Forma rządu współczesnej Ukrainy: próba implementacji francuskich doświadczeń

Roman Martyniuk

Streszczenie w języku polskim


Pierwotna wersja Konstytucji Ukrainy ustanowiła taką formę rządu, którą tylko warunkowo można zaliczyć do republikańskiej mieszanej. Elementy prezydencjalizmu, które są nieodłącznie z tą formą rządu związane, wskazują na znaczne zniekształcenie istoty republiki mieszanej. Forma rządu zasadniczo ograniczała wpływ Rady Najwyższej Ukrainy na władzę wykonawczą i podporządkowywała ją administracyjnie Prezydentowi Ukrainy. Zapewniając wiodącą rolę Prezydenta Ukrainy w mechanizmie państwowym, forma rządu nie ustalała niektórych fundamentalnie ważnych elementów republiki mieszanej. Pomimo tego, że forma rządu jest podobna funkcjonalnie do republiki prezydenckiej, jednak nie  utożsamia się z nią. W tej formie rządu podział władzy nie był “oczywisty”, były też przewidziane instytucje, które są nietypowe dla republiki prezydenckiej. W związku z tym, forma rządu, która została ustalona w pierwotnym wydaniu Konstytucji Ukrainy nie może być określana, ani jako mieszana republikańska, ani jako prezydencka. Ta nietypowa forma rządu zajmowała w rzeczywistości  pozycję pośrednią pomiędzy dwoma rodzajami republiki. Nowelizacja Konstytucji Ukrainy od 8 grudnia 2004 r. znacznie przybliżyła formę rządu do “pełnoprawnej” republiki mieszanej i ogólnie rzecz biorąc, zapewniła jej zgodność z kryteriami republiki parlamentarno-prezydenckiej. Forma rządu ogranicza wpływ Prezydenta Ukrainy na władzę wykonawczą na korzyść Rady Najwyższej Ukrainy. Parlamentarny sposób tworzenia Gabinetu Ministrów Ukrainy i jego parlamentarna odpowiedzialność, przesunęły środek ciężkości politycznej na Radę Najwyższą Ukrainy. Zmieniając mechanizm odpowiedzialności władz wobec społeczeństwa, forma rządu pozwala dokonywać identyfikacji partii politycznych, kurs polityczny których realizuje Rząd. Nowelizacja Konstytucji Ukrainy od 8 grudnia 2004 r. zlikwidowała podporządkowanie administracyjne Gabinetu Ministrów Ukrainy Prezydentowi Ukrainy i zapewniła rzeczywisty dualizm władzy wykonawczej. Jednocześnie forma rządu, która istnieje na ten czas na Ukrainie, ujawnia szereg poważnych defektów i jest przepełniona ryzykiem konfliktów konstytucyjnych. W Ustawie Zasadniczej, mechanizm interakcji pomiędzy najwyższymi rządami państwa jest uregulowany fragmentarycznie, a ich relacje kompetencyjne są sprzeczne. W wyniku tego, w warunkach konfrontacji partyjnej forma rządu znacznie traci swoją funkcjonalność. Budowa „pełnoprawnej” republiki mieszanej na Ukrainie wymaga konstytucyjnego utrwalenia jej najważniejszych elementów, które właściwe jej z natury.


Słowa kluczowe


forma rządu, republika prezydencka, republika parlamentarna, republika mieszana.

Pełny tekst:

PDF (Русский)

Bibliografia


Ardan F., Francija: gosudarstvennaja sistema, Moskva 1994.

Konstytutsiina reforma v Ukraini: perebih, stan i perspektyvy. Analitychna dopovid. “Natsionalna bezpeka i oborona” 2007, № 1.

Pidsumky i problemy diialnosti vlady za novoi Konstytutsii, priorytety podalshoho rozvytku konstytutsiinoho protsesu. “Natsionalna bezpeka i oborona” 2007, № 1.

Shapoval V, Forma derzhavnogho pravlinnja jak konstytucijnyj modus vivendi suchasnoji derzhavy “Pravo Ukrajiny” 2009, № 10.

Shapoval V., Vykonavcha vlada v Ukraini u konteksti formy derzhavnoho pravlinnia (dosvid do pryiniattia Konstytutsii Ukrainy 1996 roku), “Pravo Ukrajiny” 2016, № 3.

Vysnovok Komisii za demokratiiu cherez pravo (Venetsianskoi komisii) “Pro konstytutsiinu sytuatsiiu v Ukraini” vid 17-18 hrudnia 2010 r., http://zakon3.rada.gov.ua/laws/show/994_a36.

Zakharov Ye. Pochatok lehitymnoho konstytutsiinoho protsesu?, http://www.helsinki.org.ua.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2021.7.2.61-76
Data publikacji: 2022-01-16 11:27:40
Data złożenia artykułu: 2021-04-03 12:45:02


Statystyki


Widoczność abstraktów - 943
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (Русский) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2022 Роман Станиславович Мартынюк

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.