Wychowanie we wspomaganiu rozwoju człowieka sprawczego. Przesłanki teoretyczne

Beata Bednarczuk

Streszczenie w języku polskim


W świetle analiz psychologów człowiek nie jest jedynie produktem przekazu genetycznego i kulturowego. Staje się aktywnym sprawcą, który podlega wprawdzie oddziaływaniu świata, ale również ów świat tworzy (Kozielecki 1999). Oznacza to, że człowiekowi przysługuje prawo do samodzielnego kształtowania własnej osobowości, do swobodnego rozwoju. We współczesnej globalnej rzeczywistości następuje koncentracja na indywidualności człowieka. W związku z tym powszechną praktyką stało się ześrodkowanie na indywidualizmie i psychologizmie jednostki, rozpowszechniła się „moda na myślenie i opisywanie rzeczywistości ludzkiej za pomocą kategorii «upodmiotawiania się», samorealizacji, indywidualizacji i autosterowności” (Błachnio 2011, s. 75). W poszukiwaniach optymalnego modelu wychowania, rozwijającego wspomniane właściwości, ważny wydaje się Model Obywatelskiej Współpracy, opracowany przez A. Brzezińską (2000, 2004). Jego charakterystyką jest trening upodmiotowienia, pozwalający zarówno na kształtowanie gotowości do rozwoju jednostki i jej otoczenia, jak też na samorealizację.

Słowa kluczowe


człowiek sprawczy; człowiek autorski; transgresje; model wychowania

Pełny tekst:

PDF

Bibliografia


Bazel M. (1999). Dominacja funkcji socjalizacyjnej, „Edukacja i Dialog” 1 (dostęp: 25.11.2013).

Błachnio A. (2011). Człowiek autorski w erze globalizacji. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.

Brzezińska A. (2000). Psychologia wychowania. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3: Jednostka w społeczeństwie i elementy psychologii stosowanej. GWP, Gdańsk.

Brzezińska A. (2004). Społeczna psychologia rozwoju. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa,

Dylak S. (2009). Przekazywanie wiedzy – szkolnym rytuałem. W: K. Kusiak, I. Nowakowska-Buryła, R. Stawinoga (red.). Edukacyjne konteksty rozwoju dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Wydawnictwo UMCS, Lublin.

Jarymowicz M. (2008). Psychologiczne podstawy podmiotowości. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Kielar-Turska M. (1992). Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata. WSiP, Warszawa.

Kozielecki J. (1998). Człowiek wielowymiarowy. Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.

Kozielecki J. (1999). Transgresje jako źródło kultury. W: J. Kozielecki (red.). Humanistyka przełomu wieków. Wydawnictwo Akademickie „ Żak”, Warszawa.

Kozielecki J. (2000). Koncepcje psychologiczne człowieka. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.

Kozielecki J. (2001). Psychotransgresjonizm, Nowy kierunek psychologii. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa.

Kozielecki J. (2009). Psychotransgresjonizm – zarys nowego paradygmatu. W: J. Kozielecki (red.). Nowe idee w psychologii. Psychologia XXI wieku. GWP, Gdańsk.

Kozielecki J. (1999). Koncepcja transgresyjna człowieka: analiza psychologiczna. PWN, Warszawa.

Kwieciński Z. (2012). Pedagogie postu. Preteksty. Konteksty. Podteksty. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.

Ledzińska M. (2005). Zadania psychologa w dobie techno polu. W: M. Ledzińska, G. Rutkowska, L. Wrona (red.). Psychologia współczesna: oczekiwania i rzeczywistość. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.

Obuchowski K. (1985). Adaptacja twórcza. Książka i Wiedza, Warszawa.

Obuchowski K. (1993). Człowiek intencjonalny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

Obuchowski K. (2000). Od przedmiotu do podmiotu. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.

Obuchowski K. (2001). W poszukiwaniu właściwości człowieka. OW Garmond, Poznań.

Obuchowski K. (2009). Refleksje autobiograficzne psychologa. Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Łódź.

Obuchowski K., Błachnio A. (2011). Teoria osobowości autorskiej i kwestionariusz POA. W: W. Zeidler (red.). Kwestionariusze w psychologii. Postępy, zastosowania, problemy. Vizja Press&It, Warszawa.

Ożarowski W. (2011). Ustalenie przydatności Popperowskiej zasady falsyfikacji do oceny koncepcji osobowości autorskiej. „Horyzonty Psychologii” t. I, nr 1, s. 101–126.

Zeidler W. (2006). Osobowość autorska jako Autopoiesis. „Polskie Forum Psychologiczne” t. 11, nr 1, s. 58–78.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2015.34.2.41
Data publikacji: 2015-09-25 09:11:50
Data złożenia artykułu: 2015-09-02 13:01:00


Statystyki


Widoczność abstraktów - 1349
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF - 450

Wskaźniki





Prawa autorskie (c) 2015 Beata Bednarczuk

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.