Меншасць без прадстаўніцтва... Пытанне аб прадстаўніках беларускіх колаў у Нацыянальнай Радзе Рэспублікі Польшчы ў 1939-1945 гадах

Roman Wysocki

Аннотация


У артыкуле разглядаюцца спробы ўвесці ў склад Нацыянальнай Рады Рэспублікі Польшчы прадстаўнікоў беларускага насельніцтва ў 1939–1945 гадах. Згаданая рада ўз­нікла ў снежні 1939 г. як орган, які дае заключэнні аб дзейнасці прэзідэнта і ўрадa РП. Увядзенне ў склад рады беларускіх прадстаўнікоў мела быць актам трактавання іх як раў­напраўных суграмадзян і пацвярджэннем збоку польскага эміграцыйнага ўрадa прынятай пазіцыі па непарушнасці ўсходняй мяжы польскай дзяржавы. З-за адсутнасці шырокай падтрымкі ініцыятывы збоку тагачасных палітычных польскіх партый і непаслядоўнас­ці ў дзеяннях урадa РП усе спробы вылучэння прадстаўнікоў беларускага насельніцтва і іх пераезду ў Лондан заканчваліся паразай. Спосаб рэалізацыі планa выявіў характар палітыкі па нацыянальным пытанні эміграцыйнага ўрадa РПў 1939–1945 гадах. Неўвяд­зенне беларускага прадстаўніка ў Нацыянальную Раду Рэспублікі Польшчы мела далё­касяжныя наступствы і аказала непасрэдны ўплыў на лёс рэгіёна і ягонага насельніцтва

Ключевые слова


Нацыянальная Рада Рэспублікі Польшча, польска-беларускія адносі- ны, беларусы ў гады ІІ сусветнай вайны, беларускі нацыянальны рух

Полный текст:

PDF (Język Polski)

Литература


Archival sources / Źródła archiwalne

AAN – Archiwum Akt Nowych

AIH MSZ – Archiwum Instytutu Hoovera. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, 800/42/0/-/606, 800/42/0/-/610.

AIH MIiD – Archiwum Instytutu Hoovera. Ministerstwo Informacji i Dokumentacji, 800/41/0/-/24.

AIH DSM – Archiwum Instytutu Hoovera. Dokumenty Stanisława Mikołajczyka, 800/22/0/-/42.

MIiD – Ministerstwo Informacji i Dokumentacji, 2/135/0/-/105.

MPKR RP – Ministerstwo Prac Kongresowych Rządu RP (emigracyjnego) w Londynie 1941– 1946, 2/136/0/2/78.

IPMS – Instytut Polski i Muzeum Sikorskiego w Londynie

AmbRP SA – Ambasada RP przy Stolicy Apostolskiej, A.44.53/3.

MSW – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych, 9.V/8A, A.9.V/8C, A.9.V/44, A.9.E/113.

MSZ – Ministerstwo Spraw Zagranicznych, A.11.851c/1.

PRM – Prezydium Rady Ministrów. Osobiste archiwum premiera (1939–1945), 168/16, 168/17.

SzNW – Sztab Naczelnego Wodza i Ministerstwo Spraw Wojskowych/Ministerstwa Obrony Narodowej, 1939–1948 (1948–1990 in-Exile), A.XII.28/17A, A.XII.28/17D, A.XII.3/22A.

NA – The National Archives in London

FO – Foreign Office, 954/19B/520.

CAB – Cabinet Office files, 66/64/2.

SPP – Studium Polski Podziemnej w Londynie

Oddz. VI SzNW – Oddział VI Sztabu Naczelnego Wodza, A3.1.1.13.1B.

Printed sources / Źródła drukowane

Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 9 grudnia 1939 roku o powołaniu Rady Narodowej. Dziennik Ustaw, 1939, nr 104, poz. 1008.

Documents on Polish-Soviet Relations 1939–1945, vol. 1, 1939–1943. (1961). London: Heinemann.

Dokumenty vnešnej politiki SSSR, t. 24, 22 iûnâ 1941 – 1 ânvarâ 1942. (2000). Moskva: Meždunarodnye otnošeniâ. [Документы внешней политики СССР, t. 24, 22 июня 1941 – 1 января 1942. (2000). Москва: Международные отношения].

Doniosła uchwała polskiej Rady Ministrów. (1943). Biuletyn Informacyjny, 19, s. 4.

Hułas, Magdalena (red.). (2010). Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1940. Warszawa: PISM.

Komunikat – Powołanie nowego składu Rady Narodowej R.P. (1942). Dziennik Ustaw, 2, poz. 5.

Otwarte karty. (1943). Biuletyn Informacyjny, 10, s. 1–3.

Przemówienie Prezesa Rady Ministrów Naczelnego Wodza i Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Generała Władysława Sikorskiego wygłoszone z rozgłośni polskiej radia w Paryżu do Narodu Polskiego w dniu 1 marca 1940 r. (1940). Monitor Polski, 51–57, s. 19–20.

Rojek, Wojciech (red). (2007). Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1939 (wrzesień–grudzień).Warszawa: PISM.

Rojek, Wojciech; Suchcitz, Andrzej (red.). (1994). Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Październik 1939 – czerwiec 1940. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.

Rojek, Wojciech; Suchcitz, Andrzej (red.). (1995). Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 2: Czerwiec 1940 – czerwiec 1941. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie.

Rojek, Wojciech; Suchcitz, Andrzej (red.). (1998). Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 4: Grudzień 1941 – sierpień 1942. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie.

Rojek, Wojciech; Suchcitz, Andrzej (red.). (2001). Protokoły z posiedzeń Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej, t. 5: Wrzesień 1942 – lipiec 1943. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Instytut Polski i Muzeum im. Gen. Sikorskiego w Londynie 2001.

Suchcitz, Andrzej; Maik, Ludwig; Rojek, Wojciech (red.). (1997). Wybór dokumentów do dziejów polskiego uchodźstwa niepodległościowego 1939–1991. Londyn: Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie.

Tebinka, Jacek (red.). (2013). Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1941, Warszawa: PISM.

Uchwała Rady Ministrów o nienaruszalności granicy wschodniej Rzeczypospolitej. (1943). Rzeczpospolita Polska, 4–5, s. 1.

Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej o rozwiązaniu Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej – Londyn 21 marca 1945 r. (1945). Dziennik Ustaw, 2, poz. 5.

Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 2 listopada 1939 r. o rozwiązaniu Sejmu i Senatu. (1939). Monitor Polski, 245, poz. 1.

Memories / Wspomnienia

Szymanowski, Genadiusz. (1998). Dwanaście lat. Wspomnienia z lat 1927–1939. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Cat-Mackiewicz, Stanisław. (2012). Lata nadziei: 17 września 1939 r. – 5 lipca 1945 r. Kraków: Universitas.

Studies / Opracowania

Boćkowski, Daniel. (1996). Deklaracja lojalności obywateli polskich narodowości białoruskiej dla gen. Władysława Sikorskiego, Mazowieckie Studia Humanistyczne, 2, s. 183–196.

Bruski, Jan Jacek. (2014). W kręgu spraw prometejskich i ukraińskich. Jerzy Giedroyc w Rumunii 1939–1941. W: Magdalena Semczyszyn, Mariusz Zajączkowski (red.). Giedroyć a Ukraina. Ukraińska perspektywa Jerzego Giedroycia i środowiska paryskiej „Kultury”. Warszawa-Lublin-Szczecin: IPN.

Bujanowska, Beata. (2002). Utworzenie ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w ZSRR w 1941 roku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica, 75, s. 137–148.

Duraczyński, Eugeniusz; Turkowski, Romuald. (1997). O Polsce na uchodźstwie 1939–1945. Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Grzybowski, Jerzy. (2005). Białorusini wśród uchodźców polskich na Środkowym Wschodzie i w Afryce Wschodniej w latach II wojny światowej. Pamięć i Sprawiedliwość, 4/2, s. 329–345.

Grzybowski, Jerzy. (2006). Białorusini w polskich regularnych formacjach wojskowych w latach 1918–1945. Warszawa: ISP PAN-Oficyna Wydawnicza Rytm.

Grzybowski, Jerzy. (2010). Polsko-białoruskie próby porozumienia w latach II wojny światowej (w kraju i na emigracji). Echa Przeszłości, 11, s. 227–247.

Grzybowski, Jerzy. (2011). Pogoń między Orłem Białym, Swastyką i Czerwoną Gwiazdą. Białoruski ruch niepodległościowy w latach 1939–1956. Warszawa: Belstudio.

Hułas, Magdalena. (1996). Goście czy intruzi? Rząd polski na uchodźstwie wrzesień 1939 – lipiec 1943. Warszawa: IH PAN.

Marczewska, Marzena. (2018). Stereotypy etniczne we współczesnym polskim dyskursie publicznym. Res Historica, 46, s. 283–300.

Mironowicz, Antoni. (2014). Działalność ks. Michała Bożerianowa na terenie Iranu i Afryki Wschodniej w latach 1941–1945. Białoruskie Zeszyty Historyczne, 42, s. 137–164.

Mironowicz, Antoni. (2015a). Białorusini na Bliskim Wschodzie wobec spraw polskich w latach 1941–1945 w świetle pism ks. Michała Bożerianowa. Humanities and Social Sciences, 2, s. 63–84.

Mironowicz, Antoni. (2015b). Ks. Michał Bożerianow i jego odpowiedź ,,Ludziom małym”. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Paškevìč, Alesʹ. (2008). Planka dlâ belaruskìh gìstorykaǔ novaga pakalennâ? Arche, 4, s. 78–96. [Пашкевіч, Алесь. (2008). Планка для беларускіх гісторыкаў новага пакалення? Arche, 4, c. 78–96].

Piotrowski, Jacek. (2007). Autor i jego dzieło. W: Stanisław Stroński. Polityka rządu polskiego na uchodźstwie w latach 1939–1942, t. 1. Nowy Sącz: Goldruk.

Pobóg-Malinowski, Władysław. (1990). Najnowsza historia polityczna Polski. Okres 1939–1945, t. 1. Gdańsk: Oficyna Wydawnicza Graf.

Pylypovych, Taras. (2014). Przyczyny obecności Ukraińców w Armii Polskiej w ZSRR (1941–1942), Armii Polskiej na Wschodzie i 2. Korpusie we Włoszech. Przegląd Nauk Historycznych, 1, s. 243–257.

Stankiewicz, Jarosław. (2019). „Беларуская газэта” i jej miejsce w polityce propagandowej niemieckich władz okupacyjnych na Białorusi (1941–1944). Białystok: Chyra.pl.

Stola, Dariusz. (1995). Nadzieja i Zagłada. Ignacy Schwarzbart – żydowski przedstawiciel w Radzie Narodowej RP (1940–1945). Warszawa: Oficyna Naukowa.

Tomaszewski, Jerzy. (1985). Ojczyzna nie tylko Polaków. Warszawa: Młodzieżowa Agencja Wydawnicza.

Witalec, Robert. (2015). Franciszek Wilk 1914–1990. Biografia ludowca niezłomnego. Rzeszów-Warszawa: IPN.

Wyrwa, Tadeusz. (1994). Odbudowa władz Rzeczypospolitej w Paryżu i w Angers: wrzesień 1939 – czerwiec 1940. W: Zbigniew Błażyński (red.). Władze RP na obczyźnie podczas II wojny światowej. Londyn: Polskie Towarzystwo Naukowe na Obczyźnie, s. 6–23.

Wysocki, Roman. (2018). W poszukiwaniu modelu narodowej reprezentacji. Sprawa udziału przedstawicieli środowisk ukraińskich w pracach Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939–1945. W: Zbigniew Giżyński, Paweł Ziętara (red.). Depozyt niepodległości. Rada Narodowa Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie (1939–1991). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 87–114.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2021.15.33-53
Date of publication: 2021-12-12 20:46:32
Date of submission: 2021-01-05 15:53:38


статистика


Видимость рефератов - 1237
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (Język Polski) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2021 Roman Wysocki

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.