Біблійныя матывы і сімвалы ў польскамоўнай паэзіі Беларусі ХІХ стагоддзя

Аннотация

Артыкул прысвечаны спецыфіцы развіцця рэлігійнай паэзіі ў польскамоўнай літаратуры Беларусі ХІХ стагоддзя. Аналізуюцца асаблівасці інтэрпрэтацыі біблійных матываў і вобразаў ў творчасці Тадэвуша Лады-Заблоцкага, Яна Чачота, Габрыэлі Пузыні, Уладзіслава Сыракомлі, адзначаецца, што зварот да іх быў абумоўлены ўплывам рамантызму. Верш Т. Лады-Заблоцкага Жаль Ераміі даследуецца як літаратурны парафраз 137 псалма (ва ўсходнехрысціянскай традыцыі – 136). Звяртаецца ўвага на цыкл рэлігійных вершаў Я.Чачо- та са зборніка Pieśni Ziemianina, які не быў дагэтуль прадметам увагі беларускіх даследчыкаў. Творы паэта, узорам для якога былі Пасланні апостала Паўла, разглядаюцца як паэтычная інтэрпрэтацыя біблійных запаведзяў і хрысціянскіх дабрачыннасцяў, што дае падставугаварыць пра своеасаблівы паэтычны “катэхізіс” Чачота. Параўнанне біблійных матываў у творчасці Г.Пузыні і У.Сыракомлі дазволіла выявіць асацыятыўную блізкасць аўтараў нашляху новай метафарызацыі і пераасэнсавання хрысціянскіх сімвалаў, такіх як: звон, крыж, святар, храм. Робяцца высновы, што ў літаратуры рамантызму, асабліва ў паэзіі, узрастае цікавасць да паэтыкі псалмоў як жанру і да біблійнай сімволікі. Зварот да біблійных матываў і вобразаў дапамагае паэтам выявіць патрыятычныя матывы, сакралізаваць іх, актуалізаваць ідэалы свабоды і змагання за вызваленне айчыны. Рэлігійная паэзія гэтага часу выконвае дыдактычна-выхаваўчую функцыю, набывае форму своеасаблівага паэтычнага “свецкага апостальства”. Таму можна гаварыць пра паэтычную хрысціянскую педагогіку, прынцыпы экзегезы і катэхезы якой грунтуюцца на маральных прыкладах з нацыянальнай гісторыі.