Instytucja ombudsmana języka państwowego na Ukrainie: uwarunkowania, podstawy prawne, działalność

Streszczenie w języku polskim

Po trzydziestu latach od odzyskania przez Ukrainę niepodległości w wielu dziedzinach życia społecznego język ukraiński jako język państwowy nadal jest ignorowany, eliminowany lub marginalizowany. Umocowanie w Konstytucji Ukrainy z 1996 roku państwowego statusu dla tego języka nie zapewniło mu de facto takiej funkcji z uwagi na postkolonialną dominację języka rosyjskiego, poradziecką spuściznę w postaci nieprzestrzegania prawa i bezkarność w łamaniu przepisów. Aneksja Krymu i agresja rosyjska na wschodzie Ukrainy pod pretekstem obrony rosyjskojęzycznej ludności uświadomiły elitom władzy i obywatelom Ukrainy znaczenie kwestii językowej dla bezpieczeństwa państwa i uwarunkowały potrzebę instytucjonalno-prawnej ochrony języka ukraińskiego jako państwowego. Powołanie instytucji ombudsmana języka państwowego stało się nowym elementem w systemie prawnym Ukrainy. Działalność ombudsmana w zakresie kontroli używania języka państwowego, jego ochrony, funkcjonowania i rozwoju jest skutecznym instrumentem realizacji polityki językowej państwa. Ochrona prawna języka ukraińskiego jako państwowego i powołanie instytucji ombudsmana językowego jest pozytywnie odbierana przez większość społeczeństwa ukraińskiego. Krytyka ze strony środowisk prorosyjskich i władz Rosji pokazuje, jak ważną rolę odgrywa kwestia językowa w wojnie hybrydowej z Rosją.