Kwestie narodowe w postsowieckiej Rosji w kontekście „odroczonego” tranzytu

Streszczenie w języku polskim

Konstrukcja narodowa jest tradycyjnie przedmiotem ścisłej uwagi naukowców, a jednym z aspektów budzących niesłabnące zainteresowanie jest wzajemny wpływ procesów formowania narodu oraz tworzenia i rozwoju instytucji reprezentacji politycznej. Znaczenie przypadku rosyjskiego wynika nie tylko z nieudanej próby przejścia do demokracji, niepolegającej na podstawach uformowanego narodu politycznego, ale również z rosnącej sprzeczności między obecnym wektorem konstruowania narodowego a potrzebą społeczeństwa w zakresie ochrony praw i wolności człowieka i obywatela, w demokratycznych mechanizmach koordynacji, kontroli i uczestnictwa. W rosyjskiej historiografii kwestia tworzenia konstrukcji narodowej w postsowieckiej Rosji jest nie tylko dyskusyjna, ale także w dużej mierze upolityczniona. Walerij Tiszkow i koledzy z Instytutu Etnologii i Antropologii Rosyjskiej Akademii Nauk odwołują się do tożsamości państwowej, która zajmuje pierwsze miejsce w zestawie tożsamości, jako kluczowy marker ustalonego narodu politycznego. Leokadia Drobizheva, mówiąc o tożsamości narodowo-obywatelskiej, zauważa, że tak ważne właściwości, jak odpowiedzialność, aktywność społeczno-polityczna, zaufanie i solidarność obywatelska są w trakcie formowania. Dmitrij Oreshkin, Emil Pain zwracają uwagę, że rosyjskie społeczeństwo wciąż nie znalazło odpowiedzi na kluczowe pytanie dotyczące utworzenia wspólnoty – „kim jesteśmy w stosunku do władz?”. To, w połączeniu z aktualizacją publicznego popytu na demokrację, przywraca nas do kwestii demokratycznego tranzytu, nie tylko w kategoriach „tranzytu władzy”. Oczywiście w stosunkowo niewielkim tekście nie można kompleksowo i głęboko ujawnić problemów rosyjskiego procesu budowania narodowego. Głównym zadaniem badawczym jest raczej propozycja ogólnych ram dla analizy problemu. Oprócz podstaw koncepcyjnych tekst omawia warunki, czynniki, a także tematykę procesu budowania narodowego we współczesnej Rosji.