„Idea rosyjska” jako problem – perspektywa filozoficzna

Marian Broda

Streszczenie w języku polskim


Kompleksowa analiza – pojmowanej jako problem – „rosyjskiej idei” wymaga uświadomienia sobie całego zespołu aspektów owego problemu. Koncentrując swą uwagę na jego wymiarze filozoficznym, należy pamiętać, że refleksja filozoficzna powinna programowo łączyć ze sobą maksymalną ogólność i maksymalny (samo)krytycyzm.W sytuacji, w której integralnym elementem myśli filozoficznej pozostaje metarefleksja, a jednocześnie równie integralnym elementem „rosyjskiej idei” jest jej wymiar filozoficzny, należy rozróżniać epistemiczny i epistemologiczny poziom możliwej (samo)problematyzacji. Pierwszy z nich związany jest z punktem widzenia podmiotu zaangażowanego w projekt „rosyjskiej idei”, co oznacza, że dokonywana problematyzacja rzeczywistości – i sposobów jej konceptualizacji – z założenia nie może podważać jego wspólnotowego sensu, aksjologicznych racji i społecznej realności, a przeciwnie, uzasadnia je i legitymizuje. Drugi natomiast jest próbą spojrzenia na analizowane procesy z zewnątrz, co stwarza możliwość problematyzacji ogólnych ram porządku podmiotowo-przedmiotowego, jaki projekt „rosyjskiej idei” a priori wyznacza, i rozpoznaje w świecie, zakładając go de facto już wcześniej jako prawdziwy, istotowy i rzeczywisty.

Słowa kluczowe


rosyjska idea, rosyjska dusza Rosji, filozofia, projekt podmiotowy, rzeczywistość, (samo)problematyzacja

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Abraszkin A., Odkuda jest’ poszła russkaja idieja, [w:] Otieczestwiennaja fiłosofija: russkaja, rossijskaja, wsiemirnaja, red. Ł. Szaposznikow, Niżegorodskij gumanitarnyj centr, Niżnij Nowgorod 1998.

Achijezier A., Dawydow A., Szurowskij M., Jakowienko I., Socykulturnyje osnowanija i smysł bolszewizma, Sybirskij chronograf, Nowosybirsk 2002.

Afanasjew J., Kamienna Rosja, martwy lud. Osobna droga Rosji – histo-ryczny bieg w Rosji, tłum. Kowalski S., „Gazeta Wyborcza” z 24–25 stycznia 2009.

Afanasjew Ju., A. Dawydow, I. Jakowienko, Wpieriod, nielzia nazad! (tekst w posiadaniu autora).

Аndriejew A., Sieliwanow A., Russkaja tradicyja, Algorytm, Moskwa 2004.

Bäcker R., Rosyjskie myślenie polityczne za czasów prezydenta Putina, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.

Bakułow W., Socyokulturnyje metamorfozy utopizma, Izdatielstwo Rostowskogo uniwiersitieta, Rostow-na-Donu 2003.

Bierdiajew, N., Russkaja idieja. Osnownyje problemy russkoj mysli XIX wieka i naczała XX wieka, [w:] Myslitieli russkogo zarubieżja: Bierdiajew, Fiedotow, red. A. Zamalajew, Nauka, Sankt-Pietierburg 1992.

Broda M., Mentalność, tradycja i bolszewicko-komunistyczne doświadczenie Rosji, „Ibidem”, Łódź 2007.

Broda M., „Zrozumieć Rosję”? O rosyjskiej zagadce-tajemnicy, „Ibidem”, Łódź 2011.

Broda M., Historia i eschatologia, Studia nad myślą Konstantego Leontjewa i „zagadką Rosji”, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.

Broda M., Rosja i rosyjskość w kategoriach „duszy”. Archetypowe treści, ambiwalencje, paradoksy, problemy i wyzwania, „Przegląd Filozo-ficzno-Literacki. Kwartalnik” 2010 nr 4 (29).

Cirlot J. E., Słownik symboli, tłum. I. Kania, Wydawnictwo Znak, Kraków 2000.

Cunningham M., Wiara w świecie bizantyjskim, tłum. T. Szafrański, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2006.

Eliade M., Sacrum, mit, historia, tłum. A. Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1993.

Faryno J., Duchownyj/duszewnyj, [w:] Mentalność rosyjska. Słownik, red. A. Lazari, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 1995.

Hardt M., Negri A., Imperium, tłum. S. Ślusarski, A. Kołbaniuk, Wydawnictwo W. A. B., Warszawa 2005.

Heidegger M., Czas światoobrazu, tłum. K. Wolicki, [w:] M. Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane, Wydawnictwo „Czy-telnik”, Warszawa 1977.

Каntor A., Affiekt i włast’ w Rossii, „Mir i my. Psichołogiczeskaja gazeta” 1990, nr XI.

Kantor W., Imperium jako droga Rosji ku europeizacji, tłum. D. Jewdokimow, „Człowiek i Społeczeństwo”, t. XXXV-2, Poznań 2013.

Kantor W., Russkij jewropiejc kak jawlenije kultury (fiłosofsko-istoriczeskij analiz), Rossijskaja politiczeskaja encykłopedija, Moskwa 2001.

Kirippow I., Trietij Rim, Oczerki istoriczeskogo razwitija russkogo messianizma, Trietij Rim, Moskwa 1996.

Klukina L., Mifołogiema i obraz impierii w russkoj kulturze XV-XVIII ww. (k problemie samopoznania russkogo ducha) (tekst w posiadaniu autora).

Kurkiewicz A., Dialektyka prawdy w rosyjskim imperium, [w:] Fenomen rosyjskiego komunizmu. Geneza, konteksty, konsekwencje, red. B. Brzeziński, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010.

Lipatow A., Rosja dzisiejsza między przeszłością a teraźniejszością, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.

Miasnikow A., O gławnoj archetipiczeskoj strukturie russkogo obszczestwiennogo samopoznania, [w:] Otieczestwiennaja fiłosofija: russkaja, rossijskaja, wsiemirnaja, red. Ł. Szaposznikow, Niżegorodskij gumanitarnyj centr, Niżnij Nowgorod 1998.

Mildon W., Russkaja idieja konca XX wieka, „Woprosy fiłosofii” 1996, nr 3.

Orieszkin D., Imperialny projekt Rosji – smutna perspektywa, tłum. A. Wylegała, [w:] Imperium Putina., Fundacja im. Stefana Batorego, Warszawa 2007.

Riabow O., „Umom Rossiju nie poniat'...” Giendernyj aspiekt „russkoj zagadki”,„Żenszczina w rossijskom obszczestwie”, 1998, nr 1.

Ricouer P., Historyczność a historia filozofii, tłum. S. Cichowicz, [w:] Drogi współczesnej filozofii, red. M. Siemek J., Czytelnik, Warszawa 1978.

Sarnowski S., Rozumność i świat. Próba wprowadzenia do filozofii, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1982.

Siemek M., Filozofia, dialektyka, rzeczywistość, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.

Sierafin (Rouz), Buduszczeje Rossii i koniec mira, IEK, Riga – Leningrad 1991.

Smolin M., Russkij put’ w buduszczeje, Fond IW, Мoskwa 2007.

Sokoloff G., Methamorfose de la Russia. 1984–2004, Librairie Artheme Fayard, Paris 2003.

Sołowjow W., Wielki spór i chrześcijańska polityka 1883, tłum. T. Kwaśnicki, Wydawnictwo Fronda, Warszawa 2007.

Sołowjow W., Fiłosofskije naczała celnego znanija, [w:] W. Sołowjow, Soczinienija w dwuch tomach, Mysl, Moskwa 1990.

Sołowjow W., Russkaja idieja, [w:] Russkaja idieja. Sbornik proizwiedienij russkich myslitielej, red. Je. Wasiliew, Ajris, Moskwa 2004.

Sołowjow W., Sobranije soczinienij, t. 3, Proswieszczenije, Sankt-Pietierburg [b.r.w.].

Špidlik T., Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka, tłum. J. Dembska, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 2000.

Walicki A., Smuta czy tylko apatia, „Polityka” 1999, nr 22.

Zienkowskij W. W., Istorija russkoj fiłosofii, Promietiej, t. 2, cz. 1, Leningrad 1991.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2015.14.27
Data publikacji: 2015-10-02 13:13:35
Data złożenia artykułu: 2015-10-01 13:14:14


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1802
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2015 Marian Broda

##submission.licenseURL##: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl