Brave Poles save the ghetto? Some comments on Polish-Jewish relations and the Holocaust in the narrative of the United Right

Konrad Paweł Zieliński

Abstract


The martyrdom of the nation, including the crimes committed against the Polish population by Germans, Soviets or Ukrainians, occupies an important place in the historical policy promoted by the United Right camp. The actions of the authorities give the impression that they are trying to equate the fate of Jews and Poles during the war and, moreover, to erase from the collective memory the crimes committed against Jews by their Polish neighbours during the war. This is not a new procedure, also during the communist era shameful pages of Polish history were tried to be hidden. However, after 2015, the narrative promoted by the United Right on the attitudes of Poles towards the Holocaust goes further: not only are difficult matters kept silent, but attitudes testifying to the heroism and generosity of Poles in saving Jews are promoted in every way, in an attempt to convince public opinion at home and abroad that these attitudes were universal. To paraphrase a well-known poem by Czesław Miłosz and an essay by Jan Błoński, not - "Poor Poles look at the ghetto", but - "Brave Poles save the ghetto". The article is an attempt to comment on post-2015 historical politics in the context of Polish-Jewish relations during the German occupation on the basis of literature on the subject and media statements and reports.

Keywords


historical politics, Holocaust, Jews, Poles, United Right

Full Text:

PDF (Język Polski)

References


Źródła

Dz. U. z 2018 r. poz. 369.

Dz. U. z 2021 r. poz. 402.

Piśmiennictwo

Behr V., Powojenna historiografia polska jako pole walki. Studium z socjologii wiedzy i polityki, przekł. J. Lembas, P. Szczur, Warszawa 2021.

Błoński J., Biedni Polacy patrzą na getto, „Tygodnik Powszechny” 1987, nr 2.

Browarek T., Uwagi na temat sytuacji mniejszości żydowskiej w Polsce po 1989 roku, „Studia Żydowskie. Almanach” 2021, R. XI, nr 11.

Chrobaczyński J., Jak polityka historyczna ustanawia, filtruje i usuwa bohaterów, [w:] Bohaterowie i antybohaterowie współczesnej Europy, red. A. Bartuś, Oświęcim 2018.

Chwedoruk R., Polityka historyczna w Europie – periodyzacja i wiodące dyskursy, „Studia Politologiczne” 2015, vol. 35.

Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski (Tom 1–2), red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018.

Domański T., Korekta obrazu? Refleksje źródłoznawcze wokół książki „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski”, Warszawa 2019.

Głowiński M., Esej Błońskiego po latach, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2006, Nr 2.

Grabowski J., Judenjagt. Polowanie na Żydów 1942–1945. Studium dziejów pewnego powiatu, Warszawa 2011.

Grabowski J., Libionka D., Bezdroża polityki historycznej. Wokół Markowej, czyli o czym nie mówi Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II Wojny Światowej im. Rodziny Ulmów, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2016, nr 12.

Grądzka-Rejak M., Olaszek J., Postawy i zachowania Polaków wobec Żydów w czasie okupacji niemieckiej w publikacjach drugiego obiegu w PRL, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2019, nr 15.

Gross J. T., Sąsiedzi: Historia zagłady żydowskiego miasteczka, Sejny 2000.

Gross J. T., Strach: Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie: Historia moralnej zapaści, Kraków 2008.

Klementowski R., Polityka pamięci historycznej jako droga do utopii, „Utopia a Edukacja” 2020, t. IV.

Kobielska M., The Touchstone of Polishness? Suffering Exhibited in “New Museums” in Poland, „The Polish Review” 2019, vol. 64, Issue 2.

Kurz I., Powrót centrali, państwowcy wyklęci i kasa. Raport z „dobrej zmiany” w kulturze, Warszawa 2019.

Lipski J. J., Dwie ojczyzny, dwa patriotyzmy. Uwagi o megalomanii narodowej i ksenofobii Polaków, Warszawa 2006.

Maciupa O., Pożegnanie z obcością. Znaki pamięci żydowskiej w najnowszym dramacie polskim, „Studia Żydowskie. Almanach” 2015, R. V, nr 5.

Mink G., Polska w sercu Europy. Od roku 1914 do czasów najnowszych. Historia polityczna i konflikty pamięci, tłum. M. Kozłowska, Kraków 2017.

Niziołek G., Polski teatr Zagłady, Warszawa 2013.

Olszewski E., Pamięć społeczna i polityka historyczna w programach polskich partii politycznych, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2013, nr 2.

Preizner J., Kamienie na macewie, Holokaust w polskim kinie, Kraków–Budapeszt 2012.

Radonić L., „Nasze” i „odziedziczone” muzea – PiS i Fidesz jako mnemoniczni wojownicy, „Teksty Drugie” 2020, nr 4.

Skrzypczak J., Protection of the reputation of the Polish Nation and the Republic of Poland, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2019, vol. 3.

Sztuka polska wobec Holokaustu, red. M. Budkowska, Warszawa 2013.

Ślady Holokaustu w imaginarium kultury polskiej, red. J. Kowalska-Leder, P. Dobrosielski, I. Kurz, M. Szpakowska, Warszawa 2017.

Ubertowska A., Świadectwo – trauma – głos. Literackie reprezentacje Holokaustu, Kraków 2007.

Wokół Jedwabnego. T. 1. Studia, red. P. Machcewicz, K. Persak, Warszawa 2002.

Wokół Jedwabnego. T. 2. Dokumenty, red. P. Machcewicz, K. Persak, Warszawa 2002.

Wóycicka Z., „Serdecznie dziękujemy za przybliżenie nam historii Polaków ratujących Żydów”. Recepcja polskich muzeów „Sprawiedliwych” w świetle wpisów w księgach gości – Apteka pod Orłem, Willa Żabińskich, Muzeum Ulmów, „Teksty Drugie” 2020, nr 4.

Zagłada. Współczesne problemy rozumienia i przedstawiania, red. P. Czapliński, E. Domańska, Poznań 2009.

Zieliński K., Kilka uwag o polityce historycznej w Polsce, „Wschód Europy” 2022, vol. 8(1), s. 163–187.

Żbikowski A., U genezy Jedwabnego. Żydzi na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej, wrzesień 1939–lipiec 1941, Warszawa 2006

Żukowski T., Wielki retusz. Jak zapomnieliśmy, że Polacy zabijali Żydów, Warszawa 2018.

Netografia

http://ohistorie.eu/

https://chidusz.com/

https://dzieje.pl/wiadomosci/

https://dziennikzachodni.pl/

https://fakty.tvn24.pl/

https://instytutpileckiego.pl/

https://krytykapolityczna.pl/

https://kultura.dziennik.pl/

https://kultura.gazetaprawna.pl/

https://kurierlubelski.pl/

https://luxveritatis.pl/

https://miesiecznik.forumakademickie.pl/

https://natemat.pl/

https://naukawpolsce.pl/

https://oko.press/

https://polskieradio24.pl/

https://serwisy.gazetaprawna.pl/

https://wiadomosci.onet.pl/

https://wmeritum.pl/

https://wpolityce.pl/




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2023.9.2.105-122
Date of publication: 2024-05-05 19:50:26
Date of submission: 2023-10-14 18:28:17


Statistics


Total abstract view - 503
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indicators



Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2024 Konrad Paweł Zieliński

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.