Diesen Artikel per E-Mail versenden 
Technorealismus im Hinblick auf die sozialen Folgen der Technologie
Abstract
In diesem Artikel analysiere ich die axiologischen Überlegungen zur Rolle der Technik im gesellschaftlichen Leben, die von Philosophen vertreten werden, die ich als Technorealisten bezeichne. Der Technorealismus ist eine dritte und mittlere Position in der Axiologie der Technik, neben dem Techno-Pessimismus und dem Techno-Optimismus. Ich stelle kurz die Geschichte dieser Art des Philosophierens dar. Dabei handelt es sich gleichermaßen um die Geschichte des Denkens der Technorealisten, die zu den Kulturphilosophen und Technikphilosophen gehören, darunter Lewis Mumford, Martin Heidegger, Leszek Kołakowski, Langdon Winner, Shoshana Zuboff und Juval noi Hararri, die neuen Ideen der Technorealisten aus den Reihen der Technikphilosophen (darunter Carl Mitcham) sowie die Ansichten der Praktiker/Ingenieure selbst. Der Technorealismus sorgt für eine ausgewogene Bewertung der technischen Artefakte und kann so den Menschen Argumente für ihre problematischen Begegnungen mit den neuesten technischen Errungenschaften in die Hand geben und sie zu konkreten Handlungen im gesellschaftlichen Leben in der Ära der dritten Moderne anregen, insbesondere in der Erziehung von Kindern und Jugendlichen.
Schlagworte
Volltext:
PDF (Język Polski)Literaturhinweise
Axell, Cecilia. „A Call for a Critical Philosophy of Technology”. W: Reflections on Technology for Educational Practitioners, red. John Dakers, Jonas Hallström i Marc de Vries, 131–146. Leiden: Brill Academic Publishers, 2019.
Bańka, Józef. Przeciw szokowi przyszłości. Filozofia techniki. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1977.
Bierdiajew, Mikołaj. „Człowiek i maszyna. Problem socjologii i metafizyki techniki”. Tłum. Ewa Matuszczyk, Idea. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych VII (1995): 45–67.
Błasiak, Zbigniew A. „Sztuczna inteligencja zagrożeniem ludzkiej tożsamości? Głos w dyskusji nad kondycją człowieka pod koniec XX wieku”, Colloquia Communia 1999, red. Jadwiga Mizińska i Halina Rarot, nr 2(69): 107–108.
Heidegger: The Question Concerning Technology. CriticaLink. https://www.english.hawaii.edu/criticalink/heidegger/guide1.html, 338–341 (dostęp: 14.08.2023).
Dąbrowski, Andrzej. „Filozofia informacji Luciano Floridiego (ekspozycja nieformalno-logiczna)”, Zagadnienia naukoznawstwa 51, nr 4 (206) [2015]: 447–464. http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-fe2d1130-fe33-4c93-8386-b5bf42ffcb11 (dostęp: 20.7.2023).
Feenberg, Andrew. Critical Theory of Technology. https://www.sfu.ca/~andrewf/books/critical_theory_of_technology.pdf (dostęp: 12.01.2024).
Floridi, Luciano. „Zagadnienie moralności informacji. O filozoficznym ugruntowaniu etyki komputerowej”. Tłum. Dorota Chabrajska, Ethos 18, nr 1–2(69–70) (2005): 269–307.
Gould Stewart, Mary. Od technooptymizmu do technorealizmu: co to znaczy odpowiedzialnie wprowadzać innowacje. 2021. https://mags.medium.com/from-techno-optimism-to-techno-realism-what-it-means-to-innovate-responsibly-2b41e47a6470 (dostęp: 12.08.2023).
Haraway, Donna. „Manifest cyborga”. Tłum. Sławomir Królak i Ewa Majewska, Przegląd Fi-lozoficzno-Literacki 2003, nr 1: 49–87. https://www.academia.edu/40925328/
Donna_Haraway_Manifest_Cyborg%C3%B3w (dostęp: 9.07.2023).
Heidegger, Martin. „Pytanie o technikę”. W: Martin Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć. Eseje wybrane. Tłum. Krzysztof. Michalski, 224–255. Warszawa: Czytelnik, 1977.
Holmes, Neville W. „Revising the Pinciples of Technorealism”, Computer 36, nr 11 (2003): 126–128.
Kołakowski, Leszek. Cywilizacja na ławie oskarżonych. Kulturaliberalna.pl. https://aneks.kulturaliberalna.pl/wp-content/uploads/2016/02/40-kolakowski-With-Watermark.pdf (dostęp: 01.08.2023).
Libura, Maria. „W pułapce technoentuzjazmu”, Menedżer Zdrowia, nr 1–2 (2023). https://www.termedia.pl/mz/W-pulapce-technoentuzjazmu,50842.html (dostęp: 10.12. 2023).
Lizut, Rafał A. Technika a wartości. Spór o aksjologiczną neutralność artefaktów. Lublin: Wydawnictwo Academicon, 2014.
McBride, Susan, Alexander, Gregory, Baernholdt, Marianne, Vugrin, Margaret i Epstein, Beth. „Scoping review: Positive and negative impact of technology on clinicians”, Nurs Outlook 2023, nr 71(2), 1–13. https://dx.doi.org/10.1016/j.outlook.2023.101918
Mitcham, Carl. Thinking through Technology: The Path between Engineering and Philosophy. Chicago: Chicago University Press, 1994.
Mitcham, Carl i David R. Muñoz. „Humanitarian Engineering Education”. W: Humanitarian Engineering. Synthesis Lectures on Engineers, Technology & Society, red. Caroline Baille, 37–50. Cham: Springer, 2010.
Mumford, Lewis. Technika a cywilizacja: historia rozwoju maszyny i jej wpływ na cywilizację. Tłum. Ewa Danecka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1966.
Mumford, Lewis. Mit maszyny. Pentagon władzy. 2. Tłum. Michał Szczubiałka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014.
Nordmann. Alfred, Technikphilosophie: Zur Einführung. Hamburg: Junius, 2008.
„Nowe technologie i my. Zapładniamy maszyny, jak pszczoły kwiaty. Rozmowa redaktorów Instytutu Spraw Obywatelskich z Langdonem Winnerem”, Tygodnik Spraw Obywatelskich, nr 163(7) (2023), 14 lutego 2023. https://instytutsprawobywatelskich.pl/nowe-technologie-i-my-zapladniamy-maszyny-jak-pszczoly-kwiaty/ (dostęp: 10.05.2024).
Queraltó, Ramón. „Scientific Realism, Objectivity, and ‘Technological Realism’”. W: The Reality of the Unobservable. Boston Studies in the Philosophy of Science, vol 215, red. Evandro Agazzi i Massimo Pauri. Dordrecht: Springer, 2000.
Principles of Technorealism, technorealism.org, http://www.technorealism.org (dostęp: 12.07.2023).
Rarot, Halina. „Trzy spojrzenia na kulturę ponowoczesną”, Kultura i Wartości 2019, nr 27: 37–52. http://dx.doi.org/10.17951/kw.2019.27.37-52
Rarot, Halina. „Związki religii i techniki”, Roczniki Filozoficzne 71, nr 1 (2023): 325–344. https://doi.org/10.18290/rf23711.16
Suzuki, David. artistsforconservation.org. https://www.artistsforconservation.org/quote/david-suzuki (dostęp: 12.01.2024).
Szymański, Kamil. „Carla Mitchama projekt filozofii techniki”. Rozprawa doktorska, Katolicki Uniwersytet Lubelski. Lublin, 2023. Biblioteka Wydziału Filozofii KUL.
Szymański, Kamil. Lewisa Mumforda krytyka kultury technicznej, Kultura i Wartości 2017, nr 21: 61–79. http://dx.doi.org/10.17951/kw.2017.21.61
The Editors of The New Atlantis. Daniel J. Boorstin, RIP, „The New Atlantis”, nr 5 (Spring 2004): 97–99. https://www.thenewatlantis.com/publications/daniel-j-boorstin-rip (dostęp: 13.10.2023).
Watson, Sara M. „Toward a Constructive Technology Criticism”, Columbia Journalism Review, (4.10.2016). https://towcenter.gitbooks.io/constructive-technologycriticism/content/part_i _tech_criticism/ (dostęp: 4.08.2023).
Winner, Langdon. „Technologies as Forms of Life”. W: Epistemology, Methodology and the Social Sciences, red. Robert S. Cohen i Marx W. Wartofsky, 249–263. Dordrecht: Springer, 1983.
Winner, Langdon. The Whale and The Reactor: A Search for Limits in an Age of High Technology. Chicago: The University of Chicago Press, 1986.
Zarządzanie infrastrukturą informatyczną firmy. realismtechnology.pl. https://realismtechnology.pl/ (dostęp: 12.01.2024).
Zuboff, Shoshana. Wiek kapitalizmu inwigilacji. Walka o przyszłość ludzkości na nowej granicy władzy. Tłum. Alicja Unterschuetz. Poznań: Zysk i S-ka, 2021.
Zybertowicz, Andrzej i inni. Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat. Poznań: Wydawnictwo Kasper, 2015.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2024.37.13-41
Date of publication: 2024-07-31 22:57:50
Date of submission: 2024-02-27 18:09:02
Statistiken
Indikatoren
Refbacks
- Im Moment gibt es keine Refbacks
Copyright (c) 2024 Halina Rarot
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung 4.0 International.