Die historische Relativität der moralischen Werte und der historische Relativismus

Antoni Płoszczyniec

Abstract


Das Ziel dieses Textes ist es, den historisch-axiologischen Relativismus kritisch zu reflektieren. Die These des Artikels lautet, dass die (mögliche) Relativität der moralischen Werte keinen Relativismus nach sich zieht. Mit anderen Worten: Man kann die Relativität (in einigen Aspekten) der moralischen Werte oder der Moral selbst bejahen und gleichzeitig eine relativistische Sicht der moralischen Werte ablehnen. Der Artikel wendet analytische Methoden an. Diese Methoden dienen zunächst dazu, die konstitutiven Eigenschaften moralischer Werte (insbesondere verschiedene Zielsetzung) aufzudecken und dann die Struktur relativistischer Konzepte zu rekonstruieren. Die gewonnenen Informationen werden für eine Kritik verwendet, die in zwei Richtungen geht: Der relativistische Gehalt des historischen Relativismus wird kritisiert und die These, dass die Geschichte die Macht hat, Werte zu relativieren, wird kritisiert. Der Text schließt mit einem originellen Argument, demzufolge die Geschichte selbst die moralischen Werte nicht relativieren kann, was den historischen Relativismus zu einer nicht selbständigen Position macht.

Schlagworte


moralische Werte; Historizität; Geschichte; moralischer Relativismus; Antirelativismus; Relativität; Axiologie

Literaturhinweise


Arystoteles. Metafizyka. Tłum. Kazimierz Leśniak. Warszawa: PWN, 2013.

Bocheński, Józef Maria. Współczesne metody myślenia. Tłum. Stanisław Judycki. Poznań: „W drodze”, 1993.

Davidson, Donald. „O schemacie pojęciowym”. Tłum. Jarosław Gryz. Literatura na Świecie 238, nr 5 (maj 1991): 100–119.

Hartmann, Nicolai. „Problem wartości w filozofii współczesnej”. Tłum.

Włodzimierz Galewicz. W: Włodzimierz Galewicz, N. Hartmann, 299–308. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1987.

Hartmann, Nicolai. „Szlachetność”. Tłum. Zbigniew Zwoliński. W: Nicolai

Hartmann. Dietrich von Hildebrand, Wypisy z „Etyki”, tłum. Maria Grabowska, Zbigniew Zwoliński, 17–31. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1999.

Hartmann, Nicolai. Zarys metafizyki poznania. Tłum. Ewa Drzazgowska, Paweł Piszczatowski. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2007.

Ingarden, Roman. „Uwagi o względności wartości”. W: Roman Ingarden, Przeżycie – dzieło – wartość, 67–82. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1966.

Ossowska, Maria. Podstawy nauki o moralności. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1994.

Platon. „Teajtet”. W: Platon. Dialogi. Tłum. Władysław Witwicki, t. 2, 327–430. Kęty: Antyk, 2005.

Płoszczyniec, Antoni. „Niewspółmierność schematów kulturowych a spór o obiektywny charakter wartości”. W: Spory o wartości II: Światy alternatywne, red. Łukasz Rozwadowski, Marcin Stabrowski, 41–107. Wrocław: Wydawnictwo UWr, 2022.

Saja, Krzysztof. Etyka normatywna. Między konsekwencjalizmem a deontologią. Kraków, UNIVERSITAS, 2015.

Sankey, Howard. „Incommensurability, Translation and Understanding”. The Philosophical Quarterly 165, nr 41 (1991): 414–426.

Scheler, Max. Resentyment a moralności. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia, 2008.

Tatarkiewicz, Władysław. „O bezwzględności dobra”. W: Władysław Tatarkiewicz, Pisma z etyki i teorii szczęścia, 17–57. Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1992.

Zangwill, Nick. „Quasi-Quasi-Realism”. Philosophy and Phenomenological Research 50, nr 3 (marzec 1990): 583–594.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2024.38.57-76
Date of publication: 2024-12-31 23:41:29
Date of submission: 2024-08-26 21:16:52


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 9
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2024 Antoni Marian Płoszczyniec

Creative-Commons-Lizenz
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung 4.0 International.