Życie polityczne mniejszości żydowskiej na Kresach Północno-Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej w okresie międzywojennym. Zarys problematyki
Streszczenie w języku polskim
W okresie dwudziestolecia międzywojennego na Kresach Północno-Wschodnich RP funkcjonowały liczne ugrupowania żydowskie, reprezentujące różnorodne kierunki polityczne i ideowe, od ortodoksów poczynając, przez ugrupowania syjonistyczne i tzw. „folkistów”, na socjalistach kończąc. Partie żydowskie prężnie i aktywnie działały na ziemiach kresowych. Cechą wspólną, charakterystyczną dla wszystkich ugrupowań żydowskich było przeciwstawianie się próbom dyskryminacji z pobudek narodowych i religijnych. Działacze żydowscy aktywnie występowali z interwencjami w sprawach społeczności żydowskiej do władz lokalnych, uczestniczyli w pracach samorządów oraz przedstawiali postulaty na forum parlamentarnym.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Źródła
Archiwum Akt Nowych, Urząd Wojewódzki Nowogródzki, sygn. 975/35, „Żydowskie partie polityczne.
Archiwum Akt Nowych, Urząd Wojewódzki Wileński, sygn. 978/11, „Żydowskie organizacje polityczne i wyznaniowe”.
Drugi powszechny spis ludności z dnia 9 XII 1931 r. Mieszkania. Gospodarstwo domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo wileńskie, „Statystyka Polski”, seria C, z. 36, Warszawa 1936.
Drugi powszechny spis ludności z dnia 9 XII 1931 r. Mieszkania. Gospodarstwo domowe. Ludność. Stosunki zawodowe. Województwo nowogródzkie, „Statystyka Polski”, seria C, z. 71, Warszawa 1938.
Informator Społeczno-Polityczny Województwa Wileńskiego. Partie polityczne, z. 10, Wilno 1927.
Statystyka wyborów do Sejmu i Senatu odbytych 5 i 12 listopada 1922 roku, „Statystyka Polski”, t. 8, Warszawa 1926.
Rzepeccy T. i W., Sejm i Senat 1922–1927: podręcznik dla wyborców zawierający wyniki wyborów w powiatach, okręgach, województwach, podobizny senatorów i posłów sejmowych oraz mapy poglądowe,
Poznań 1923.
Literatura
Bełcikowska A., Stronnictwa i związki polityczne w Polsce, Warszawa 1925.
Bergman S., Przyczynki do historii Bundu, „Kwartalnik Historii Żydów” 1992, nr 2 (62).
Biber E., Moje Wilno, [w:] Europa nieprowincjonalna. Przemiany na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Białoruś, Litwa, Łotwa, Ukraina, wschodnie granice III Rzeczypospolitej Polskiej) w latach 1772–1999, red. K. Jasiewicz, Warszawa 1999.
Eberhardt P., Struktura narodowościowa Polski północno-wschodniej w latach trzydziestych XX wieku, [w:] Społeczeństwo białoruskie, litewskie i polskie na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej (Białoruś Zachodnia i Litwa Wschodnia w latach 1939–1941), red. M. Giżewska, T. Strzembosz, Warszawa 1995.
Jack J., The Bund in Vilna 1918–1939, „Polin” 2013, t. 25, s. 263–292.
Kirwiel E., Kresy Północno-Wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918–1939. Oblicze polityczne, Lublin 2011.
Krajewski Z., Geneza i dzieje wewnętrzne Litwy Środkowej (1920–1922), Lublin 1996.
Landau Z., Tomaszewski J., Polemiki w sprawie struktury społecznej, [w:] Druga Rzeczpospolita. Gospodarka – społeczeństwo – miejsce w świecie (sporne problemy), red. Z. Landau, J. Tomaszewski, Warszawa 1977.
Mich W., Obcy w polskim domu, Lublin 1994.
Miłosz C., Rodzinna Europa, Warszawa 1990.
Paruch W., Od konsolidacji państwowej do konsolidacji narodowej. Mniejszości narodowe w myśli politycznej obozu piłsudczykowskiego (1926–1939), Lublin 1997.
Pickhan G., Pod prąd. Powszechny Żydowski Związek Robotniczy Bund w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 2017.
Podgajna E., Stronnictwo Chłopskie (1926–1931). Studium z dziejów myśli politycznej, Lublin 2011.
Polski słownik biograficzny, t. 15, Wrocław 1970.
Polski słownik biograficzny, Wrocław–Warszawa–Kraków 1991.
Rudnicki S., Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2004.
Tomaszewski J., Zarys dziejów Żydów w Polsce w latach 1918–1939, Warszawa 1990.
Tyrmand L., Cywilizacja komunizmu, Londyn 1972.
Strony internetowe
Strona internetowa „Kuriera Wileńskiego”, http://kurierwilenski.lt
Strona internetowa tygodnika Związku Polaków na Litwie „Nasza Gazeta”, http://archiwum2000.tripod.com
Strona internetowa Żydowskiego Instytutu Historycznego, http://www.jhi.pl/instytut
Strona internetowa Juden In Europa, http://www.juden-in-europa.de
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2017.3.1.121
Data publikacji: 2018-01-31 10:30:08
Data złożenia artykułu: 2018-01-31 08:46:42
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2018 Eleonora Kirwiel
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.