Über die Beziehungen zwischen Literatur und Philosophie am Beispiel der Figur von Iwan Karamazow

Marcin Jerzy Kochanowski

Abstract


Stanislaw Gałkowski weist im Artikel Die Grenze der Philosophie. Die Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner auf die Notwendigkeit hin, zwischen Literatur und Philosophie zu unterscheiden. Die Philosophie sei demnach ein Gebiet, dessen Anforderungen die intersubjektive Kommunizierbarkeit und Überprüfbarkeit von verfochtenen Thesen sind. Indem ich mich auf das Beispiel der Figur von Iwan Karamazow und auf seine existentiellen Dilemmas stütze, die den Nährboden für philosophische Überlegungen von Leo Schestow und Nikolai Berdiajew bildeten, weise ich nach, dass die Philosophie sowohl solche Forschungsbereiche, die keine Nahtstellen mit der Literatur haben (wie Logik) als auch solche, die das literarische Schaffen benutzten und immer noch benutzen (wie Existenzphilosophie oder Metaphysik). Für jene Bereiche sind literarische Werke sowohl mittelbar eine Inspirationsquelle als auch unmittelbar philosophische Texte sensu stricte, indem sie die Grundlage für Polemik und weitere Forschungen bilden, was keinen Abbruch der Autonomie der Philosophie gegenüber der Literatur tut.


Schlagworte


literatur; Philosophie; Unterscheidung; Ambivalenz; Dostojewskij; Schestow; Berdiajew

Literaturhinweise


Bachtin Michaił. Problemy poetyki Dostojewskiego. Tłum. Natalia Modzelewska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.

Bierdiajew Mikołaj. Filozofia nierówności. Tłum. Jacek Chmielewski. Kęty: Wydawnictwo Antyk – Marek Derewiecki, 2006.

Bierdiajew Mikołaj. Światopogląd Dostojewskiego. Tłum. Henryk Paprocki. Kęty: Wydawnictwo Antyk – Marek Derewiecki, 2013.

Bursow Borys. Osobowość Dostojewskiego. Tłum. Alicja Wołodźko. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983.

Copleston Frederick. Historia filozofii, t. 10. Filozofia rosyjska. Tłum. Bohdan Chwedeńczuk. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2009.

Dostojewski Fiodor. Bracia Karamazow. Tłum. Aleksander Wat. London: Puls Publication Ltd., 1993.

Gałkowski, Stanisław. „Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera”. W: Filozofia w literaturze, literatura w filozofii, red. Agnieszka Iskra-Paczkowska, Stanisław Gałkowski i Marek Stanisz, 42–51. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2013.

Grossman, Leonid. Dostojewski. Tłum. Seweryn Pollak. Warszawa: Czytelnik, 1968.

Ingarden, Roman. O dziele literackim. Warszawa: PWN, 1988.

Jewdokimow, Dorota. Człowiek przemieniony. Fiodor M. Dostojewski wobec tradycji Kościoła Wschodniego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2009.

Kruszelnicki, Michał. Dostojewski. Konflikt i niespełnienie. Warszawa: Wydawnictwo Nauko-we Scholar, 2017.

Przybylski, Ryszard. Dostojewski i „przeklęte problemy”. Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2010.

Steiner, George. Poezja myślenia. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 2016.

Stirner, Max. Jedyny i jego własność. Tłum. Joanna i Adam Gajlewiczowie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.

Stróżewski, Władysław. Wokół piękna. Szkice z estetyki. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2002.

Szestow, Lew. Dostojewski i Nietzsche. Filozofia tragedii. Tłum. Cezary Wodziński. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1987.

Szestow, Lew. Na szalach Hioba. Tłum. Jacek Chmielewski. Warszawa: Fundacja Aletheia, 2003.

Urbankowski, Bohdan. Dostojewski: dramat humanizmów. Warszawa: Wydawnictwo ALFA, 1994.

Wodziński, Cezary. Trans, Dostojewski, Rosja. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2018.

Wodziński Cezary. Wiedza a zbawienie (Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki, 2017).




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2019.27.101-118
Date of publication: 2019-07-30 20:19:17
Date of submission: 2019-02-25 09:27:32


Statistiken


Sichtbarkeit von Abstracts - 1131
Downloads (from 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

Indikatoren



Refbacks

  • Im Moment gibt es keine Refbacks


Copyright (c) 2019 Marcin Jerzy Kochanowski

Lizenz-URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl