5 (102)].
Pìâtuhovìč, Mìhajla. (1990). Rukapìsy A. Rypìnskaga. U: Kìsâlëǔ, Genadzʹ (ukl.). Šlâham gadoǔ: Gìstoryka-lìtaraturny zbornìk. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Піятуховіч, Міхайла. (1990). Рукапісы А. Рыпінскага. У: Кісялёў, Генадзь (укл.). Шляхам гадоў: Гісторыка-літаратурны зборнік. Мінск: Мастацкая літаратура].
Pšyrkoǔ, Ûlʹân (rèd.). (1950). Belaruskaâ lìtaratura XIX stagoddzâ: Zbornìk tèkstaǔ. Mìnsk: Vydavectva AN BSSR [Пшыркоў, Юльян (рэд.). (1950). Беларуская літаратура ХІХ стагоддзя: Зборнік тэкстаў. Мінск: Выдавецтва АН БССР].
Saroka, Svâtlana. (2001c). Prablemy razvìccâ belaruskaj movy ǔ XIX stagoddzì. U: Verabej, Anatolʹ (rèd.). Uladzìmìr Karatkevìč ì sučasnascʹ. Zbornìk artykulaǔ. Navapolack: Vydavectva PDU [Сарока, Святлана. (2001c). Праблемы развіцця беларускай мовы ў XIX стагоддзі. У: Верабей, Анатоль (рэд.). Уладзімір Караткевіч і сучаснасць. Зборнік артыкулаў. Наваполацк: Выдавецтва ПДУ].
Semânovìč, Anton. (1961). Belaruskaâ dramaturgìâ: Dakastryčnìckì peryâd. Mìnsk: AN BSSR [Семяновіч, Антон. (1961). Беларуская драматургія: Дакастрычніцкі перыяд. Мінск: АН БССР].
Skalaban, Vìtalʹ. (1988). Novyâ matèryâly z gìstoryì belaruskaj lìtaratury XIX stagoddzâ. U: Kìsâlëǔ, Genadzʹ (ukl.). Šlâham gadoǔ: Gìstoryka-lìtaraturny zbornìk. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Скалабан, Віталь. (1988). Новыя матэрыялы з гісторыі беларускай літаратуры ХІХ стагоддзя. У: Кісялёў,
Генадзь (укл.). Шляхам гадоў: Гісторыка-літаратурны зборнік. Мінск: Мастацкая літаратура].
Skalʹkovskìj, A. (1845). Naězdy gajdamakʺ na Zapadnuû Ukrainu vʺ XVIII stolětii. 1733–1768. Odessa [Скальковскій, А. (1845). Наѣзды гайдамакъ на Западную Украину въ XVIII столѣтiи. 1733–1768. Одесса].
Soroko, Svetlana. (2001a). “Vitebskie gubernskie vedomosti” v sisteme belorusskoj dorevolûcionnoj pressy: Avtoreferat dissertacii na soiskanie učenoj stepeni kandidatafilologičeskih nauk. Minsk [Сороко, Светлана. (2001a). “Витебские губернские ведомости” в системе белорусской дореволюционной прессы: Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Минск].
Soroko, Svetlana. (2001b). Ksenofont Govorskij v “Vitebskih gubernskih vedomostâh”. V: Problemy istorii literatury: Sbornik statej. Vyp. trinadcatyj. Moskva: MGOPU [Сороко, Светлана. (2001b). Ксенофонт Говорский в “Витебских губернских ведомостях”. В: Проблемы истории литературы: Сборник статей. Вып. тринадцатый. Москва: МГОПУ].
Soroko, Svetlana. (2001d). Paradoksy Vitebskoj gubernii. V: Problemy istorii literatury: Sbornik statej. Vyp. četyrnadcatyj. Moskva: MGOPU [Сороко, Светлана. (2001d). Парадоксы Витебской губернии. В: Проблемы истории литературы: Сборник статей. Вып. четырнадцатый. Москва: МГОПУ].
Šunkevičʺ, A. (1889). Scâpan i Tacâna: Izʺ Bělorusskoj žizni. Minskij listokʺ, № 18, 7 marta [Шункевичъ, А. (1889). Сцяпан и Тацяна: Изъ Бѣлорусской жизни. Минскiй листокъ, № 18, 7 марта].
Vasìleǔskì, Danìla. (1929). Poèma TARAS NA PARNASE ǔ kraâznaǔčymasʹvâtlenʹnì. Naš Kraj, № 5 [Васілеўскі, Даніла. (1929). Поэма ТАРАС НА ПАРНАСЕ ў краязнаўчым асьвятленьні. Наш Край, № 5].
Zeleninʺ, Dmitrìj. (1914). Opisanie rukopisej Učenago arhiva Imperatorskago russkago geografičeskago obŝestva. Vyp. 1. Petrogradʺ [Зеленинъ, Дмитрій. (1914). Описанiе рукописей Ученаго архива Императорскаго русскаго географическаго общества. Вып. 1. Петроградъ].
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.155-171
Date of publication: 2021-12-12 20:46:49
Date of submission: 2020-11-20 10:21:35
статистика
показатели
Ссылки
- На текущий момент ссылки отсутствуют.
(c) 2021
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.