Полемика с католицизмом и православием в Несвижском Катехизисе Симона Будного

Jan Kamieniecki

Аннотация


Несвижский катехизис восходит к долгой традиции этого жанра. При этом он является первым катехизисом, изданным на старобелорусском языке. Прежде всего он содержит изложение кальвинистской доктрины в виде трех важнейших для всех христиан текстов: Десять заповедей, молитва «Отче наш» и основные постулаты веры. Катехизисы не использовались в религиозных дискуссиях, однако анализируемый текст содержит фрагменты, которые полемизируют с учением католического костела и православной церкви. Особенно подробно они затрагивают такие тезисы, как сошествие Христа в Лимб, безбрачие духовенства, молитвы к святым, культ икон. В данной статье представлены методы, которыми пользовался автор Несвижского катехизиса – Симон Будный, критикуя постулаты, противоречащие кальвинистской доктрине. Обращается также внимание на знание православных реалий и православной литературы, демонстируемое Симоном Будным, и продуктивность его методологии, проявляющуюся в критическом отношении к теологическим тезисам, но не к религиозным общинам, их исповедющим.


Ключевые слова


религиозная полемика; катехизисы XVI века; Симон Будный; протестантизм в Великом Княжестве Литовском

Полный текст:

PDF (Język Polski)

Литература


Czesław Stanisław Bartnik, Dogmatyka katolicka, Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2009.

Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 2, Warszawa: PIW, Wydawnictwo Literackie Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1964.

Marcin Czechowic, Wujek To iest krotki odpis na pisanie X. Iakuba Wuyka z Wągrowca, Lublin 1590.

Paul Evdokimov, Sztuka ikony. Teologia piękna, Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 2009.

Stanisław Grodzicki, Prawidło wiary heretyckiej, Wilno: Drukarnia Akademicka, 1592.

Grzegorz z Żarnowca, Apokatastasis, to jest naprawa artykułu najgruntowniejszego o dosyć uczynieniu sprawiedliwości Bożej, Wilno 1598.

Jan Kamieniecki, Obraz przeciwnika wyznaniowego w polskich dyskusjach religijnych szesnastego wieku, „Seminaria Naukowe WTN”, Wrocław: WTN, 1999.

Jan Kamieniecki, Mechanizmy deprecjacji w tekstach staropolskich polemik religijnych, [w:] Zjawisko nobilitacji i deprecjacji w języku. Komunikacja, seria: Mechanizmy Funkcjonowania Języka, t. 3, red. R. Bizior, D. Suska, Częstochowa: Wydawnictwo Akademii im. J. Długosza, 2012.

Jan Kamieniecki, Plotki, pomówienia i wiadomości niesprawdzone w dawnych polemikach religijnych, [w:] Sapientia ars vivendi. Księga jubileuszowa ofiarowana profesor Annie Dąbrowskiej, red. Anna Burzyńska-Kamieniecka, Agnieszka Libura, Wrocław: Oficyna Wydawnictwa ATUT, 2013.

Jan Kamieniecki, Szymon Budny – zapomniana postać polskiej reformacji, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.

Katechizm Kościoła katolickiego, Poznań: Pallottinum, 1994.

Katichisisъ, to jest naоuka starodawnaja christiańskaja ot Swietogo Pisma dla prostychъ ludiej jazyka rоuskogo w pytaniachъ i otkaziechъ sъbrana / Катихизісъ, то естъ наѹка стародавная хрістіаньская ѿ светого письма для простыхъ людей языка рѹского в пытанiaхъ и отказехъ събрана (wydany w Nieświeżu w 1562 r.).

Marceli Kosman, Historia Białorusi, Wrocław: Osssolineum, 1979.

Dariusz Kuźmina, Katechizmy w Rzeczypospolitej XVI i początku XVII wieku, Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2002.

Marcin Łaszcz, Wieczerza ewangelicka w obronie szafunku wieczerzy ministrów wypisana przez ks. Marcina Tworzydła proboszcza kościoła świętej Trójcy w Wilnie wydana, Wilno: Druk Daniel Łęczycki, 1594.

Tadeusz Łukaszuk, Ikona w życiu, w wierze i w teologii Kościoła, Kraków: Wydawnictwo Salwator, 2008.

Bronisław Mokrzycki, Droga chrześcijańskiego wtajemniczenia, Warszawa: ATK, 1983.

Jan Zbigniew Słowiński, Katechizmy katolickie w języku polskim od XVI do XVIII wieku, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.

Słownik grecko-polski, red. Z. Abramowiczówna, Warszawa: PWN, 1960.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2015.9.11
Date of publication: 2016-02-26 08:00:37
Date of submission: 2015-07-01 16:19:06


статистика


Видимость рефератов - 1190
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2015 Jan Kamieniecki

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.