Польска-беларускія моўныя сувязі на працягу стагоддзяў

Ніна Баршчэўская

Аннотация


У дадзеным артыкуле разглядаюцца польска-беларускія моўныя сувязі на працягу стагоддзяў у кантэксце найважнейшых гістарычных падзей, якія спрыялі інтэрферэнцыі ды запазычванню. Роля беларускіх моўных элементаў у творчасці польскіх пісьменнікаў, народжаных на беларускіх землях, а таксама паланізмаў у творчасці беларускіх пісьменнікаў, была дваякая.  Большасць з іх засталася спецыфічнай рысай канкрэтнага пісьменніка і не ўвайшла ў літаратурную мову. Тыя рысы, якія прыжыліся ў мове суседняй нацыі, лёгка выдзяляюцца з увагі на свае характэрныя асаблівасці, напрыклад, беларусізмы ў польскай мове (chołodziec, czereda, hołota, kaban, rozhowory, pokucie), ці паланізмы ў беларускай мове (парэнчы, кудлаты, слуп, цуд, пацалунак). Вельмі выразны ўплыў польскай мовы назіраецца ў беларускай тапаніміцы (Гродна, Мінск, Навагрудак).


Ключевые слова


моўная інтэрферэнцыя, запазычанні, білінгвізм, беларусізмы, паланізмы, тапаніміка

Полный текст:

PDF (Belarusian) (English)

Литература


Barszczeuskaja, Nina. (1999). Polska-biełaruskija mounyja suwiazi u aświatleńni biełaruskich emihracyjnych czasopismau. Acta Polono-Ruthenica, IV, s. 182–195.

Barszczeuskaja, Nina. (2004). Biełaruskaja emihracyja – abaronca rodnaje mowy. Warszawa: Drukarnia MWM.

Barszczeuskaja, Nina. (2005). Pohlad biełaruskaj emihracyi na polska-biełaruskija uzajema-upływy u XV–XІX stahodździach. Acta Albaruthenica, 5, s. 196–202.

Braha, Symon. (1955). A. Mickiewicz – wialiki syn ziamli biełaruskaj. Konadni, 4, s. 53–74.

Braha, Symon. (1955). Upływy naszaje mowy na polskuju. Na warcie, 3, s. 47–49.

Braha, Symon. (1957). Mickiewicz i biełaruskaja płyń polskaje litaratury. New York: BINiM.

Bubnowicz, Ina. (2010). Asabliwasci adaptacyi inszamounych dziejasłounych asnowau stara¬biełaruskaju litaraturnaju mowaju. U: Hrani rodnaha słowa (s. 79–85). Hrodna: Hrodzienski dziarżauny uniwiersitet.

Citko, Lilia. (2008). Polonizmy fonetyczne i fleksyjne w wybranych latopisach litewsko-biało¬ruskich. Acta Albaruthenica, 8, s. 196–205.

Ciwanowa, Halina. (1999). Pałanizmy u tworach biełaruskaj dramaturhii XVIII st. Białostocki Przegląd Kresowy, VII, s. 38–42. Pobrano z: http://www. bsu. by/Cache/pdf/370153. pdf (dostęp: 16. 02. 2017).

Fiedarcowa, K. R. (2008). Ab asabliwasciach akcentałahicznaha afarmlennia pałanizmau (na prykładzie dyjalektnych dziejasłowau). Pobrano z: http://pws-conf. ru/nauchnaya/ lss-2008/213-lingvistika/5963-ab-asablivastsyah-aktsent. html (dostęp: 16. 06. 2017).

Hryhorjewa, Łarysa (red.).. (1994). Biełaruskaja mowa. Minsk: Wyszejszaja szkoła.

І. Ł. (1924). Ab słowie „kabieta”. Krywicz, 1 (7), s. 96.

Iskra, Ł. (1951), Czyja mowa najpryhażejszaja? Мoładź, 23, s. 6.

Kaleta, Radosław. (2008). Białoruś i Polska – rzecz o mylących podobieństwach międzyjęzykowych. Kwartalnik Polonicum, 7 s. 58–62.

Karpow, H. F. (red. ). (1913). Pamiatniki dipłomaticzeskich snoszenij Moskowskogo gosudarstwa s Polsko-Litowskim. T. ІІ. S. -Petersburg: Tipografija F. Jeleonskogo i К°.

Karskij, Jewfimij. (1962). Trudy po biełorusskomu i drugim sławianskim jazykam. Moskwa: Izdatielstwo Akadiemii nauk SSSR.

Kochman, Stanisław. (1978). Wschodniosłowiańsko-polskie stosunki leksykalne od XVI do XIX w. Z Polskich Studiów Slawistycznych. Językoznawstwo, 5, s. 257–258.

Kramko, Iwan, Jurewicz, Alena, Janowicz, Alena. (1968). Historyja biełaruskaj litaraturnaj mowy. T. ІІ. Minsk: Nawuka i technika.

Kulesz, Hanna. (2007). Pałanizm kabieta u biełaruskim mounym uzusie. Acta Albaruthenica, 7, s. 213–218.

Maksimowicz, Ryhor. (1974). Jak biełaruski Miensk stausia Minskam. Zapisy, 12, s. 69–72.

Maksimowicz, Ryhor. (1989). Pra jurydycznuju leksyku staroj biełaruskaj mowy. Zapisy, 19, s. 125–127.

Obrębska-Jabłońska, Antonina. (1973). Czy ukraiński wpływ na toponimię białoruską? Slavia Orientalis, 2, s. 261–265.

Panucevič, Vaclaŭ. (1967). Da pytańnia pra miesca Prancisia Bahuševiča ŭ historyi biełaruskaj litaratury. Litva, 1, s. 250.

Panucevič, Vaclaŭ. (1967). Polskaja mova ŭ XІV–XVІІІ stst. a katalickaja carkva ŭ Vialikim Kniastvie Litoŭskim. Litva, 2, s. 3–54.

Siańkiewicz, Wiktar. (1981). Da pytańnia hieahraficznych nazowau Biełarusi. Biełarus, 288, s. 3.

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. (1885). T. VI. Warszawa: Wydawnictwo nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego.

Smułkowa, Elżbieta. (2002). Język jako odzwierciedlenie stosunków między sąsiednimi narodami. (Problematyka polsko-białorusko-litewska). W: Białoruś i pogranicza. Studia o języku i społeczeństwie (s. 362–374). Warszawa: Wydawnictwо Uniwersytetu Warszawskiego.

Srezniewskij, Izmaił. (1893). Matieriały dla słowaria drewnierusskogo jazyka. T. І. S. -Petersburg: Tipografija Impieratorskoj Akadiemii Nauk.

Stankiewicz, Stanisłau. (1974). Adam Mickiewicz. Na 175-ja uhodki ad naradżeńnia. Biełarus, 201, s. 2.

Stankiewicz, Stanisłau. (2010). Biełaruskija elemienty u polskaj ramantycznaj paezii. Biełastok – Wilnia: Instytut biełarusistyki, Biełaruskaje histarycznaje tawarystwa.

Timoszuk, Mikołaj. (1990). O słownictwie Jakuba Kołasa. Studia z Filologii Rosyjskiej i Słowiańskiej, 13, s. 249–256.

Wołacicz, Mikoła. (1960). Dumki ab litaraturnaj mowie. Baćkauszczyna, 1–2 (485–486), s. 3–6. Ніна Баршчэўская / Nina Barszczewska 222

Za biełaruskamounaje afarmleńnie haradou. (1989). Biełarus, 355, s. 3.

Zaprudnik, Janka. (1973). Jak Miensk stausia „Minskam”. Biełarus, 199, s. 1.

Żurauski, Arkadź. (1967). Historyja biełaruskaj litaraturnaj mowy. T. 1. Minsk: Nawuka i technika.

Żurauski, Arkadź. (1982). Dwuchmouje i szmatmouje u historyi Biełarusi. U: Biryła, Michaił W., Suprun, Adam J. (1982). Pytanni bilinhwizmu i uzajemadziejannia mou (s. 18–49). Minsk: Nawuka i technika.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2017.11.211
Date of publication: 2018-03-21 08:34:35
Date of submission: 2017-06-28 11:06:00


статистика


Видимость рефератов - 1232
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (Belarusian) (English) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2017 Nina Barszczewska

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.