Rozliczenia z historią. Społeczne percepcje przeszłości komunistycznej z perspektywy Polski i Rosji

Eleonora Kirwiel

Streszczenie w języku polskim


W artykule, bazując na badaniach opinii publicznej, przedstawiających ocenę epoki komunistycznej, zostaną przedstawione podobieństwa i różnice w postrzeganiu tego okresu przez społeczeństwa RP i FR oraz przeanalizowane przyczyny takich postaw. Stanowisko respondentów Polski i Rosji w odniesieniu do czasów komunistycznych we własnej przeszłości historycznej mają punkty zbieżne: polaryzacja postaw w ocenie, uzależnienie podziału w opiniach pod względem wieku, wykształcenia, pozycji społecznej, miejsca zamieszkania i orientacji politycznej. Widoczny jest jednak krytycyzm Polaków do czasów PRL w pryzmacie takich czynników jak stosunek do ideologii komunistycznej, procesu legitymizacji władzy i jej faktycznego źródła oraz w odniesieniu do demokracji.  Rosjanie z o wiele większą nostalgią przypominają czasy ZSRR oraz obarczają winą ówcześnie rządzących za rozpad wielkiego imperium, nazywanego przez wielu „prawdziwą ojczyzną”.


Słowa kluczowe


perception of the communist past, Poland, Russia

Pełny tekst:

PDF (English)

Bibliografia


„Myśl Socjaldemokratyczna” 2007, nr 2 (64).

«Czełowiek sowietskij: kak mienialisʹ wosprijatije rossijanami samich siebia i ich otnoszenije k SSSR.14.01.2021», http://www.levada.ru, inf. z 17 IX 2022.

«Iljiczew Gieorgij: Diemografija protiw nostalgii, № 44-45 (229), 26.10. 2011», http://newtimes.ru/, inf. z 10 IX 2022.

«Nowosti. Priess-wypusk №1700. Raspad SSSR: nijezbieżnostʹ ili słuczajnostʹ?», http://wciom.ru/, inf. z 11 X 2022.

Bała P., Pod wezwaniem Boga czy Narodu? Religia a ustrój – studium przypadku polskich konstytucji, Warszawa 2010.

Grajewski A., Balast po komunizmie. Instytucjonalne rozliczenie komunizmu w krajach Europy Środkowej – opis struktur oraz okoliczności ich powstania, „Pamięć i Sprawiedliwość” 2013, nr 2(22).

Grajewski A., Polacy i Rosjanie. Wzajemna percepcja [w:] Białe plamy – czarne plamy. Sprawy trudne w polsko-rosyjskich stosunkach (1918–2008), red. A.D. Rotfeld, A. Torkunow, Warszawa 2010.

Kemp-Welch A., Polska pod rządami komunistów. 1944-1989, Kraków 2010.

Kirwiel E., Kresy Północno-Wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej latach 1918-1939. Oblicze polityczne, Lublin 2011.

Kochanowski J., Rozliczenie z przeszłością w Polsce, „Ius et lex” 2003, nr 1.

Komunizm w Polsce: zdrada, zbrodnia, zakłamanie, zniewolenie, pod red. W. Bernackiego, Kraków 2010.

Kuta C., Lustracja w Polsce na tle krajów Europy Środkowej, „Horyzonty Polityki” 2014, vol. 5, nr 11.

Lamentowicz W., Kulturowe aspekty legitymizacji monocentrycznych struktur politycznych, [w:] Legitymizacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia, red. A. Rycharda, A. Sułka, Warszawa 1987.

Oblicza SLD, czyli o tożsamości nowej partii, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, luty 2000, BS/30/2000, http://www.cbos.pl, inf. z 17 IX 2022.

Oceny i rozliczenia okresu PRL w opinii publicznej, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, czerwiec 2009, BS/93/2009, http://www.cbos.pl, inf. z 17 IX 2022.

Odmiany i oblicza komunizmu. Węgrzy, Polacy i inni, pod red. M. Koźmiński, Warszawa 2007.

Opowiedzieć PRL, red. K. Chmielewska, G. Wołowiec, Warszawa 2012; A. L. Sowa, Polityczna historia Polski 1944-1991, Kraków 2011.

Pipes R., Rosja carów, Warszawa 1990.

Pipes R., Russia under the Old Regime, New York: Charles. Scribner's Sons, 1974;

Potulski J., System partyjny Rosji. Tradycja i współczesność, Gdańsk 2007.

PRL – doświadczenia, oceny, skojarzenia, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, maj 2014, NR 61/2014, http://www.cbos.pl, inf. z 17 IX 2022.

Rosja XX wiek. Od utopii komunistycznej do rzeczywistości globalistycznej, red. J. Złotowski, Kraków 2004.

Śleszyński W., Bezpieczeństwo wewnętrzne w polityce państwa polskiego na ziemiach północno-wschodnich II Rzeczypospolitej, Warszawa 2007.

Taras R.C., Ideology in a socialist state, Cambridge 1984.

Sokół W., Legitymizacja systemów politycznych, Lublin 1997.

Tarkowski J., Sprawność gospodarcza jako substytut legitymizacji władzy w Polsce powojennej, [w:] Legitymizacja. Klasyczne teorie i polskie doświadczenia, red. A. Rycharda, A. Sułka, Warszawa 1987.

Trembicka K., Między utopia a rzeczywistością. Myśl polityczna Komunistycznej Partii Polski (1918-1939), Lublin 2007.

Zaremba M., Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa 2001.

Żadan S., Czułość, łzy, propaganda, „Nowa Europa Wschodnia” 2011, nr 6.

„R. Graczyk: Kryzys w PRL – czy PRL w (ciągłym) kryzysie? 01.12.2012 r.”, http://tygodnik.onet.pl/, inf. z 07 X 2022.

«Rossijanie o raspadie SSSR.14.01.2014», http://www.levada.ru, inf. z 17 IX 2022.

«Nostalgija po SSSR.24.12.2021», http://www.levada.ru, inf. z 17 IX 2022.




DOI: http://dx.doi.org/10.17951/we.2022.8.2.65-79
Data publikacji: 2023-03-30 08:34:48
Data złożenia artykułu: 2023-02-08 13:47:36


Statystyki


Widoczność abstraktów - 609
Pobrania artykułów (od 2020-06-17) - PDF (English) - 0

Wskaźniki



Odwołania zewnętrzne

  • Brak odwołań zewnętrznych


Prawa autorskie (c) 2023 Eleonora Kirwiel

Creative Commons License
Powyższa praca jest udostępniana na lcencji Creative Commons Attribution 4.0 International License.