Удзел габрэяў у вытворчасці тытуню ў Гродзенскай губерні (другая палова XIX – пачатак ХХ стагоддзя)

Volga Sabaleuskaya

Аннотация


У другой палове XIX – пачатку ХХ ст. на тэрыторыі Беларусі назіраўся хуткі рост прамысловасці і гандлю. Істотны ўнёсак у гэты працэс зрабілі габрэі, якія складалі не менш за 50% насельніцтва гарадоў і мястэчак. Нягледзячы на папулярнасць эканамічный гісторыі адсутнічаюць спробы асэнсаваць развіццё тытунёвай прамысловасці як асобнай галіны вытворчасці і выявіць месца ў гэтым працэсе габрэйскіх прадпрымальнікаў. Гэта абумовіла актуальнаць дадзенага даследавання, задачамі якога з’яўляецца характарыстыка прававой базы для развіцця тытунёвай вытворчасці і аналіз дынамікі развіцця яўрэйскіх тытунёвых прадпрыемстваў Гродзенскай губерні. Метады даследавання: гістарычны, лагічны і класіфікацыйны, заснаваны на храналагічным падыходзе да фактаў, што дае магчымаць разгледзець гістарычныя з’явы ў кантэксце эпохі. Вынікам даследавання з’яўляецца выяўленне і асэнсаванне шырокага кола архіўных крыніц па гісторыі прамысловасці Беларусі другой паловы XIX – пачатку ХХ ст. Прававую базу для развіцця тытунёвай вытворчасці складалі акцызныя ўставы 1838-1901 гг., якія спрыялі працэсу манапалізацыі і з’яўленню шматлікіх нелегальных дробных саматужных майстэрняў. Габрэі пераважалі ў сферы легальнай і нелегальнай вытворчасці тытунёвых вырабаў у Гродзенскай губерні. На працягу другой паловы XIX – пачатку ХХ ст. назіраўся прагрэс у сферы вырабу тытуню. Ажыццяўлялася пранікненне навукі ў вытворчасць, укараненне новых тэхналогій, мадэрнізацыя вытворчасці. Найбольшую ўстойлівасць за кошт тэхналагічнай і арганізацыйнай перавагі дэманстравалі буйныя прадпрыемствы. Вырабы тытуннікаў Гродзенскай губерні былі канкурэнтаздольныя па кошце і якасці, пры іх рэалізацыі выкарыстоўваліся тэхналогіі камерцыйнай рэкламы. Яны займалі ўпэўненыя пазіцыі на рынку Расійскай імперыі.


Ключевые слова


тытунёвыя вырабы, вытворчасць, яўрэі, Гродна

Полный текст:

PDF (English)

Литература


List of sources

NHAB – National Historical Archive of Belarus in Grodno, f. 1, inv. 8, d. 1155, d. 1159, 1262, 1263, 1264, 1266, 2361, 2429; f. 1, inv. 9, d. 1429; f. 1, inv. 22, d. 1089, 1267, 1861; f. 1, inv. 23, d. 488; f. 2, inv. 38, d. 703, 915; f. 8, inv. 2, d. 596, 1057, 1115; f. 23, inv. 1, d. 145; f. 24, inv. 4, d. 4; f. 26, inv. 1, d. 283; f. 30, inv. 1, d. 249; f. 30, inv. 1, d. 475, 500, 620, 962; f. 581, inv. 1, d. 1179, 1182; f. 581, inv. 2, d. 1026, 1028; f. 955, inv. 1, d. 3; f. 983, inv. 1, d. 1.

State Archive of the Grodno Region, f. 56, inv. 1, d. 3.

Perečenʹ fabrik i zavodov. (1897). Sankt-Petersburg. [Перечень фабрик и заводов. (1897). Санкт-Петербург].

Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii. Collection 2: Vol. 36, sec. 2. (1863, No. 37196). Sankt-Peterburg: Gosudarstvennaâ tipografiâ. [Полное собрание законов Российской империи. Собр. 2: Vol. 36, sec. 2. (1863, №37196). Санкт-Петербург: Государственная типография].

Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii. Sobr. 2: Vol. 46, otd. 1. (1874, No. 49702). Sankt-Peterburg: Gosudarstvennaâ tipografiâ. [Полное собрание законов Российской империи. Собр. 2: Vol. 46, oтд. 1. (1874, №49702). Санкт-Петербург: Государственная типография].

Polnoe sobranie zakonov Rossijskoj imperii. Sobr. 3: Vol. 2, otd. 1, addition (1886, No. 895). Sankt-Peterburg: Gosudarstvennaâ tipografiâ. [Полное собрание законов Российской империи. Собр. 3: Vol. II, oтд. 1, дополнение (1886, №895). Санкт-Петербург: Государственная типография].

References

Abezgauz, Zalman. (1971). Razvitie kapitalizma v Belorussii vo vtoroj polovine XIX st. Minsk: Nauka i tehnika. [Абезгауз, Залман. (1971). Развитие капитализма в Белоруссии во второй половине ХІХ ст. Минск: Наука и техника].

Akciz. (1893). In: F.A. Brokgauz, I.A. Efron (eds). Ènciklopedičeskij slovarʹ (p. 326–331). Vol. 1. Sankt–Peterburg. [Акциз. (1893). В: Ф. A. Брокгауз, И. А. Ефрон (рeд.). Энциклопедический словарь (с. 326–331). Т. 1. Санкт-Петербург].

Bašmakoǔ, A.A. (2008). Razvìccë manufakturnaga ì fabryčna-zavadskoga typaǔ pramyslovascì. Trud, prafsaûzy, gramadstva, 4, p. 34–43. [Башмакоў, А.А. (2008). Развіццё мануфактурнага і фабрычна-завадскога тыпаў прамысловасці. Труд, прафсаюзы, грамадства, 4, с. 34–43].

Bolbas, Maksim. (1977). Promyšlennostʹ Belorussii 1860–1900 g. Minsk: BGU. [Болбас, Мaксим. (1977). Промышленность Белоруссии 1860–1900 г. Mинск: БГУ].

Golubovič, Valerij (ed.). (2001). Èkonomičeskaâ istoriâ Belarusi. Minsk: Èkoperspektiva. [Голубович, Валерий (рeд.). (2001). Экономическая история Беларуси. Mинск: Экоперспектива].

Hobsbaum, Èrik. (1990). Vek kapitala. 1848–1875. Rostov-na-Donu: Feniks. [Хобсбаум, Эрик (1990). Век капитала. 1848–1875. Ростов-на-Дону: Феникс].

Kìštymaǔ, Andrèj. (2002). Èkanamìčnyâ dasâgnennì Belarusì ǔ drugoj palove XIX–pačatku XX st. In: N. Stružynskaâ (ed.). Gìstorìâ Belarusì ǔ eǔrapejskìm kantèksce (p. 25–37). Mìnsk: Mìnskì mìžnarodny adukacyjny centr. [Кіштымаў, Андрэй. (2002). Эканамічныя дасягненні Беларусі ў другой палове ХІХ–пачатку ХХ ст. У: Н. Стружынская (рeд.). Гісторія Беларусі ў еўрапейскім кантэксце (c. 25–37). Mінск: Мінскі міжнародны адукацыйны цэнтр].

S dymkom “Pravdy’: kak grodnenskie kupcy dali “prikuritʹ’ karaimskim millioneram i anglijskomu trestu. (2018). In: Ot fabriki mahorki v Lide do tabačnoj industrii Belarusi. Specproekt TUT.BY and Universal Press. Access mode: https://news.tut.by/economics/594242.html (accessed: 30 May 2018). [С дымком ‘Правды’: как гродненские купцы дали “прикурить’ караимским миллионерам и английскому тресту. (2018). В: От фабрики махорки в Лиде до табачной индустрии Беларуси. Спецпроект TUT.BY и Universal Press. Режим доступа: https://news.tut.by/economics/594242.html (дата доступа: 30.05.2018)].

Saladkov, Iosif. (1957). Socialʹno-èkonomičeskoe položenie Belorussii do Oktâbrʹskoj socialističeskoj revolûcii. Minsk: Politliteratura. [Саладков, Иосиф. (1957). Социально-экономическое положение Белоруссии до Октябрьской социалистической революции. Mинск: Политлитература].

Šybeka, Zahar. (1997). Garady Belarusì. Mìnsk: Belarusʹ. [Шыбека, Захар. (1997). Гарады Беларусі. Mінск: Беларусь].




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/sb.2019.13.55-70
Date of publication: 2019-12-30 00:00:00
Date of submission: 2018-11-29 12:42:47


статистика


Видимость рефератов - 898
загрузки (из 2020-06-17) - PDF (English) - 0

показатели



Ссылки

  • На текущий момент ссылки отсутствуют.


(c) 2020

Лицензия Creative Commons
Это произведение доступно по лицензии Creative Commons «Attribution» («Атрибуция») 4.0 Всемирная.