Email this article 
Between the Enlightenment and Scholasticism: Selected Problems of the Reception of Kant’s Philosophy in the Polish Philosophy of the Early Nineteenth Century and the Perspectives of New Research
Abstract
The aim of this article is to outline general characteristics of the conditions of the first reception (in the early decades of the 19th century) of the philosophy of Kant in Poland. Its direction and nature as well as suspension or end often depended on nonsubstantive (i.e. institutional, social, and political) factors. Under these conditions, positions on the philosophy of Kant became easily polarized between the ones based on groundless prejudices on the one hand and uncritical enthusiasm on the other. First (1) I characterize briefly the reasons why the 19th-century Polish reception of the philosophy of Kant can be regarded as a tension between „enlightenment” and „scholasticism”(although those terms do not necessarily have to mean here what historians of philosophy refer to with their help). Then, (2) I provide a brief presentation of the specificity of the first reception of the philosophy of Kant and the representatives of the main opposing positions (Szaniawski, Wigura, Śniadecki). Finally (3) I outline some possible directions for further research into the first stage of the reception of the philosophy of Kant in Poland and present examples of new discoveries.
Summarised by Tomasz Kupś
Keywords
Full Text:
PDF (Język Polski)References
Bieliński J., Królewski Uniwersytet Warszawski (1816–1831), t. 3, skł. gł. w Księgarni E. Wende i Ska, Warszawa 1912.
Bychowiec J., Słówko o filozofii z powodu mającej się zaprowadzić Szkoły Głównej w Warszawie. Przez... byłego kapitana, druk. Wiktora Dą-browskiego, Warszawa 1816.
De Gérando J. M., Histoire de la philosophie moderne, à partir de la renais-sance des lettres jusqu’à la fin du XVIIIe siècle, vol. 1–4, Paris 1804.
Демидов А. Б. Философская и общественная мысль Беларуси, [w:] Философия: учеб.пособие для студентов высш. учеб. заведений/ В. С. Степин [и др.]; под общ. ред. Я. С. Яскевич, Минск 2006.
Derc M., Żelazny M., Nieznany poemat filozoficzny Józefa Bychowca, „Acta Universitatis Nicolai Copernici” 1993, Filozofia XIV, z. 250.
Dykcyonarz biograficzny powszechny, Glücksberg, Warszawa 1851.
Harassek S., Kant w Polsce przed rokiem 1830, Gebethner i Wolff, Kraków 1916.
Janeczek S., Komisja Edukacji Narodowej. Perspektywy badawcze w kręgu historii kultury intelektualnej, „Roczniki Kulturoznawcze”, t. 1, 2010.
Jaworski W., Z dziejów filozofii w Polsce. 1804–1817. M. W. Voigt, F. Jaroński, J. Sołtykowicz, F. Wigura, Abrys, Kraków 1997.
Круглов А. Н., Философия Канта в России в конце XVIII – первой половине XIX веков, Москва 2009.
Kupś T., Die Erste Versuch, die Kantische Religionsphilosophie in Polen zu verbreiten, „Studia z Historii Filozofii” 2014, nr 1 (5).
Kupś, T., Die Philosophie von Kant in den Auseinandersetzungen von Wis-senschaftlern über die Universitätsausbildungsmöglichkeiten auf den Ge-bieten der Ersten Polnischen Republik zu Beginn des 19. Jhs, „Studia Philosophica Kantiana” 2014, nr 1, rocznik 3.
Легчилин А. А., Рецепция идей немецкой философии в Интеллектуальном пространстве беларуси xix века, [w:] Философия и ценности современной культуры: материалы Международной научной конференции, Минск, 10–11 октября 2013 г./ А.И. Зеленков [и др.] ; редкол.: А. И. Зеленков, А. А. Легчилин, В. Т. Новиков ; М-во образования, БГУ, ГНУ »Ин-т философии НАН Беларуси«. – Электрон. текстовые данные. – Минск 2014.
Marciniak M., Żelazny M., Rozprawka Józefa Bychowca o Kancie, „Filo-Sofija” 2008, nr 1 (8).
Sapieżyna Anna z Zamoyskich, Kanta o historii powszechnej, [w:] Recepcja filozofii Immanuela Kanta w filozofii polskiej w początkach XIX wieku. Część 1: Józef Władysław Bychowiec, Anna z Zamoyskich Sapieżyna, Jan Śniadecki, Franciszek Wigura, oprac. nauk. T. Kupś, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2014.
Шалькевич В. Ф., Легчилин А. А., Рецепция философии И. Канта в Беларуси и Литве в первой трети XIX века, http://kant-online.ru/?p=945 [dostęp: 28.04.2015].
Śniadecki J., Żywot literacki Hugona Kołłątaja z opisaniem stanu Akademii Krakowskiej, w jakim się znajdowała przed rokiem reformy 1780, Wyd. H. Barycz, Wilno 1814.
Śniadecki J., Przydatek do pisma o filozofii, [w:] Recepcja filozofii Immanuela Kanta w filozofii polskiej w początkach XIX wieku. Część 1: Józef Władysław Bychowiec, Anna z Zamoyskich Sapieżyna, Jan Śniadecki, Franciszek Wigura, oprac. nauk. T. Kupś, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2014.
Tatarkiewicz W., Między Oświeceniem a Mesjanizmem, [w:] Jakiej filozofii Polacy potrzebują, PWN, Warszawa 1970.
Tazbir J., W pogoni za Europą, Wyd. Sic!, Warszawa 1998.
Viliunas D., Od kiedy krytykujemy Kanta? Wersja litewska, „Studia z Historii Filozofii” 2015, nr 1 (6).
Woroniecki A., Zależność Jana Śniadeckiego od I. M. Degeranda (przyczynek do poznania stosunku Jana Śniadeckiego do Kanta), „Przegląd Filozoficzny”, z. 4, Warszawa 1906.
Zabieglik S., Jan Śniadecki i filozofia szkocka, [w:] Rozprawy filozoficzne: księga pamiątkowa w darze profesorowi Józefowi Pawlakowi, red. W. Tyburski i R. Wiśniewski, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2005.
Zabieglik S., Od antykantyzmu do „szkoły szkockiej”. Przyczynek do filozo-fii Jana Śniadeckiego, [w:] Wokół archeologii słów i ich funkcjonowania. Księga jubileuszowa ofiarowana Prof. Andrzejowi Bańkowskiemu, red. S. Podobiński i M. Lesz-Duk, Wydawnictwo WSP Częstochowa, Czę-stochowa 2001.
Zabieglik S., Wpływ filozofów szkockich na myślicieli wileńskich, [w:] Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim, red. R. Jadczak i J. Pawlak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1997.
Żelazny M., Józef Władysław Bychowiec. Nota bio- i bibliograficzna, [w:] Filozofia na Uniwersytecie Wileńskim, red. R. Jadczak, J. Pawlak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1997.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/kw.2015.15.127
Date of publication: 2015-12-15 02:20:21
Date of submission: 2015-07-18 20:57:34
Statistics
Indicators
Refbacks
- There are currently no refbacks.
Copyright (c) 2015 Tomasz Kupś
License URL: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/deed.pl