Rozliczenia z historią. Społeczne percepcje przeszłości komunistycznej z perspektywy Polski i Rosji
Streszczenie w języku polskim
W artykule, bazując na badaniach opinii publicznej, przedstawiających ocenę epoki komunistycznej, zostaną przedstawione podobieństwa i różnice w postrzeganiu tego okresu przez społeczeństwa RP i FR oraz przeanalizowane przyczyny takich postaw. Stanowisko respondentów Polski i Rosji w odniesieniu do czasów komunistycznych we własnej przeszłości historycznej mają punkty zbieżne: polaryzacja postaw w ocenie, uzależnienie podziału w opiniach pod względem wieku, wykształcenia, pozycji społecznej, miejsca zamieszkania i orientacji politycznej. Widoczny jest jednak krytycyzm Polaków do czasów PRL w pryzmacie takich czynników jak stosunek do ideologii komunistycznej, procesu legitymizacji władzy i jej faktycznego źródła oraz w odniesieniu do demokracji. Rosjanie z o wiele większą nostalgią przypominają czasy ZSRR oraz obarczają winą ówcześnie rządzących za rozpad wielkiego imperium, nazywanego przez wielu „prawdziwą ojczyzną”.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDF (English)Bibliografia
„Myśl Socjaldemokratyczna” 2007, nr 2 (64).
«Czełowiek sowietskij: kak mienialisʹ wosprijatije rossijanami samich siebia i ich otnoszenije k SSSR.14.01.2021», http://www.levada.ru, inf. z 17 IX 2022.
«Iljiczew Gieorgij: Diemografija protiw nostalgii, № 44-45 (229), 26.10. 2011», http://newtimes.ru/, inf. z 10 IX 2022.
«Nowosti. Priess-wypusk №1700. Raspad SSSR: nijezbieżnostʹ ili słuczajnostʹ?», http://wciom.ru/, inf. z 11 X 2022.
Bała P., Pod wezwaniem Boga czy Narodu? Religia a ustrój – studium przypadku polskich konstytucji, Warszawa 2010.
Grajewski A., Balast po komunizmie. Instytucjonalne rozliczenie komunizmu w krajach Europy Środkowej – opis struktur oraz okoliczności ich powstania, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 2(22).
Grajewski A., Polacy i Rosjanie. Wzajemna percepcja [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w polsko-rosyjskich stosunkach (1918–2008), red. A.D. Rotfeld, A. Torkunow, Warszawa 2010.
Kemp-Welch A., Polska pod rządami komunistów. 1944-1989, Kraków 2010.
Kirwiel E., Kresy Północno-Wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej latach 1918-1939. Oblicze polityczne, Lublin 2011.
Kochanowski J., Rozliczenie z przeszłością w Polsce, „Ius et lex” 2003, nr 1.
Komunizm w Polsce: zdrada, zbrodnia, zakłamanie, zniewolenie, pod red. W. Bernackiego, Kraków 2010.
Kuta C., Lustracja w Polsce na tle krajów Europy Środkowej, „Horyzonty Polityki” 2014, vol. 5, nr 11.
Lamentowicz W., Kulturowe aspekty legitymizacji monocentrycznych struktur politycznych, [w:] Legitymizacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia, red. A. Rycharda, A. Sułka, Warszawa 1987.
Oblicza SLD, czyli o tożsamości nowej partii, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, luty 2000, BS/30/2000, http://www.cbos.pl, inf. z 17 IX 2022.
Oceny i rozliczenia okresu PRL w opinii publicznej, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, czerwiec 2009, BS/93/2009, http://www.cbos.pl, inf. z 17 IX 2022.
Odmiany i oblicza komunizmu. Węgrzy, Polacy i inni, pod red. M. Koźmiński, Warszawa 2007.
Opowiedzieć PRL, red. K. Chmielewska, G. Wołowiec, Warszawa 2012; A. L. Sowa, Polityczna historia Polski 1944-1991, Kraków 2011.
Pipes R., Rosja carów, Warszawa 1990.
Pipes R., Russia under the Old Regime, New York: Charles. Scribner's Sons, 1974;
Potulski J., System partyjny Rosji. Tradycja i współczesność, Gdańsk 2007.
PRL – doświadczenia, oceny, skojarzenia, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, maj 2014, NR 61/2014, http://www.cbos.pl, inf. z 17 IX 2022.
Rosja XX wiek. Od utopii komunistycznej do rzeczywistości globalistycznej, red. J. Złotowski, Kraków 2004.
Śleszyński W., Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej, Warszawa 2007.
Taras R.C., Ideology in a socialist state, Cambridge 1984.
Sokół W., Legitymizacja systemów politycznych, Lublin 1997.
Tarkowski J., Sprawność gospodarcza jako substytut legitymizacji władzy w Polsce powojennej, [w:] Legitymizacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia, red. A. Rycharda, A. Sułka, Warszawa 1987.
Trembicka K., Między utopia a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918-1939), Lublin 2007.
Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.
Żadan S., Czułość, łzy, propaganda, „Nowa Europa Wschodnia” 2011, nr 6.
„R. Graczyk: Kryzys w PRL – czy PRL w (ciągłym) kryzysie? 01.12.2012 r.”, http://tygodnik.onet.pl/, inf. z 07 X 2022.
«Rossijanie o raspadie SSSR.14.01.2014», http://www.levada.ru, inf. z 17 IX 2022.
«Nostalgija po SSSR.24.12.2021», http://www.levada.ru, inf. z 17 IX 2022.
DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2022.8.2.65-79
Data publikacji: 2023-03-30 08:34:48
Data złożenia artykułu: 2023-02-08 13:47:36
Statystyki
Wskaźniki
Odwołania zewnętrzne
- Brak odwołań zewnętrznych
Prawa autorskie (c) 2023 Eleonora Kirwiel
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.